در اعماق منطقه موگوک در میانمار، یک کریستال ریز نارنجی متمایل به قرمز از دیدها پنهان بود. برای چشم ناآزموده، این شیئ مانند بسیاری از سنگ‌های دیگر به نظر می‌رسید که آب آن را صیقل داده و معدنچیانی که به دنبال یاقوت کبود بودند آن را نادیده می‌گرفتند.
اما این گوهر فروتن و بی‌ادعا که بعداً کیاوتویت نام گرفت، شبیه هیچ چیز دیگری روی زمین نیست یا حداقل هر چیز دیگری که ما می‌شناسیم. این گوهر، نادرترین ماده معدنی شناخته‌شده برای علم است که تنها «یک» نمونه از آن کشف شده است.
به گزارش فرادید، تنها نمونه‌ای که تاکنون پیدا شده، با وزن 1.61 قیراط (0.3 گرم)، جنجال‌های زیادی را بین دانشمندان و کلکسیونرها بپا کرده است.
کریستال کیاوتوئیت سال 2010 توسط شکارچیان یاقوت کبود در دره چاونگ‌گی نزدیک ماگوک میانمار کشف شد. ابتدا با یک جواهر معمولی اشتباه گرفته شد، اما بعدتر دکتر کیاو تو، کانی‌شناس برجسته آن را به عنوان یک گوهر منحصر به فرد شناسایی کرد. پس از تجزیه و تحلیل گسترده، انجمن بین‌المللی کانی‌شناسی (IMA) به طور رسمی کیاوتویت را به عنوان یک ماده معدنی جدید در سال 2015 به رسمیت شناخت. امروز، این تنها نمونه در موزه تاریخ طبیعی لس‌آنجلس نگهداری می‌شود، جایی که از آن به عنوان یک گنجینه زمین‌شناسی محافظت می‌شود.
کیاوتوئیت یک اکسید بیسموت-آنتیموان با فرمول شیمیایی Bi₃⁺Sb5⁺O4، با ردپایی از تانتالم است. این عناصر، هر چند تک به تک نادر نیستند، اما در شرایط منحصر به فردی ترکیب شده‌اند که دانشمندان تازه در حال درک آن هستند. ساختار این کانی شامل صفحات شطرنج‌مانندی از آنتیموان و اکسیژن می‌شود که مقابل اتم‌های بیسموت قرار دارند. چگالی آن هشت برابر آب است، بنابراین بسیار سنگین‌تر از چیزیست که به نظر می‌رسد.
گمان می‌رود کیاوتوئیت از پگماتیت نشأت گرفته، یک سنگ آذرین که در مراحل پایانی تبلور ماگما شکل گرفت. زمین‌شناسی میانمار که از برخورد صفحات زمین‌ساختی هند و آسیا شکل گرفته، گرما و فشار شدید مورد نیاز برای تشکیل چنین کانی‌های کمیابی را فراهم می‌کند. این رویداد ویرانگر در دوران پالئوسین-ائوسین نه تنها کیاوتویت را ایجاد کرد، بلکه به منطقه موهبت انبوهی از سنگ‌های قیمتی از جمله کریستال‌های قرمز تیره پینایت (دومین کانی نادر جهان) را داد.
کیاوتوئیت یک نمونه خیره‌کننده از زمین‌شناسی در حال حرکت است، نگاهی سطحی به فرآیندهای پیچیده زمین‌شناسی سیاره. بر خلاف کپی‌های مصنوعی این ماده معدنی (که از نظر شیمیایی یکسان هستند و تولیدشان آسان‌تر است)، شکل‌گیری کریستال طبیعی کیاوتویت میلیون‌ها سال تکامل زمین‌شناسی را پشت سر گذاشته است.
