ژاله علو ؛ صدایی که جاودانه شد / مادر همیشه مهربان سینما و خاطره‌ای که فراموش نمی‌شود (فیلم)

فیلم گزارش را این‌جا ببینید

عصر ایران ــ ژاله علو، که نام اصلی‌اش «شوکت» بود، در مردادماه 1306 متولد شد. او یکی از چهره‌های شناخته‌شده در عرصه‌های گویندگی، بازیگری، دوبلاژ و شاعری است و زندگی هنری‌اش شامل تمامی این فعالیت‌ها می‌شود. ژاله علو از شاگردان «عبرالحسین نوشین»، استاد برجسته تئاتر ایران بود و تحصیلات خود را در «هنرستان هنرپیشگی تهران»، که نخستین مدرسه حرفه‌ای تئاتر ایران محسوب می‌شود، تکمیل کرد. این مدرسه در سال 1317 با پشتیبانی سازمان پرورش افکار تأسیس شد.

معلم انشاء ژاله علو، «طوسی حائری»، روزنامه‌نگار شناخته‌شده‌ای بود که اولین گوینده زن رادیو ایران به شمار می‌رود و همسر دوم احمد شاملو بود. ورود ژاله علو به رادیو باعث شد که نام هنری «ژاله» برای شوکت علو برگزیده شود. در پی این ورود، او به یکی از پایه‌گذاران برنامه رادیویی «داستان شب» تبدیل شد که از جمله برنامه‌های محبوب رادیو در آن دوران بود.

حضور ژاله علو در رادیو، نقطه آغاز فعالیت‌های هنری او در دیگر عرصه‌ها همچون تئاتر، سینما و تلویزیون شد. در سینمای پیش از انقلاب، او نقش‌های متعددی را ایفا کرد که از جمله می‌توان به آثار شاخصی همچون «داش آکل»، «طوقی»، «قلندر» و «دندان افعی» اشاره کرد.

بهمن فرمان‌آرا در کتاب خاطرات خود به یادآوری انتخاب ژاله علو برای ایفای نقش فخرالنسا در فیلم «شازده احتجاب» پرداخته است. او به دلیل صدای زیبا و دانش ژاله علو، به این باور رسیده بود که هیچ‌کس بهتر از او نمی‌تواند نقش فخرالنسا را ایفا کند. اما در نهایت قد بلند او مانع از اجرای این نقش می‌شود.

پدربزرگ ژاله علو، «علوالسلطنه»، یکی از خوشنویسان برجسته دوران قاجار بود. حضور تلویزیونی او در مجموعه «امیرکبیر» در بعد از انقلاب و نیز نقش‌آفرینی او در «مختارنامه» به عنوان آخرین حضور تلویزیونی او در اواخر زندگی هنری‌اش به یادگار مانده است. همچنین، نقش «خاله لیلا» در سریال تلویزیونی «روزی، روزگاری» از برجسته‌ترین و به‌یادماندنی‌ترین نقش‌های او پس از انقلاب محسوب می‌شود.

ژاله علو در سال 1365 مدیر دوبلاژ سریال محبوب «اوشین» شد، زمانی که تلویزیون ایران تنها دو شبکه داشت. در سال 1399، کمیسیون ملی یونسکو به ژاله علو لوح تقدیر و هدیه‌ای اهدا کرد.

او علاوه بر فعالیت‌های هنری در عرصه بازیگری و دوبلاژ، به عنوان شاعری برجسته نیز شناخته می‌شود. اشعار ژاله علو در کتاب «زنان شاعر ایران» منتشر شده و این اشعار به دوره اوایل دهه 50 برمی‌گردند.