به گزارش مشرق، کمدی همیشه مدعی بوده که می‌تواند با شوخ‌طبعی، دیوارهای بین آدم‌ها را بشکند. اما این روزها شاهدیم که برخی کمدین‌ها از این هنر برای عادی‌سازی خشونت استفاده می‌کنند. وقتی اجرای استندآپی، مرگ کودکان غزه را دستمایه خنده قرار می‌دهد، یا رنج مردم فلسطین را «سناریوی ساختگی» می‌خواند، دیگر نمی‌توان اسمش را شوخ‌طبعی گذاشت.
اینجا دیگر کمدی نه تنها نقش همدلی‌آفرین خود را از دست داده که به ابزاری برای توجیه ظلم تبدیل شده است. شاید بدترین شکل تحریف یک هنر همین باشد که از آن برای توجیه نابودی انسان‌های دیگر استفاده شود.
اصل ماجرا چیست؟
یونی کلتزل، کمدین اسرائیلی - آمریکایی، اخیراً با اجرای استندآپی جنجالی که در آن به تمسخر رنج کودکان غزه و بحران گرسنگی پرداخت، موجی از اعتراضات را برانگیخت. در بخشی از این اجرا، او فیلم مستند «سرزمینی دیگر وجود ندارد» را که روایتگر آوارگی فلسطینیان است، هدف گرفت و با لحنی توهین‌آمیز ادعا کرد که فلسطینیان تنها در نقش قربانی ظاهر می‌شوند.
شوخی تلخ دیگر او تقلید طنزآمیز از وضعیت گرسنگی در غزه بود، جایی که با بی‌پروایی از دریافت کمک‌های انسان‌دوستانه توسط خانواده‌های فلسطینی سخن گفت: «وای ما خیلی گشنه هستیم، فقط پنج بسته کمک‌های بشردوستانه گرفتیم امروز. برای کمک به من بر لینک روی بیو کلیک کنید».
اوج توهین زمانی بود که با نمایشی زننده، ادای کودکان کشته‌شده فلسطینی را درآورد و گفت که این بچه‌ها حتی نمی‌توانند نقش «بچه مرده تقلبی» را درست بازی کنند.
واکنش‌ها به این اجرا شدید بود؛ سکوت سنگین تماشاگران و انتقادات گسترده در شبکه‌های اجتماعی نشان داد که این شوخی‌ها از مرزهای کمدی فراتر رفته و به تبلیغ نفرت تبدیل شده است. فعالان حقوق بشر و رسانه‌های مستقل این رفتار را غیرانسانی و ترویج خشونت خواندند، در حالی که برخی از حاضران در سالن حتی از تشویق این اجرا خودداری کردند.
پیشینه کلتزل در استفاده از کمدی برای اهداف سیاسی و حضور عمدی در تجمعات طرفدار فلسطین برای تحریک معترضان، این پرسش را برجای می‌گذارد که آیا این اجرا بیش از آن که هنر باشد، ابزاری برای تبلیغات بوده است. در این میان اوون جونز، فعال اجتماعی شدیدترین واکنش را به این اجرا نشان داد. او با مستندسازی چنین اجرایی و پیشنهاد برای پیگیری قضایی، همچنین وارد مواجهه‌ای شدید با کلتزل در فضای مجازی شد.
آیا این اولین‌بار است؟
خیر، نه در مورد یونی کلتزل و نه در مورد دیگر اجراهای عبری، چنین چیزی برای بار اول نیست که رخ می‌دهد. در تاریخ پنجم دسامبر 2023 بریده کوتاهی منتشر شد که نشان می‌داد سربازی عبری به نام «گوی شوخمان» در حالی که لباس نظامی بر تن دارد، در یک سالن در حال اجرای کمدی است و شوخی‌های صریح و توهین‌آمیزی درباره مرگ مردم غزه را که در نتیجه حملات وحشیانه رژیم عبری به وقوع پیوسته بود، انجام می‌دهد.
این ویدئو از اولین اجراهایی بود که در خاک عبری علیه مردم غزه انجام شد و واکنش‌هایی را برانگیخت!
همچنین از 7 اکتبر به این سو، ویدئوهای کوتاه و بلند بسیار زیادی از سوی سربازان عبری منتشر شده است که در آن با مرگ و رنج و گرسنگی کودکان غزه به اسم کمدی، تجدید روحیه و چنین بهانه‌هایی شوخی‌های غیر انسانی زیادی شده است.
چرا چنین نمایش‌هایی باید مورد توجه قرار بگیرند؟
بله، به راحتی می‌توان گفت که امثال کلتزل و گوی شوخمان صرفاً کمدین‌های افتضاحی هستند، روز بدی داشته‌اند یا اصلاً دو فاشیست نژادپرست عبری‌اند. این نمایش‌ها، مخصوصا عملکرد کلتزل نشانگر مسئله‌ای عمیق‌تر است: انسان‌زدایی فلسطینی‌ها در گفتمان عمومی.
رفتار زشت به اصطلاح شوخی او ذهنیتی را نمایان می‌کند که رنج واقعی را پیش‌پاافتاده جلوه داده و جمعیتی کامل را شایسته هیچ‌گونه به رسمیت شناختن، همدردی یا حتی ابتدایی‌ترین حقوق انسانی نمی‌داند. این اتفاق در خلأ رخ نمی‌دهد. همزمان با این اجرای نژادپرستانه، مستند «سرزمینی دیگر وجود ندارد» که توسط فیلمسازان فلسطینی و عبری ساخته شده، با کسب جایزه اسکار بهترین مستند، تاریخ‌ساز شد.
این فیلم به جابه‌جایی اجباری جوامع فلسطینی توسط اسرائیل می‌پردازد - اما علی‌رغم تحسین منتقدان، به دلیل حساسیت‌های سیاسی نتوانسته توزیع مناسبی در آمریکا داشته باشد. در همین حال، چهره‌های اسرائیلی مانند کلتزل به ترویج روایت نژادپرستانه خود درباره اینکه فلسطینی‌ها رنج خود را برای جلب توجه جعل می‌کنند ادامه می‌دهند، در حالی که آن‌ها بعد از ثبت نزدیک به 60 هزار شهید و حدود سه برابر این مقدار زخمی و تخریب کامل غزه اصلاً نیازی به جعل کردن رنج ندارند و باز خود این موضوع هم شوکه‌کننده است، کلتزل فقط یک آدم نیست که فکر می‌کند ساکنین غزه انسان نیستند، بلکه او نماینده طرز فکر بسیار ریشه‌داری است که معتقد است جز یهودیان، بقیه اصلاً آدم نیستند.
یعنی اگر تمام سرزمین مادری مردمانی نابود شده باشد و نابودکنندگان فکر کنند که آن‌ها فقط ادای رنج دیدن را در می‌آورند، برای اینکه احساس کنند رنج آن‌ها واقعی است، می‌خواهند چه بلایی سر آن‌ها بیاورند؟
انسان در سرزمین عمالق!
با نگاهی به الهیات یهودی درمی‌یابیم که نگاه فاشیستی و غیر انسانی امثال کلتزل و شوخمان ریشه‌ای عمیق در تفکرات اهالی رژیم عبری دارد. در سنت یهودی، عمالق نماد شر مطلق است که باید نابود شود.
برخی جریان‌های افراطی اسرائیلی از این مفهوم برای توجیه خشونت علیه فلسطینیان سوءاستفاده کرده‌اند. مثلاً نتانیاهو پس از حملات اکتبر 2023، فلسطینیان را با عمالق مقایسه کرد.
کمدین‌های اسرائیلی مانند کلتزل و شوخمان نیز در اجراهای خود با شوخی‌های نژادپرستانه، فلسطینیان را شریر و رنجشان را ساختگی نشان می‌دهند که این رویکرد، غیرانسانی‌سازی آنان را عادی‌سازی می‌کند. این گفتمان خطرناک، فلسطینیان را به «دیگری شیطانی» تبدیل کرده و پاک‌سازی قومی را توجیه می‌کند.
