درآمدی بر شناخت کتاب مقدس

کتاب مقدس عنوان مجموعه ای از نوشته های کوچک و بزرگ است که مسیحیان همه آنها را و یهودیان بخشی از آنها را کتاب آسمانی خود می دانند. عنوان معروف این کتاب در زبان انگلیسی و بیشتر زبانهای اروپایی«~ Bible ~»و یا هم خانواده آن است که از کلمه یونانی«~ Biblia ~»، به معنای «کتابها» ، گرفته شده است. عنوان دیگر این کتاب در این زبانها«~ Scripture ~»است که ریشه لاتینی دارد و به معنای «نوشته» است.

در زبانهای فارسی و عربی عنوان عهدین نیز برای این کتاب به کار می رود. این عنوان به این اعتقاد مسیحیان اشاره دارد که خدا دو عهد و پیمان«~ (Testament) ~»با انسان بسته است: یکی «عهد قدیم»«~ (OldTestament) ~»، که در آن خدا از انسان پیمان گرفته است که بر شریعت الهی گردن نهد و آن را انجام دهد. این عهد و پیمان، که نماد آن ختنه کردن است، ابتدا با حضرت ابراهیم (ع) بسته شده و سپس در زمان حضرت موسی (ع) تجدید و تحکیم شده است. با ظهور حضرت عیسی (ع) دوران این عهد و پیمان پایان یافته و خدا عهد دیگری با انسان بسته است. این «عهد جدید»«~ (New Testament) ~»پیمان بر سر محبت خدا و عیسی مسیح است . بنابراین مسیحیان به دو دوره و عصر قائلند: یکی دوره «عهد قدیم» و دیگری دوره «عهد جدید» . آنها متناظر با این تقسیم، کتابهای مربوط به دوره اول را عهد قدیم و کتابهای مربوط به دوره دوم را عهد جدید می خوانند و هر دو قسمت را مقدس و معتبر می شمارند ⁽⁾. اما یهودیان معتقدند که خدا تنها یک پیمان با انسان بسته و آن همان پیمان «شریعت» است . بر این اساس آنها تنها بخش عهد قدیم را، که «عهد» می نامند، قبول دارند.

الف) عهد قدیم

عهد قدیم، که تنها بخش مورد اعتقاد یهودیان و قسمتی از کتاب مسیحیان است، حدود سه چهارم کتاب مقدس را در بر می گیرد. این مجموعه، که گفته می شود در طی قرنها و به دست نویسندگان مختلف نگاشته شده، در بر گیرنده مطالب متنوعی از قبیل تاریخ، شریعت، حکمت، مناجات، شعر و پیشگویی است. بیشتر کتابهای این بخش به زبان عبری و اندکی از آن به زبان کلدانی نوشته شده است ⁽²³³⁾.

این مجموعه مشتمل بر 39 کتاب است (البته، همان طور که بیان خواهد شد، به اعتقاد دو فرقه مسیحی کاتولیک و ارتدکس، عهد قدیم مشتمل بر 46 کتاب است) .

تقسیم بندی عهد قدیم این مجموعه را، با توجه به موضوع کتابهای مختلف آن، به چند صورت می توان تقسیم کرد.

یهودیان عهد قدیم را به سه بخش تقسیم می کنند:

.1 تورات؛

.2 نبییم یا انبیا؛

3.کتوبیم یا مکتوبات.

تورات، که کلمه ای عبری و به معنای قانون است، نام اولین قسمت عهد قدیم است که به عقیده اکثر یهودیان و مسیحیان سنت گرا به حضرت موسی وحی شده و به دست او نوشته شده است (برخی از دانشمندان قدیم و جدید یهودی و مسیحی، مانند ابن عزرا و اسپینوزا، از درون خود تورات ادله زیادی آورده اند که این کتاب باید چند قرن پس از حضرت موسی و به دست فرد دیگری نگاشته شده باشد) . ⁽²³⁴⁾ این بخش مشتمل بر پنج سفر است که عبارتند از:

.1 سفر پیدایش؛

.2 سفر خروج؛

.3 سفر لاویان؛

.4 سفر اعداد؛

.5 سفر تثنیه.

در بخش انبیا کتابهای انبیای بنی اسرائیل گرد آمده است. کتاب یوشع، داوران، کتاب اول و دوم سموئیل، کتاب اول و دوم پادشاهان، اشعیا، ارمیا، حزقیال و دوازده کتاب کوچک، که به خاطر حجم کم، کتب انبیای کوچک خوانده می شوند، یعنی هوشع، یوئیل، عاموس، عوبدیا، یونس، میکاه، ناحوم، حبقوق، صفنیا، حجی، زکریاو ملاکی، از کتابهای این بخش اند.

بخش مکتوبات، کتابهای اول و دوم تواریخ ایام، کتابهای عزرا، نحمیا، استر، روت، مزامیر، امثال سلیمان، ایوب، مراثی ارمیا، جامعه، غزل غزلهای سلیمان و دانیال را شامل می شود .

از جنبه ای دیگر نیز این مجموعه به سه بخش تقسیم می شود:

.1 تاریخ؛

.2 حکمت، مناجات و شعر؛

.3 پیشگوییهای انبیا.

بخش اول، که مشتمل بر هفده کتاب و شامل تورات تا کتاب استر است، از خلقت جهان و انسان آغاز می شود و تاریخ بنی اسرائیل را تا حدود قرن پنجم قبل از میلاد ادامه می دهد. هرچند در این بخش مطالب متنوعی از قبیل شریعت و اخلاق هم وجود دارد، اما از آنجا که بخش عمده آن تاریخ است، آن را بخش تاریخی نامیده اند.

بخش دوم، پنج کتاب ایوب، مزامیر، امثال سلیمان، جامعه سلیمان و غزل غزلهای سلیمان را در برمی گیرد. این مجموعه مشتمل بر کلمات حکیمانه، مناجاتها و اشعار و سروده هایی است که گاهی شاد و گاهی غمناکند؛ گاهی از روی شور و اشتیاق و گاهی با دلسردی و از روی بدبینی گفته شده اند.

بخش سوم شامل هفده کتاب است و از کتاب اشعیا تا ملاکی را در بردارد. در این قسمت انبیای بنی اسرائیل قوم خود را هشدار داده، از گناهان بر حذر داشته و آینده اسفناک یا خوشایند آنها را پیشگویی کرده اند.

نگاهی به محتوای کتابهای عهد قدیم گفتیم که عهد قدیم شامل 39 کتاب کوچک و بزرگ است. اینک به مطالب و محتوای هر یک از آنها اشاره می کنیم:

.1 سفر پیدایش

در این کتاب از چگونگی خلقت جهان و انسان صحبت شده است. خدا انسان را پس از خلقت در محیطی زیبا و آرام و پر از نعمت قرار می دهد. انسان گناه می کند و از آن دنیای آرمانی رانده و به زمین آورده می شود. این آغاز تاریخ بشر بر روی زمین است که با اولین بشر یعنی آدم و همسر او حوا شروع می شود. ماجراهای فرزندان آدم تا حضرت نوح و سپس تا حضرت ابراهیم و فرزندان او و حضرت یعقوب و یوسف و مهاجرت فرزندان یعقوب (بنی اسرائیل) به مصر و استقرار در آن مکان، به صورت پیوسته و داستان وار در سفر پیدایش آمده است. داستان این کتاب با مرگ یوسف در مصر خاتمه می یابد.

.2 سفر خروج

این کتاب دنباله ماجراهای بنی اسرائیل را بیان می کند. بین پایان سفر پیدایش و آغاز سفر خروج چند سده فاصله است. ماجرا در این سفر از آنجا آغاز شده است که نظام حکومتی مصر عوض شده و حکومت جدید، بنی اسرائیل را تحت فشار و شکنجه قرار داده است. موسی (ع) ظهور می کند و بنی اسرائیل را نجات می دهد. بنی اسرائیل در اثر گناه و نافرمانی به مدت چهل سال در بیابان سرگردان می شوند. در این مدت حضرت موسی احکامی را برای قوم خود می آورد . ده فرمان ⁽²³⁵⁾ در این مقطع آمده است.

.3 سفر لاویان

این کتاب نام خود را از یکی از اسباط بنی اسرائیل، یعنی سبط ⁽²³⁶⁾ لاوی، گرفته است. کاهنان بنی اسرائیل همه از این سبط بودند و چون این کتاب بیشتر درباره احکام کهانت و وظایف کاهنان سخن گفته، به این نام نامیده شده است. احکام دیگری از قبیل احکام خوردنیهای پاک و ناپاک و حلال و حرام و نیز احکام روز سبت (شنبه) در این کتاب آمده است.

.4 سفر اعداد

این کتاب ماجراهای قوم را در دوره سرگردانی در بیابان بیان می کند. قوم پس از اینکه از ساکنان سرزمین موعود می ترسند و از جنگ سر باز می زنند، سرگردان و آواره می شوند . این کتاب آمار دقیقی از تعداد جمعیت اسباط بنی اسرائیل ارائه می دهد. همچنین در آن، احکام و دستورات فقهی متعددی آمده است.

.5 سفر تثنیه

کلمه تثنیه به معنای تکرار است. از این رو این کتاب به این نام خوانده شده است که احکام و دستورات کتابهای دیگر دوباره در آن تکرار شده اند. ماجرای این کتاب از پایان دوره سرگردانی و زمانی که بنی اسرائیل کنار رود اردن و مرز سرزمین موعود رسیده اند، آغاز می شود. در این مکان است که حضرت موسی (ع) احکام را برای قوم یادآوری و جانشین خود را تعیین می کند. در پایان این کتاب، وفات حضرت موسی و عزاداری بنی اسرائیل برای او آمده است.

.6 صحیفه یوشع

یوشع جانشین حضرت موسی است و، به گفته تورات، حضرت موسی او را انتخاب کرد و به مردم دستور داد برای ورود به سرزمین موعود او را اطاعت کنند. این کتاب جنگهای بنی اسرائیل با کنعانیان و فتح و پیروزی بنی اسرائیل و تقسیم زمین بین اسباط بنی اسرائیل را بیان می کند. در این کتاب حضرت یوشع بنی اسرائیل را به اطاعت از خدا و فرمانهای او فرا می خواند .

.7 سفر داوران

پس از حضرت یوشع یک دوره 350 ساله بر بنی اسرائیل گذشته است که به دوره داوران (یا قضات) معروف است. بنی اسرائیل در این دوره دست از خدا برمی دارند و به گناه روی می آورند. اسباط با همدیگر نزاع می کنند و از دشمنان غافل می شوند. افراد قوم گاهی مورد تاخت و تاز دشمنان قرار می گیرند و چون به درگاه خدا روی می آورند، خدا داورانی را برای آنها می فرستد. ماجراهای این دوره و نیز داستان دوازده داور، که خدا برای بنی اسرائیل فرستاده، در این کتاب آمده است.

.8 کتاب روت

روت نام زنی از جده های حضرت داود است. او در دوره داوران از سرزمین موآب وارد بنی اسرائیل می شود. سرگذشت او را کتاب کوچک روت بیان می کند.

.9 کتاب اول سموئیل

سموئیل نبی، آخرین داور بنی اسرائیل است. در این زمان بنی اسرائیل از سموئیل می خواهند که برای آنها پادشاهی تعیین کند و او شائول را برمی گزیند. به گفته این کتاب، شائول در ابتدا خوب عمل می کند ولی کم کم از خدا دور می شود. سموئیل از طرف خدا مامور می شود که حضرت داود را به جای او برگزیند. در این ضمن، داود به خاطر شجاعتهایش در جنگ با دشمنان، در بین مردم محبوبیت زیادی پیدا می کند، بگونه ای که شائول به او حسد می ورزد و تصمیم به قتل او می گیرد. داود فرار می کند و شائول در جنگی که با فلسطینیان رخ می دهد کشته می شود.

.10 کتاب دوم سموئیل

این کتاب سرگذشت حضرت داود را پس از شائول بیان می کند. با کشته شدن شائول، حضرت داود دشمنان را شکست می دهد و به حکومت می رسد. در زمان او کشور بنی اسرائیل قدرتمند می شود و تمام دشمنان از بین می روند. این کتاب گناهانی به حضرت داود نسبت می دهد.

.11 کتاب اول پادشاهان

چون داود به سن پیری می رسد، فرزندش سلیمان را به جانشینی خود برمی گزیند. حضرت سلیمان پس از وفات پدر اقتدار حکومت او را به اوج می رساند و باقیمانده دشمنان او را نابود می کند. او ساختمان خانه خدا را، که حضرت داود طرح ریزی کرده بود، به پایان می رساند . به گفته این کتاب حضرت سلیمان در پایان به گناه روی می آورد و از خدا دور می شود و به همین حالت از دنیا می رود. پس از او بین بنی اسرائیل نزاع در می گیرد و ده سبط شمالی از افسری شورشی به نام یربعام پیروی می کنند و در شمال، کشور اسرائیل را تشکیل می دهند . تنها دو سبط، با رحبعام، فرزند و جانشین حضرت سلیمان، باقی می مانند که کشور یهودا را در جنوب به وجود می آورند. سرگذشت این دو کشور و جانشینان این دو تن، در ادامه کتاب یاد شده آمده است.

.12 کتاب دوم پادشاهان

در این کتاب، دنباله تاریخ این دو کشور و پادشاهانی که در آنها به حکومت رسیدند، بتفصیل آمده است. آشوریان به حکومت شمالی حمله می کنند و ده سبط شمالی از بین می روند. کشور جنوبی نیز مورد حمله نبوکد نصر (بختنصر)، پادشاه بابل، قرار می گیرد. وی معبد سلیمان را ویران می کند و بنی اسرائیل را به بابل می برد.

.13 کتاب اول تواریخ ایام

این کتاب، تکرار تاریخ بنی اسرائیل از دیدگاهی دیگر است که در آغاز، نسل انسانها را از آدم تا داود می شمارد و بعد به تاریخ بنی اسرائیل می پردازد. گرایش این کتاب به سوی تاریخ معبد و احکام مربوط به آن است. کتاب اول تواریخ ایام با طرح ریزی معبد توسط حضرت داود و وفات آن حضرت پایان می یابد.

.14 کتاب دوم تواریخ ایام

این کتاب دنباله کتاب اول تواریخ ایام است که به ماجرای حضرت سلیمان و ساخته شدن معبد و نیز ماجرای ملکه سبا و آمدن او نزد سلیمان می پردازد. در این کتاب نیز گناهانی به حضرت سلیمان نسبت داده شده است. کتاب مزبور، پس از وفات حضرت سلیمان و تقسیم کشور بنی اسرائیل، بیشتر به ماجراهای کشور جنوبی می پردازد و تا تخریب معبد و تبعید قوم به بابل ادامه می یابد.

.15 کتاب عزرا

کتاب عزرا به پایان یافتن اسارت بنی اسرائیل به دست کورش و بازگشت آنان به وطن خویش می پردازد. بنی اسرائیل پس از بازگشت، اقدام به بازسازی معبد می کنند و در این راه با مشکلاتی رو به رو می شوند، ولی سرانجام موفق می شوند که این کار را به پایان برند. مدتی پس از بازسازی معبد، عزرا با عده ای از بنی اسرائیل از بابل به اورشلیم می رود و می بیند که قوم به گناه افتاده است. پس کمر به هدایت قوم می بندد.

.16 کتاب نحمیا

ماجرای بازگشت نحمیا به اورشلیم به عنوان نماینده پادشاه ایران برای رسیدگی به اوضاع کشور یهودا و خدماتی که او به عنوان حاکم این سرزمین انجام می دهد، بازسازی حصار اورشلیم و خوانده شدن تورات توسط عزرا و اعتراف بنی اسرائیل به گناهان خود، موضوعاتی اند که در این کتاب مطرح شده اند.

.17 کتاب استر

این کتاب داستان دختر یتیم یهودی به نام «استر» را بیان می کند که به همسری خشایار شاه درمی آید و دین خود را مخفی می کند. هنگامی که وزیر خشایار او را تحریک می کند که حکم به قتل عام یهودیان دهد، استر دین خود را آشکار می کند و پادشاه وزیر را اعدام می کند .

.18 کتاب ایوب

این کتاب داستان زندگی ایوب و بلایا و مصیبتهایی را که بر او وارد شده، بیان می کند . پس از اینکه ایوب همه چیز خود را از دست می دهد، کسانی نزد او می آیند و علت این مصیبتها را گناهکاری ایوب می شمارند. او این را رد می کند. وی علت این بلاها را نمی داند تا اینکه خدا بر او ظاهر می شود و عظمت خود را یادآوری می کند. ایوب توبه می کند و خدا نعمتهایی بیش از قبل به او می دهد.

.19 کتاب مزامیر

کتاب مزامیر یا زبور داود، مجموعه ای از شعر و سرود درباره نیایش، پرستش و توکل بر خدا است. این کتاب مشتمل بر 150 سرود است که حدود نیمی از آن منسوب به حضرت داود و بقیه منسوب به دیگران است.

.20 کتاب امثال

این کتاب که عمده آن منسوب به حضرت سلیمان است، بر اهمیت دانش تاکید می کند و خداترسی را کلید دانش می شمرد؛ خوار شمردن حکمت و ادب را حماقت می داند و به جوانان موعظه می کند که نصایح و تعالیم پدر و مادر را بپذیرند. این کتاب خردمندانه زیستن را به انسان می آموزد .

.21 کتاب جامعه

این کتاب را، که به حضرت سلیمان منسوب است، می توان یک فلسفه بدبینانه قلمداد کرد. نویسنده آن بین ایمان و شک، امید و یاس، لذت و رنج، مفهوم زندگی و پوچی در نوسان است. او به انسانی که به سوی آینده ای ناشناخته گام برمی دارد، سفارش می کند که از زمان حاضر لذت ببرد. نویسنده این کتاب همه چیز را پوچ می داند، زیرا شر و بدی و، بالاتر از همه، مرگ سایه خود را بر همه چیز افکنده است. او در پایان به انسان توصیه می کند که از خدا بترسد و احکام او را پاس دارد.

.22 غزل غزلهای سلیمان

این کتاب که مجموعه ای از اشعار عاشقانه است، به حضرت سلیمان منسوب است. هرچند ظاهر این اشعار اشاره به عشق دنیوی دارد، اما می تواند به عنوان کنایه و مجاز تلقی شود.

.23 کتاب اشعیاء

این کتاب، بیشتر، گناه و پیامدهای آن را به قوم اسرائیل هشدار می دهد و آنان را سرزنش می کند. همچنین در این کتاب ظهور مسیح و نتایج آن پیشگویی شده است.

.24 کتاب ارمیا

ارمیا در این کتاب چگونگی رسیدن خود را به نبوت و این را که مردم زیر بار او نمی روند، توضیح می دهد. او به بنی اسرائیل به خاطر گناهانشان هشدار داده و از مجازات بیم می دهد . البته گاهی هم در این کتاب از آینده نیکوی اورشلیم سخن به میان آمده است.

.25 مراثی ارمیا

این کتاب را ارمیای نبی، پس از ویرانی اورشلیم و اسارت قوم نوشته و مصایب و گرفتاریهای آنان را بیان می کند و از غم و درد هموطنانش شکوه می کند؛ اما این بلاها و مصایب را به خاطر گناه قوم می داند.

.26 کتاب حزقیال نبی

حزقیال نبی که با بنی اسرائیل به تبعید رفته است، در بابل قوم را دلداری می دهد و پیشگویی می کند که آنان به زودی به وطن خود باز می گردند. او اختیار و آزادی انسانها را گوشزد می کند و می گوید: اگر راه صحیح را انتخاب نکنند، باید منتظر عواقب آن باشند.

.27 کتاب دانیال نبی

هنگامی که پادشاه بابل به کشور یهودا حمله کرد، دانیال پسر جوانی بود. وی همراه قوم به بابل آورده شد. در بابل او به دربار نبوکدنصر راه می یابد و خوابهای پادشاه را تعبیر می کند. بخشی از این کتاب به شرح زندگی دانیال و بخشی دیگر به رویاهای او درباره آینده و حوادثی که قبل از آمدن ملکوت خدا رخ می دهد و نیز چگونگی ملکوت خدا اختصاص دارد.

.28 کتاب هوشع

هوشع در کشور شمالی، پیش از سقوط آن، زندگی می کرد. پیامها و اندرزهایی که خدا به واسطه این پیامبر به مردم و حاکمان کشور شمالی (اسرائیل) فرستاده است، در این کتاب آمده است . همچنین بخشی از آن به زندگی هوشع اختصاص دارد.

.29 کتاب یوئیل

یوئیل مردم کشور جنوبی (یهودا) را انذار می دهد و به آنها می گوید، خدا بر آنان به خاطر گناهانشان بلا نازل می کند. او مردم را از روز داوری می ترساند و از آنها می خواهد که توبه کنند.

.30 کتاب عاموس

این پیامبر از طرف خدا مامور به انذار مردم سرزمین شمالی می شود. در این زمان مردم اسرائیل به ثروتی رسیده، در گناه و ظلم و فساد غرق شده اند. عاموس آنها را به راه راست دعوت می کند و از روز داوری می ترساند.

.31 کتاب عوبدیا

این کتاب درباره قوم ادوم که از نسل عیسو، برادر یعقوب، بودند و با اسرائیل می جنگیدند، سخن می گوید. عوبدیا در این کتاب از نابودی ادومی ها به دست خدا خبر می دهد.

.32 کتاب یونس

در این کتاب خدا به یونس دستور می دهد که به سوی نینوا پایتخت کشور آشور برود و مردم آنجا را به سوی خدا فرا بخواند. اما چون مردم آن سرزمین دشمن بنی اسرائیل بودند، یونس مجازات آنها را از خدا خواست و آنها را ترک کرد و به سمت دیگری رفت. در راه در دریا ماجراهایی برای وی رخ می دهد که موجب توبه او می شود. او سپس به نینوا برمی گردد و مردم را به خدا دعوت می کند.

.33 کتاب میکاه

این کتاب قبل از اشغال دو کشور شمالی و جنوبی نوشته شده است و در آن، میکاه نبی، بنی اسرائیل را از گناه باز می دارد و تخریب هر دو کشور را پیشگویی می کند. او قوم را ترغیب به توبه و بازگشت می کند. همچنین آمدن مسیح را پیشگویی می کند.

.34 کتاب ناحوم

در این کتاب از قدرت و مهربانی خدا سخن رفته است. و سقوط کشور آشور و نینوا، پایتخت آن، در حالی که در فسق و فجور افتاده، پیشگویی شده است.

.35 کتاب حبقوق

حبقوق در این کتاب مردم را به ترک گناه و توبه دعوت می کند و از مجازات آنها و حمله بابلیها خبر می دهد. او با وجود مشکلات زیاد، هیچ گاه از خدا دست برنمی دارد و در سرودی نشان می دهد که در هر حال اعتمادش به خداست.

.36 کتاب صفنیا

در این کتاب صفنیا قوم را بیم می دهد و می گوید خدا هر قومی را که گناه کند، مجازات می کند. او همچنین از شکوه و عظمت اسرائیل که خدا به آن باز خواهد گرداند، سخن می گوید .

.37 کتاب حجی

این کتاب مربوط به زمانی است که قوم از اسارت بازگشته و به بازسازی خانه خدا پرداخته اند . چون در کار بازسازی سستی پیش می آید حجی از طرف خدا دستور می آورد که کار را به پایان برسانند.

.38 کتاب زکریا

زکریای نبی که معاصر حجی است، در این کتاب مردم را به بازسازی خانه خدا تشویق می کند . او همچنین از آمدن مسیح موعود خبر می دهد.

.39 کتاب ملاکی

ملاکی در زمانی زندگی می کند که خانه خدا بازسازی شده است، ولی کاهنان وظایف خود را در قبال آن انجام نمی دهند و مردم به گناه افتاده اند. او کاهنان و مردم را انذار می کند و به توبه دعوت می کند؛ همچنین از آمدن مسیح موعود خبر می دهد.

کتابهای قانونی و غیرقانونی عهد قدیم

گفتیم که یهودیان و مسیحان عهد قدیم را معتبر می دانند، اما در تعداد کتابهای آن اختلاف دارند و برخی تعداد کتابهای آن را 39 و برخی 46 می دانند. ریشه این اختلاف در تفاوت نسخه های عهد قدیم است.

پس از اشغال سرزمین فلسطین در قرن چهارم قبل از میلاد، به دست اسکندر، یهودیان در سراسر امپراتوری پراکنده شدند و به تدریج زبان مادری خود (عبری) را فراموش کردند و به زبان یونانی رو آوردند. در قرن سوم قبل از میلاد و در زمان حکومت بطلمیوس فیلادلفوس بر مصر، به امر او، یهودیان اسکندریه کتاب عهد قدیم را به زبان یونانی ترجمه کردند. این ترجمه به سبعینیه معروف است؛ چون گفته می شود که این کتاب را حدود هفتاد نفر ترجمه کرده اند .

نسخه سبعینیه با متن عبری تفاوتهایی دارد. مهمترین تفاوت آنها، این است که هفت کتاب در این نسخه موجود است که متن عبری آن در دست نیست. این کتابها عبارتند از: طوبیت، یهودیت، حکمت سلیمان، حکمت یشوع بن سیراخ، باروک، کتاب اول مکابیان و کتاب دوم مکابیان.

در دو قرن قبل از مسیحیت و یک قرن پس از آن، بسیاری از یهودیان، و نیز بعدا مسیحیان، از این نسخه استفاده می کردند، تا اینکه در حدود سال 100 م. سران یهود شورایی تشکیل دادند و بر رسمیت 39 کتاب که در متن عبری بود، رای دادند و اسفار هفتگانه موجود در ترجمه سبعینیه را غیر قانونی اعلام کردند. اما مسیحیان این نسخه را معتبر دانسته، به استفاده از آن ادامه دادند تا اینکه پروتستانها در قرن شانزدهم به متن عبری بازگشتند و این هفت کتاب را غیررسمی اعلام کردند.

بنابراین، یهودیان و پروتستانهای مسیحی متن عبری را قانونی می دانند و کتابهای عهد قدیم را 39 عدد می شمرند و دو فرقه مسیحی کاتولیک و ارتدکس نسخه سبعینیه را معتبر دانسته، تعداد کتابهای عهد قدیم را 46 می دانند.

هفت کتاب موجود در نسخه سبعینیه، اپوکریفا«~ (Apocrypha) ~»به معنای «مخفی و پوشیده» نامیده می شود. همچنین گاهی از آنها با عنوان «قانون ثانوی» یاد می شود که به معنای اعتبار درجه دوم آن است. بخش اپوکریفایی عهدقدیم به فارسی ترجمه نشده است.

پی نوشت ها:

.1 مسیحیان با اینکه زمان عهد قدیم و شریعت را با آمدن مسیح پایان یافته می دانند، ولی کتاب عهد قدیم را معتبر و مقدس می شمارند و از نکات دیگری که در این کتاب آمده استفاده می کنند در حقیقت، برخورد مسیحیان با احکام موجود در عهد قدیم، مانند برخوردی است که در اسلام با احکام نسخ شده می شود.

.2 دو زبان عبری و کلدانی از زبانهای سامی و هم خانواده با عربی اند.

.3 رک: بخش هشتم کتاب«~ THE CHIEF WORKS OF BENEDICT DE SPINOZA ~»ترجمه این بخش در شماره اول فصل نامه هفت آسمان چاپ شده است.

.4 به گفته عهد قدیم، خدا ده فرمان مهم را به حضرت موسی وحی کرده است تا وی آنها را به بنی اسرائیل ابلاغ کند این دستورات که مشتمل بر اصول اعتقادی، احکام فقهی و امور اخلاقی است، در سفر خروج (باب بیستم) و سفر تثنیه (باب پنجم) به طور کامل آمده است.

.5 سبط که جمع آن اسباط است، به معنای فرزندزاده و نواده است در بنی اسرائیل دوازده طایفه وجود داشت، که هر یک به یکی از فرزندان یا نوادگان حضرت یعقوب منسوب بودند از دوازده پسر حضرت یعقوب، فرزندان لاوی وظیفه کهانت قوم را بر عهده داشتند و در میان قوم بنی اسرائیل پراکنده بودند گرچه اسباط بنی اسرائیل، همانند تعداد فرزندان یعقوب دوازده نفر هستند، اما سبط لاوی جزء این اسباط شمرده نمی شود از طرفی نام یوسف، پسر دیگر یعقوب نیز بین اسباط نیست، اما دو سبط از دوازده سبط، به نام فرزندان اویند بنابراین اسباط بنی اسرائیل، بدون احتساب سبط لاوی، دوازده تن هستند.