شناسه : ۳۰۴۹۹۸ - چهارشنبه ۷ تیر ۱۳۹۶ ساعت ۱۴:۴۶
آیت‌الله محمد محمدی ری‌شهری تشریح کرد:
زمینه پیدایش «ریب» نسبت به انبیاء در قلب انسان
گروه اندیشه: آیت‌الله محمد محمدی ری‌شهری در جلسه تفسیر قرآن کریم با تشریح زمینه‌های ایجاد «ریب» در مفاهیم دینی، گفت: در قرآن «خداوند»، «قرآن» و «قیامت» حقانیت‌های غیرقابل شکی هستند؛ تنها کسانی می‌توانند به این حقایق شک کنند که قلب‌های آن‌ها زنگ زده باشد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، آیت‌الله محمد محمدی ری‌شهری، تولیت آستان عبدالعظیم حسنی در جلسه تفسیر قرآن کریم ذیل آیه« ذَلِکَ الْکِتَابُ لاَ رَیْبَ فِیهِ...: این است کتابى که در حقانیت آن هیچ تردیدى نیست»(بقره/ 2) گفت: این آیه به روشنی به حقایق غیرقابل تردید قرآن اشاره می‌کند. در جلسه گذشته در خصوص تبیین معنای «رَیْبَ» بحث کردیم. ریب، به معنی شک است ولی به هر شکی ریب گفته نمی‌شود؛ ریب، شکی است که ناشی از بدبینی و از اضطراب روانی باشد.
این مفسر قرآن افزود: بدبینی نسبت به حقایقی که انبیاء آورده‌اند ناشی از گناه است. گناه با اضطراب روانی و شک در حقایق دینی همراه می‌شود؛ البته هر اضطرابی ناشی از گناه نیست و هر اضطرابی ناشی از گناه نیست.
وی در ادامه گفت: قرآن مدعی است که حقانیتش قابل کتمان نیست و اگر کسی تردید کند، تردید او به 2 گونه نمود پیدا می‌کند یک دسته از تردیدها ریشه در گناه دارند و دسته دیگر ریشه در گناه ندارند. اینجا چند پرسش مطرح است چه حقانیت‌های را خداوند غیرقابل انکار می‌داند؟ چه کسانی درباره حقانیت خداوند شک نمی‌کنند؟ آیا شک درباره حقانیت قرآن قابل زوال است؟
وی در پاسخ به پرسش نخست گفت: اولین حقیقتی که قرآن کریم آن را غیر قابل تردید می‌داند «وجود خداوند» است خداوند می‌فرماید: « قَالَتْ رُسُلُهُمْ أَفِی اللّهِ شَکٌّ فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ یَدْعُوکُمْ لِیَغْفِرَ لَکُم مِّن ذُنُوبِکُمْ وَیُؤَخِّرَکُمْ إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى قَالُواْ إِنْ أَنتُمْ إِلاَّ بَشَرٌ مِّثْلُنَا تُرِیدُونَ أَن تَصُدُّونَا عَمَّا کَانَ یَعْبُدُ آبَآؤُنَا فَأْتُونَا بِسُلْطَانٍ مُّبِینٍ: پیامبرانشان گفتند مگر درباره خدا پدید آورنده آسمانها و زمین تردیدى هست او شما را دعوت مىکند تا پارهاى از گناهانتان را بر شما ببخشاید و تا زمان معینى شما را مهلت دهد گفتند شما جز بشرى مانند ما نیستید مىخواهید ما را از آنچه پدرانمان مىپرستیدند باز دارید پس براى ما حجتى آشکار بیاورید»(ابراهیم/10) پیامبران الهی به مخاطبان خود می‌گفتند آیا وجود خداوند قابل تردید است؟ وجود خداوند از نظر قرآن قابل تردید نیست و اگر کسی عقل داشته باشد نمی‌تواند به حقانیت خداوند شک کند. از یک عرب بادیه نشین پرسیدند دلیل وجود خداوند چیست؟ وی در پاسخ گفت: «اگر مدفوع گوسفندی در راهی باشد مشخص می‌شود که گوسفندی از آن مسیر رد شده است چگونه می‌توان گفت این آسمان و زمین بدون خالق آفریده شده است». پس از دید قرآن انسان عاقل در وجود خداوند شک نمی‌کند.
وی در ادامه گفت: دومین چیزی که از نظر قرآن قابل شک نیست خود «قرآن» است. در چندین آیه حقانیت قرآن مطرح شده است « تَنزِیلُ الْکِتَابِ لَا رَیْبَ فِیهِ مِن رَّبِّ الْعَالَمِینَ: نازل شدن این کتاب که هیچ [جاى] شک در آن نیست از طرف پروردگار جهان‌هاست»(السجده/2) بیش از 1400سال است که قرآن فرموده است اگر می‌توانید آیه‌ای چون قرآن بیاورید « وَمَا کَانَ هَذَا الْقُرْآنُ أَن یُفْتَرَى مِن دُونِ اللّهِ وَلَکِن تَصْدِیقَ الَّذِی بَیْنَ یَدَیْهِ وَتَفْصِیلَ الْکِتَابِ لاَ رَیْبَ فِیهِ مِن رَّبِّ الْعَالَمِینَ: و چنان نیست که این قرآن از جانب غیر خدا [و] به دروغ ساخته شده باشد بلکه تصدیق [کننده] آنچه پیش از آن است مىباشد و توضیحى از آن کتاب است که در آن تردیدى نیست [و] از پروردگار جهانیان است»(یونس/37).
ری‌شهری اظهار کرد: سومین چیزی که در قرآن غیرقابل شک است «قیامت» است. «فَکَیْفَ إِذَا جَمَعْنَاهُمْ لِیَوْمٍ لاَّ رَیْبَ فِیهِ وَوُفِّیَتْ کُلُّ نَفْسٍ مَّا کَسَبَتْ وَهُمْ لاَ یُظْلَمُونَ: پس چگونه خواهد بود [حالشان] آنگاه که آنان را در روزى که هیچ شکى در آن نیست گرد آوریم و به هر کس [پاداش] دستاوردش به تمام [و کمال] داده شود و به آنان ستم نرسد»(آل‌عمران/25) قرآن می‌فرماید: «امکان ندارد انسان در روز قیامت تعقل کند و آن را نپذیرد». در 3 مورد قرآن تعبیر «لَا رَیْبَ فِیهِ» را بیان کرده است.
وی در ادامه گفت: حال این پرسش مطرح می‌شود که چرا بعضی از افراد در حقانیت قرآن، قیامت و خداوند تردید می‌کنند؟ مبدا تردید در حقایق غیر قابل تردید در چیست؟ مردم در برابر ادراک حقایق روشن 2دسته‌اند، عده‌ای که این حقایق را روشن و بدیهی می‌بینند و عده‌ای که دیده بصیرت آن‌ها کور است و شک می‌کنند. افرادی که از سلامتی عقلی برخوردار هستند دلایل وجود قیامت و نبوت را ملاحظه می‌کنند و می‌پذیرد مانند« وَیَرَى الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ الَّذِی أُنزِلَ إِلَیْکَ مِن رَّبِّکَ هُوَ الْحَقَّ وَیَهْدِی إِلَى صِرَاطِ الْعَزِیزِ الْحَمِیدِ: و کسانى که از دانش بهره یافتهاند مىدانند که آنچه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده حق است و به راه آن عزیز ستوده[صفات] راهبرى مىکند» (سبا/6).
تولیت آستان عبدالعظیم حسنی افزود: اگر بخواهم اسلام را در چند عبارت خلاصه کنم می‌گویم گام گذاشتن در مسیر حق و عدالت و دور شدن از انجام اعمال باطل. پس خلاصه دعوت انبیاء انجام احسان ونیکویی و دور شدن از انجام اعمال باطل.
وی در ادامه گفت: اما چه کسانی در قیامت تردید می‌کنند؟ در پاسخ باید بگویم کسانی که دچار آلودگی فکری و قلبی هستند. خداوند می‌فرماید: «قلب این افراد زنگ زده است» و وقتی قلب کسی زنگ بزند در خدا، قیامت و نبوت شک می‌کند؛ این‌ها افرادی هستند که درهای گناهان را برای خود باز و راه‌های شهوت‌رانی را هموار کرده‌اند و شیطان بر آن‌ها چیره شده است و وقتی انسان این‌گونه شد در حقانیت خداوند شک می‌کند. خداوند می‌فرماید: «اگر در خود دقت کند خداشناس می‌شوید».
ری‌شهری در آخر گفت: در پاسخ به این پرسش که چه کسانی در قرآن، خداوند و قیامت شک می‌کنند باید بگویم آن‌هایی که ذهن‌شان آلوده است؛ و این آلودگی‌ها باعث می‌شود به دلایل گوش ندهند و قلب‌های آن‌ها زنگ بزند. به امید خداوند در جلسات آینده به‌دیگر پرسش‌ها پاسخ خواهم داد.