محمدهادی امین ناجی، مدیر گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه پیام نور در گفت‌وگو با
خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا)، درباره خطبه غدیر خم اظهار کرد: در ابتدا باید گفت که غدیر نام مکانی است که در پنج کیلومتری جحفه امروزی قرار گرفته که نقطه کانونی جغرافیایی سیاسی اسلام بود.
وی افزود: خطبه بیان شده توسط پیامبر(ص) بیانگر نماد وحدت و همدلی و توجه پیامبر(ص) به اسلام و جاودانگی دین است که خطبه غدیر متعاقب دو خطبه دیگر که یکی از آن‌ها در عرفات و دیگری در منا بیان شد و این خطبه یک محور کلی دارد و آن تعیین جانشین پیامبر(ص) بعد از ایشان بود که این موضوع در دو خطبه عرفات و منا به خوبی بیان نشد.
امین ناجی افزود: در آیه 67 سوره مائده خداوند می‌فرمایند: «یَأَیهَا الرَّسولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْک مِن رَّبِّک وَ إِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْت رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ یَعْصِمُک مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لا یهْدِى الْقَوْمَ الْکَفِرِینَ: اى پیامبر آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده است کاملا به مردم برسان و اگر نکنى، رسالت او را انجام نداده‌اى و خداوند تو را از خطرات احتمالی مردم نگاه می‌دارد و خداوند جمعیت کافران لجوج را هدایت نمی‌کند.»( مائده/67) که این آیه گویای آن است که پیامبر(ص) قبل از خطبه غدیر این کار را انجام داده بودند و موضوع غدیر با این آیه آغاز می‌شود و پایان آن با آیه سوم سوره مائده است و بیانگر آن است که این موضوع مورد تأیید الهی قرارگرفته.
وی بیان کرد: واقعه غدیر از سه بعد قابل دقت است؛ سند خطبه، متن آن و وظیفه‌مندی مسلمانان در قبال خطبه. خطبه غدیر از نظر سندیت هم مورد قبول اهل تسنن و هم شیعیان است، اهل تسنن این خطبه را به دلیل پرتکرار بودن و شیعیان این خطبه را سند امامت و ولایت مورد قبول می‌دانند پس جایگاه خطبه غدیر از نظر سند قابل اعتماد است.
مدیر گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه پیام نور در تبیین محورهای این خطبه اظهار کرد: این خطبه محورهای فراوانی دارد؛ ابتدا پیامبر(ص) با بیان حمد و ثنای الهی، صفات الهی و موضوع رسالت را مطرح، سپس دستور خداوند متعال برای امامت و موارد دیگر را ذکر می‌کنند، اما این خطبه یک نقطه ثقل دارد و آن اصطلاح «معاشرالناس» است که 58 بار طی متن به کار رفته و مفهوم آن، عموم مردم را در برمی‌گیرد.
وی بیان کرد: نخستین بار که این اصطلاح مورد استفاده توسط پیامبر(ص) قرار گرفت ایشان اظهار کردند: «مَعاشِرَالنّاسِ، ما قَصَّرْتُ فی تَبْلیغِ ما أَنْزَلَ الله تَعالی إِلَی: هان مردمان! آنچه بر من فرود آمده، در تبلیغ آن کوتاهی نکرده‌ام.» که این فراز بیانگر آیه 67 سوره مائده است.
امین ناجی به معروفترین فراز خطبه اشاره کرد و گفت: دوازدهمین فرازی که پیامبر(ص) مردم را مورد خطاب قرار می‌دهند، همان فراز معروف حدیث غدیر «مَنْ کُنْتُ مَوْلاهُ، فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ: هر کس که من مولای او هستم، از این پس علی مولای اوست.» و آخرین باری که مردم مورد خطاب قرار گرفتند، فراز 57 و 58 بود که پیامبر(ص) در فراز 57 می‌فرمایند: «مَعاشِرَالنَّاسِ، السّابِقُونَ إِلی مُبایَعَتِهِ وَ مُوالاتِهِ وَ التَّسْلیمِ عَلَیْهِ بِإِمْرَةِ الْمُؤْمِنینَ أُولئکَ هُمُ الْفائزُونَ فی جَنّاتِ النَّعیمِ: هان مردمان! سبقت جویان به بیعت و پیمان و سرپرستی او و سلام بر او با لقب امیرالمؤمنین، رستگارانند و در بهشت‌های پربهره خواهند بود و در آخرین فراز می‌فرمایند: «مَعاشِرَالنّاسِ، قُولُوا ما یَرْضَی الله بِهِ عَنْکُمْ مِنَ الْقَوْلِ، فَإِنْ تَکْفُرُوا أَنْتُمْ وَ مَنْ فِی الْأَرْضِ جَمیعاً فَلَنْ یَضُرَّالله شَیْئا: هان مردمان! آنچه خدا را خشنود کند بگویید. پس اگر شما و تمامی زمینیان کفران ورزند، خدا را زیانی نخواهد رسید.»
وی گفت: این نگاهی اجمالی به خطبه غدیر است که پیامبر(ص) مورد خطاب عموم قرار داده‌اند و این خطاب بر وحدت و همدلی دلالت دارد و هیچ تفاوت و هیچ فرقه و تقسیم‌بندی را قائل نمی‌شوند، اما پیامبر(ص) در این خطبه دستوری را برای ما مشخص کرده‌اند که این در فراز 29 که خطاب به مردم است بیان شده است: «مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّهُ ما مِنْ قَرْیَةٍ إِلاّ وَالله مُهْلِکُها بِتَکْذیبِها قَبْلَ یَوْمِ الْقِیامَةِ وَ مُمَلِّکُهَا الْإِمامَ الْمَهْدِی وَالله مُصَدِّقٌ وَعْدَهُ: هان مردمان! هیچ سرزمینی نیست مگر این که خداوند به خاطر تکذیب اهل آن [حق را] ، آنان را پیش از روز رستاخیز نابود خواهد فرمود و به امام مهدی خواهد سپرد. و هر آینه خداوند وعده خود را انجام خواهد داد.»
امین ناجی اظهار کرد: با توجه به فراز 29 ـ با توجه به وضعیتی که جهان در حال حاضر در آن قرار دارد و در حالت بحران و اضطراب در منطقه‌است ـ اگر به این خطبه توجه شد می‌تواند مبنای یک رهبری خوب و بازگشت به اسلام باشد، نکته دوم وظیفه انتقال غدیر را فارغ از نگاه مذهبی به‌عنوان یک وظیفه‌اسلامی بدانیم و با بهره‌گیری از ابزار‌ها و روش‌های جدید مجازی که در اختیار داریم این پیام را به نقاط مختلف جهان ارسال کنیم.
وی در پایان گفت: مبحث آخر این است که نگاه به خطبه غدیر ما را در راستای تقریب مذاهب اسلامی و وحدت جهان اسلام قرار خواهد داد که با عنایت به ضرورت رهبری و ضرورت توجه امت اسلامی این موضوع باید به عنوان یک قانون واحد قرار گیرد.
