خطبه اول
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله رب العالمین باری ء الخلائق اجمعین و الصلاة و السلام علی اشرف الانبیاء و خاتم الرسل محمد و آله الطاهرین. اجازه بفرمایید قبل از ورود به بحث یک مساله ای را که حضرات آیات امامی کاشانی و آیت الله طاهری خرم آبادی که از این تریبون مقدس مطرح کردند و ناچار می بایست بررسی می شد ما یک بررسی دقیق تری کردیم و از مرکز تحقیقات فقهی امام در قم تمام فتاوی را از مراجع فعلی و مراجع گذشته مراجع گذشته یی که احیانا کسانی زیادی باقی بر تقلیدشان هستند و مدارک علمی بحث را گرفتیم که طرح وقت به تفصیل اینجا وقت گیر و نامناسب هست ولی آنچه که مربوط می شود من با یک مقدمه کوتاهی به عرضتان می رسانم: شک نیست که نماز جمعه یک نماز عبادی تنها نیست یعنی بدلیل این که وقت معینی دارد اجزاء مشخصی برایش گفته شده است شرایط دارد موانع دارد مثل دیگر نمازها می گوییم خوب نماز جمعه مثل سایر نمازهاست و یک عبادت است اینطور نیست و برای همه ما و شما روشن است سالهاست که با این مساله آشنا هستیم جنبه های سیاسی دارد حتما باید با جماعت باشد حداقل عدد لازم هست دو تا خطبه باید باشد توی خطبه ها بسیاری فقها گفته اند حتما به زبان مستمعین هم باید صحبت کرد یک سری چیزها را واجب دانسته اند یک سری چیزها را مستحب دانسته اند عبادت است به دلیل این مسائلی که ذکر شده است اما عبادی - سیاسی است یعنی غیر از این که عبادت است جنبه سیاسی هم دارد و شاید بهترین دلیلش هم این هست که مثلا گفته اند در شعاع کمتر از چهار فرسخ نمی شود دو تا نماز جمعه باشد یعنی باید جمعیت از این شعاع به یک نقطه اجتماع کنند این که جمعیت باید به یک نقطه اجتماع کنند این یک امر سیاسی است تجمع مردم به عنوان یک تکلیف عبادی یک امر سیاسی است و یا تصریح کرده اند که خطیب می بایست با زبان رسا و بیان روشن ضمن این که موعظه می کند توصیه به تقوی می کند مسائل جاری روز را برای نمازگزاران باید تشریح کند و بخصوص امام رضوان الله تعالی علیه در تحریر در مساله 9 نسبت به این مسائل جاری حتی ذکر می کنند که چیزهایی که در داخل کشور و در خارج کشور مفید برای مردم است یا مضر برای مردم است باید آنها را بیان بکنند خوب اینها قرائن بر این است که یک عبادت سیاسی است یک عبادت صرفا عبادی نیست که قصد قربت دارد و طهارت هست و قبله هست و دیگر چیزها هست و تمام نه خیر جنبه سیاسی هم دارد خوب تا اینجا مساله روشن هست نماز جمعه یک نماز عبادی - سیاسی هست و همه ما با این چیزهایی که تا الان عرض کردم آشنا هستیم بخصوص نماز جمعه تهران، نماز جمعه تهران با دیگر مراکز استانها و شهرستانها تفاوت دارد و در حقیقت یکی از تریبونهای باز و آزاد و وسیعی که دنیا به آن توجه می کند و از مطالبی که از این تریبون منتشر می شود استنباط دارد تحلیل دارد نظر دارد تصمیم می گیرد و بخصوص در مواردی که ولی امر مسلمین و قائد معظم انقلاب حضرت آیت الله خامنه ای که امامت جمعه تهران از ایشان است شرعا قانونا دیگران با اجازه ایشان به شکل موقت و اعتلای امام جمعه موقت هست اقامه جمعه می کنند تریبون نماز جمعه تهران یک تریبون کاملا سیاسی است به نظر من بعد از تریبون مجلس شورای اسلامی که از افتخارات نظام حکومتی اسلام است یک تریبون باز و آزاد مطالب و نظرات خودشان را راحت درباه هر مساله ای که مسائل قانون و قانونگذاری چه مسائل نظارتی راحت بحث می کنند و همه جامعه در جریان قرار می گیرد نماز جمعه و به خصوص نماز جمعه تهران این حالت را دارد که تریبونی است باز و آزاد و معمولا ائمه جمعه تهران موقت یا شخص ولی امر مسلمین آنچه که نظر شریفشان هست و معتقد هستند بدون تلقین بدون تنظیم قبلی بدون از کسی بگیرند از کسی بشنوند بگویند باید اینجور گفت باید آنجور گفت چنین چیزی نیست شما شاید بسیارتان با نماز جمعه های دنیا آشنا باشید ما بسیارش را از نزدیک دیدیم من در یکی از کشورهای غیر اسلامی که مسلمینش زیاد بودند و نماز جمعه داشتند بعد از نماز جمعه در دفتر امام جمعه نشستم و یک کمی با ایشان صحبت کردم و به خصوص راجع به صحبت کردن با مردم به زبان خودشان و مسائل را گفتن کمی که من توضیح دادم که آقا این خطبه که شما خواندید حد اقل 700 ، 800 سال بود خیل مسجی و مقفی و کلمات خیلی مرتب ولی هیچ خاصیتی به نظر من حتی برای آنهایی که با زبانی که شما این خطبه را خواندید آشنا هستند ندارد آن آخرش به من گفت که آقای عزیز هر کشوری مقررات خودش را دارد ما را با خودتان مقایسه نکنید وضعیت شما قابل مقایسه با هیچ جا نیست ما آشنا هستیم که در کشورها وضعیت از چی قرار است ولی خوشبختانه در کشور ما تریبون نماز جمعه یک تریبون بسیار قوی نیرومند سیاسی من راحتر به شما می گویم مخاطبین گویندگان این تریبون تنها کسانی که در این فضای معنوی و روحانی شرکت می کنند در هوای گرم در هوای سرد در شرایط مختلف با این روح پاک و مقدس و واقعا من بارها گفتم و بخصوص مردم تهران چه مردم خوبی هستند که در تمام شرایط گوناگون نماز جمعه شان یک نماز جمعه آبرومندی است نمی خواهم بگویم شهرهای دیگر اینجور نیست در تهران این وضعیت، وضعیت مهمی است بدلیل راههای دور محله های دور هر کجا آمدید نقطه طولانی باید بیایند تا برگردانند به منزلشان چقدر فاصله زمانی دارد از وقتی که حرکت می کنند تا وقتی که برگردند گاهی ممکن است ساعتها ماموم وقت می گذارد تا در این اجتماع شرکت کند این خیلی ارزش دارد زائد بر این مخاطبین ما در نماز جمعه تهران آن مقداری که من اطلاع دارم تقریبا تمام سفارتخانه هایی که در کشور مستقر هستند روز جمعه با حساسیت خطبه های تهران را گوش می کنند و نکات خاصی را به صراحت یا به استنباط منتقل می کنند من از زبان بعضی هایشان که برای خود من گفتند اطلاع دارم از این جهت این تریبون تریبون بسیار مقدس و جنبه سیاسی آن هم نمی گویم بیش از جنبه عبادی آن است به هر حال عبادی - سیاسی است سیاسی - عبادی است نباید جنبه سیاسی اش بچربد به گونه ائی که جنبه عبادی اش از بین برود و نه جنبه عبادی اش بچربد به گونه ای که جنبه سیاسی اش از بین برود. خوب حالا با این خصوصیاتی که در این مقدمه که عرض کردم مساله مورد بحث این است که در فتاوای فقهای عظام آنهایی که اشاره کردم من گرفتم از مرکز تحقیقات فقهی امام تقریبا هشت نفر از فقهایی که تعدادی شان الان مردم باقی بر تقلید آنها هستند مثل امام راحل، مثل آیت الله گلپایگانی، مثل آیت الله اراکی و تعدادی هم از سایر فقهایی که حیات دارند و مردم از اینها تقلید می کنند و به خصوص مقام معظم رهبری نظرشان همین نظر امام راحل هست که در تحریر تصریح شده و روال نماز جمعه تهران بر روال نظر امام اداره می شده و اداره می شود یعنی قبل از زوال خطبه ها شروع می شود و یک قسمت مختصری در وقت زوال قرار بگیرد کافی است این هشت نفر فقیه بزرگوار معتقد هستند چه فقهایی که مردم باقی بر تقلید آنها هستند چه فقهایی که تشریف دارند و مردم از اینها تقلید می کنند تعدادی از فقها هم هستند که البته همه این هشت نفر فقها هم احتیاط مستحب دارند مستحب است که بعد از زوال شروع بشود سایر فقها احتیاط وجوبی می کنند و برخی هم می گویند حتما باید پس از ورود در وقت باشد خوب برای کسانی که از غیر امام یا غیر مقام معظم رهبری تقلید می کنند در شهرهای مختلف مشکلی نیست ولی در تهران این مشکل وجود دارد اگر بخواهند نماز را بگذارند بعد از این که اذان گفته شد شروع کنند خوب مردم با این وضعیتی که دارند از راههای دور و نزدیک، طولانی شدن احیانا خطبه ها برگشتن به منازلشان خیلی مشکل می شود و به نظر من این یک نوع آسیب رساندن به جنبه سیاسی نماز جمعه است و اگر بخواهند که با همین روالی که بوده انجام بدهند گوشه و کنار احیانا کسانی هستند که ممکن است از غیر این هشت مرجعی که عرض کردم تقلید می کند کمی برایشان مشکل باشد و به همین دلیل که این آیات عظام یعنی آیت الله امامی کاشانی و طاهری خرم آبادی مسئله را اینجا مطرح کردند من به نظرم می رسد که راه جمع بسیار صحیح و معقول و درستی دارد که هم احکام شرعی را رعایت کرده باشیم هم جنبه عبادی - سیاسی نماز را حفظ کرده باشیم هم مردم را در مضیقه قرار نداده باشیم و آن راه این است که با مطالب مسلسل یا لازمی را که در خطبه اول معمولا هر یکی از ائمه محترم جمعه دارند قبل از وقت بحث کنیم هیچ مشکلی وجود ندارد تا آنجایی که لازم دارد مطالب لازم را بحث کنیم حتی اگر برخی از مطالبی که در خطبه دوم مرسوم است گفته شود بیاوریم خطبه اول هیچ مانعی ندارد البته مرسوم در خطبه دوم هم بین آقایان ائمه جمعه اختلاف است بعضیها که من یک دفعه دیگر اینجا عرض کردم با تقویم تاریخ حرکت می کنند من اتفاقا این را خیلی قبول ندارم اصلا با تقویم تاریخ حرکت نمی کنم تا حال هم این کار را نکردم ما همیشه در طول هفته اگر یک مناسبت های بوده اشاره می کردم و مناسبت هم نبوده میگذشتم ولی به شکل تقویم تاریخ نبوده که هر روز ده تا بیست تا مناسبت هست همه را بخواهیم بحث کنیم این کار را اگر بکنیم که بخش زیادی از مطالبمان را درست طبق همین روالی که همیشه بوده مردم هم قبل از وقت می آمدند و خطبه هم قبل از وقت اینجا شروع بشود ذکر بکنم وقت که داخل شد واجبات خطبه اول که شاید چهار پنج دقیقه بیشتر طول نمی کشد که معمولا بر اساس فتوای امام و فتوای مقام معظم رهبری و برخی فقهای دیگر اول می خوانید آخر خطبه اول اشاره کنیم و خطبه دوم هم که مشکلی ندارد در وقت هم بیان می شود آنوقت جمع بین حقوق شده این به نظر من توضیحی بود که برای مطالب این آیت بزرگتر که اینجا مطرح کرده بودند یک مقداری لازم می دیدم که توضیح بدهم و از این به بعد هم ما اینطور عمل می کنیم آقایان هم تقریبا آقای امامی در هفته گذشته به یک سبک خاصی عمل کردند یعنی در پایان خطبه شان یک تکه ای از خطبه حضرت امیر سلام الله علیه را خواندند و بعد گفتند بله واجبات خطبه توی همین بیانات حضرت امیر هست و این چیزهایی است که بعضی احتیاط می کنند که باز مشکل می شد و با ایشان هم صحبت کردیم مثلا خیلی ها لازم می دانند که در وصیت به تقوی بخصوص امام رضوان الله علیه هم عربیش خوانده بشود هم فارسی اش خوانده بشود و احتیاط می کنند و در هر صورت پس روال بر این شد و بنا بر این هست که ما وضع وقت نماز جمعه تهران را بهم نزنیم قبل از زوال مردم به همین ترتیب بیایند برای خطیب وقت بیشتری گذاشته بشود خطیب را در تنگنا نگذارند او بحثهایش را شروع کند وقت که داخل شد واجبات خطبه اول را که چهار پنج دقیقه وقت لازم دارد آخر وقتش بگوید خطبه دوم هم در وقت قرار می گیرد و می تواند کوتاهتر هم باشد و مشکلی هم پیش نمی آید بنابراین ما با این ترتیب عمل کنیم حالا امروز که من این مقدمه را گفتم و یک مقداری وقت اول گرفته شد تا برسیم به ورود در وقت. دنبال بحث مسلسل قبلیم را چند دقیقه ای برایتان توضیح می دهم بحث ما شکل حکومت اسلامی از نظر قانون اساسی بود در این بحث منتهی شدیم به اصل سوم در اصل سوم 16 بند وجود داشت که دولت را مکلف کرده بود به انجام این وظائفی که در این بندها آمدند اینجا ما گفتیم که دولت در این اصل قانون اساسی مجموعه نظام حاکم است نه تنها قوه مجریه به دلیل این که بسیاری از مسائل مذکور اختصاص به قوه مجریه ندارد و سایر قوا هم موظف هستند در مقابل آنها عمل کنند در این 16 بند ذکر کردیم تا رسیدیم به بند سوم، بند سوم را خواندیم که که آن را توضیح دادیم من بند سوم را می خوانم: «آموزش و پرورش و تربیت بدنی رایگان برای همه در تمام سطوح و تسهیل و تعمیم آموزش عالی » این یکی از چیزهایی است که قانون اساسی حکومت را موظف کرده که باید این کار را انجام بدهد در جلسه گذشته گفتیم که آموزش و پرورش همان تعلیم و تربیت هست اینجا آموزش جلو ذکر شده و پرورش بعد ذکر شده ولی برابر آنچه در آیات شریف قرآن هست و در روایت ما هست تهذیب نفس مقدم است بر آموزش علم بدون تهذیب نفس نه تنها مزیت نیست بلکه خطرناک است کسانی دانشمند بشوند ولی مهذب نباشند این دانش را در جهت ضرر انسانها بکار می گیرند و لذا اسلام همه جا تزکیه را مقدم دانسته یزکیهم و یعلمهم الکتاب قبلا هم آیاتش را خواندیم مقداری هم بحث کردیم سیستم آموزش اسلامی تزکیه و تعلیم کنار هم هست و تزکیه تقدم دارد و به همین دلیل ملاحظه می کنید که در حوزه های مقدس علمیه غالبا اینجور هست که درسهای فنی و علمی که گفته می شود برای طلاب محترم در کنارش جنبه تهذیب نفس و تربیت اخلاقی وجود دارد حتی بسیاری از اساتید اینجوری معمول بود در اول هر درسشان یک حدیث کوتاه اخلاقی می گفتند یک مقدار نصیحت و موعظه می کردند بعد وارد درس می شدند الان حداقل مرسوم این است که در اوائل سال تحصیلی مفصل اساتید عظام طلاب محترم را نصیحت می کنند موعظه می کنند به ایشان می گویند که علم چندان مهم نیست اخلاق مهم است عمل مهم است تزکیه مهم است و البته عمل هم یا تزکیه بدون علم هم گوشزد می کنند که خطرناک است اینطور نیست که کسی بگوید ما دنبال تزکیه نفس می رویم دنبال اخلاق می رویم علم خیلی مهم نیست نه خیر علم بی عمل و عمل بی علم هر دو خطرناک است قبلا بحث شده من تکرار نکنم می خواستم اشاره کنم به روش عملی حوزه های مقدسه علمیه که طلاب را اینچنین تربیت می کنند تهذیب نفس در کنار تعلیم علم هست و آخر سال اول سال حد اقل هستند اساتیدی هم در طول سال حتی شبهای جمعه بحثهای اخلاقی دارند بزرگانی هستند بحثهای اخلاقی دارند و علما، طلاب، محصلین محضرشان می روند و در حقیقت تعلیمات نفسی می گیرند رشد پیدا می کنند یک مقداری از دنیا و دنیاخواهی و ریاست و پست و مقام و شان و رقابت و درگیری و این چیزهایی که امام راحل ما رضوان الله تعالی علیه بارها می فرمودند که علت اصلی همه این مشکلات که خودتان تهذیب نکردید بارها می فرمودند که قدرت برای کسانی که تهذیب نشده اند خطرناک است آدمهایی که مهذب نیستند وقتی که به قدرت می رسند یادشان می رود فراموش می کنند پشت یک میزی می نشینند پول دستشان می آید قلم دستشان می آید اگر تهذیب نفس نداشته باشند با اموال مردم با شئون مردم با حقوق مردم بی محابا و بی پروا بازی می کنند ولی آدمهایی که مهذب هستند وقتی که سمتی به ایشان داده می شود مسئولیتی به ایشان داده می شود احساس سنگینی می کنند احساس وظیفه می کنند ناراحتند. امیر المؤمنین سلام الله علیه ما شنیدیم که یک بار فرمود که در طول حکومت آن دفعه ای که بیت المال را به اصطلاح بیت المال یعنی آنجایی که اموال در آنجا جمع می شده است مثلا وزارت دارایی امروز یا اداره دارایی یا صندوقهای که دارایی در آنجا جمع آوری می شود او را تصفیه کرده بودند حسابها را تصفیه کرده بودند حقوق اشخاص را داده بودند اموال طبق قوانین مربوط زمان عمل کرده بودند و راحت رفتند خوابیدند که امشب اگر پیک الهی سراغ من بیاید حقوق مردم گردن من نیست و مال مردم گردن من نیست مسئولیتهای سنگین در نظام حکومتهای اسلامی اینچنین است که تهذیب خیلی نقش دارد حوزه های علمیه اینجور هستند آموزش و پرورش هم باید چنین باشد دانشگاه ها هم باید چنین باشد. خوب در این روزها همه ما شنیدیم هم بیانات مقام معظم رهبری را و بیانات رئیس جمهوری را و بیانات رئیس مجلس را و همه کسانی که برای دانشجویان صحبت کردند برای دانشگاهیها صحبت کردند برای اهل فکر و تحقیق صحبت کردند که اگر اصطلاح بلد هستید فن بلد هستید اختراع دارید ابتکار دارید قدرت دارید همه اینها درست است اگر روح انسانی در شما ضعیف باشد خطرناک است زود دیگران می تواند شما را ابزار قرار بدهند و یک کشوری را به دست شما به آتش بکشانند کاری ندارد تاریخ این مساله را روشن کرده است همه این گرفتاریها به وسیله بی مبالاتیهای کسانی بوده است که قدرت داشتند کار دستشان بوده است ولی تهذیب نفس نداشتند در هر صورت در این بند قانون اساسی ولو علم را قبل آورده است و تربیت را بعد آورده است اسلام معمولا تربیت را مقدم می دارد و در هر صورت باید هر دو کنار هم باشد و به تهذیب بیشتر توجه بشود من به همه اولیای امور از این تریبون مقدس توصیه می کنم شما که با جان فرزندان این مملکت سر و کار دارید با روح فرزندان این مملکت سر و کار دارید چه در آموزش و پرورش و چه در دانشگاهها بدانید که یک امر مقدسی در اختیار شما هست اگر قرار باشد شما با سلیقه شخصی خودتان همینجور بازی بکنید با روح 60 نفر 70 نفر 80 نفر کمتر بیشتر دانشجو در کلاستان یا دانش آموز در کلاستان و سلیقه فردی خودتان بگویید حساب و کتابی هست همه جا لازم نیست توی دنیا باشد توی دنیا هم حساب و کتاب هست فردای قیامت از شما محاسبه خواهند کشید خیلی باید دقت کرد چرا برای روح این انسانها ارزش قائل نشدید هرچه به دهنتان رسید گفتید من اینجا دیگر فرصت ندارم یک مقدار نمونه بگویم و کارهایی که شده است و نتیجه کارهایی که همانهایی که انجام دادند این روزها کم و پیش دیدند اما الان مضطربند که چه جوری جمع و جورش بکنند خود کرده را تدبیر نیست چقدر ما به مسئولان عالیرتبه گفتیم آقا این استاد این حرفها را توی کلاس گفته است این هم مدرک اش اینها چیه می گوید چقدر ما گفتیم این آقایی که یا این خانمی که به اسم حقوق دارد حرفهایش توی روزنامه ها بنویسد و الله بالله نه حقوق بلد است نه دانشمند است به تصدیق دانشمندان این حرفها که می زند نتیجه چه خواهد بود نتیجه اش دیدیم یعنی عقاید افکار ایمان اعتقادات یک نسلی تضعیف کردن سست کردن بعد هم راحت باهاش بازی کردن خیلی باید مراقبت کرد هم در دنیا مورد سئوال هست هم در آخرت مورد سئوال هست. خوب این بحث را تقریبا من در گذشته گفته بودم یک جمله اینجا اضافه می کنم و سئوال مطرح می کنم اگر آقایان در این فاصله کمکی به من کردند چه بهتر نکردند هفته آینده یا جلسه آینده اگر توفیقی داشتیم عرض خواهم کرد. دنباله را ملاحظه بکنید «و تربیت بدنی رایگان » رایگان قید آموزش و پرورش و تربیت بدنی یعنی دولت موظف است ورزش را و تسهیلات امکانات ورزش را رایگان برای همه فراهم بکند خوب ورزش مراتب و درجات دارد انواع و اقسام دارد اولا می دانید ورزش در اسلام مورد تشویق مورد حمایت بخصوص ورزشهای که رنگهای رسمی دارد مثل شنا مثل تیراندازی مثل اسب سواری مثل مسابقه هایی دیگری که وجود دارد به تناسب ابزارهای زمان البته برخی اش هم مذموم هست که نقش رزمی متناسب با روش رزم انسانی ندارد اینها ممنوع هست ورزش در اسلام مطلوب است و توصیه شده که افراد بچه هایتان به ورزش آشنا بدهید به شنا آشنا بدهید به تیراندازی آشنایی بدهید آنها را به اصطلاح جوری تربیت بکنید که با این مسائل آشنا باشند این حدیث را همه شنیدیم خیلی ساده و معمولی هست که در روزی حضرت می گذاشتند در یکی از میدان های شهر متناسب آن زمان یک ورزش وزنه برداری بود یک قطعه سنگی بود و جوانها جمع شده بودند داشتند این سنگ را می آزمودند که می توانند بردارند یا نه عده ای هم دورشان حلقه زده بودند حضرت فرمودند چه خبر است گفتند اینجا دارند ورزش می کنند و افراد هم دارند تماشا می کنند چه نوع ورزش است وزنه برداری است یک قطعه سنگ دارند آزمایش کنند که کی بتواند بلند کند حالا استانداردهای امروزی و روشهای امروزی نبود حضرت اینجا نهی نکردند نفرمودند این چه کاری که می کنند یک جمله فرمودند: «الشدید من غلب نفسه » قهرمان آن کسی است که بر نفسش هم تسلط داشته باشد همین بساطی که ما امروز به همه ورزشکاران عزیزمان می گوییم می گوییم ورزشکار باید جوانمرد باشد این اصطلاح متعارف ماست با ابرو یک چشمک زمین بخورد این چه قهرمانی است الشدید من غلب نفسه خوشبختانه در کشور هم به این مساله توجه شده. اما سئوالی که کمی باید رویش فکر بشود شما هم می توانید به من کمک کنید یا اصولا به این مساله کمک بشود از اولی که این قانون ابلاغ شده هم درباره آموزش و پرورش هم درباره تربیت بدنی این بحث مطرح هست که دولت توانایی تامین همه نیازهای آموزش و پرورش و تربیت بدنی رایگان ندارد تجربه هم نشان داده و به مردم هم گفته شده است و از مردم هم خواسته شده است که بیایید کمک کنید به مردم هم گفته اند کمک کنید دولت هم نظارت بکند بحثهای فراوانی شده که این رایگان یعنی چی یعنی بدهند به دولت کارهای هدیه ای وقف کار خیر و امثال اینها یا می توانند مدارسی داشته باشند و خودشان اداره کنند دولت نظارت بر برنامه باشد در مساله ورزش و تربیت بدنی می بینیم که سطوح بالا عملا اینجور نیست که دست دولت باشد مراکز فراوان ورزشی استخرهای شنا میدانهای تیراندازی و میدانهای اسب سواری و خیلی جاههای دیگر هست که اینها در اختیار بخش خصوصی است یا در اختیار بخش تعاونی است که دارند عمل کنند قانون اساسی که می گوید رایگان چطور بخشهای تعاونی کار می کند چطور بخش خصوصی کار می کند در مدارس آمدند گفتند مدارس غیر انتفاعی مدارس انتفاعی آن همه بحثهایی که شده و در جریان هستید تا حدودی هم راه جمعی پیدا کردند بعضی هم آمدند راه جمعی پیدا کردند اگر شما به این جواب رسیدید به ما بگویید ولی این جواب را قانع کننده نمی دانم که بله ورزش هم سطوحی دارد در سطوح ابتدایی مدارس باید بچه ها را در آموزش و پرورش با ورزشهای ابتدایی مثل بازیهای والیبال و فوتبال چیزهای معمولی آشنا کند ولی ورزشهای سطوح بالا مثل علوم عالی می ماند و در علوم عالی طبعا جمله بله قانون هست و تسهیل و تعمیم آموزش عالی همینطور که در آموزش مراحل دانشگاهی دیگر لازم نیست رایگان باشد و دولت موظف نیست رایگان تامین بکند در تربیت بدنی هم اینچنین هست آیا این جواب درست است این جواب درست نیست و اصولا مقصود از این رایگان بودن چیه نظارت دولت است بگونه دیگری باید رایگان باشد یا هرچه هم اگر نظری بود بخصوص بحثهای شورای نگهبان را هم مورد نظر داشته باشید و اگر توفیقی بود در جلسه آینده کمی توضیح بدهیم. من در این اوصیکم عباد الله یک آیه می خوانم ترجمه می کنم «ایها الناس اتقوا الله ربکم و اخشوا یوما لا یجزی والد عن ولده و لا مولود هم جاز عن والده شیئا» مردم به پرهیزید از خدای خود از روزی که هیچ پدری به کمک پسرش نخواهد آمد و هیچ پسری نمی تواند به کمک پدرش بیاید من پسر تعبیر من کنم والد و ولد هست هیچ مولودی چه دختر چه پسر آنجا کسی از فرزندان به کمک من و شما نمی آیند و من و شما هم به کمک فرزندان نمی توانیم برویم آنجا خودمان هستیم و اعمال خودمان هیچ چیز شیئا ان وعد الله حق این مساله صددرصد درست است حق است شرایط آنروز به گونه ایست کسی نمی تواند کمک کسی بکند هر کسی رهین اعمال خودش است رهین کار خودش است فلا یغرنکم الحیاة الدنیا، زندگی دنیا شما را مغرور نکند سرگرم نکند یادتان نرود فراموش نکنید و لا یغرنکم بالله الغرور، غرور و غرور حالت فراموشی شما را نگیرد و از خدا یادتان برود و استغفر الله ربی و ربکم. امیدوار هستیم که خداوند در آن روز تنهایی به کمک ما بیاید و ما را تنها نگذارد و ما را به اعمال بدمان نگیرد. بسم الله الرحمن الرحیم قل هو الله احد الله الصمد لم یلد و لم یولد و لم یکن له کفوا احد.
خطبه دوم
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله علی آلائه و الشکر علی نعمائه و الصلاة و السلام علی خیر خلقه و اشرف بریته محمد و آله و علی وصیه علی امیر المؤمنین و علی الصدیقة الطاهرة فاطمة الزهراء سیدة نساء العالمین و علی الحسن و الحسین و علی علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و الحسن بن علی و الخلف القائم المهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف . اوصیکم عباد الله بتقوی الله و نظم امرکم خود و شما را توصیه می کنم به رعایت تقوی و نظم در کارها که تقوی تنها چیزی است که موجب نجات انسان از همه مخاطرات خواهد شد من در این خطبه بطور خلاصه چند مطلب را یادداشت کردم به طور خلاصه به عرضتان می رسانم: مساله اول به عنوان باقی ماندن زمان مسئولیت قضاییم لازم می دانم این نکته را تشریح کنم یعنی این بحثی که الان مطرح می کنم در شرایطی که هنوز مسئولیت دستگاه قضاء به عهده من هست و یکی دو روز دیگر به پایان مدت باقی نیست ما ان شاء الله این بار سنگین امانت را به مسئول بعد ان شاء الله صحیح و سالم تحویل خواهد داد و در این شرایط چندتا مطلب را لازم می دانم عرض کنم اول راجع به قتلهایی که به شکل زنجیره ای در حقیقت رخ داد و برای مدتی جامعه به آن متوجه شده بود و به سازمان قضایی و نیروهای مسلح سپرده شد و در یک جلسه هم من اینجا مقداری درباره اش بحث کردم و توضیحاتی هم دادم این پرونده مسیر طبیعی خودش را پیموده است و سازمان قضایی نیروهای مسلح قدم به قدم جلو رفته تکاملات خوبی پیش آمده در مراحل اولیه یک تحول تقریبا 180 درجه ای پیدا شد و بسیاری از چیزهایی که پشت پرده بود باز شد و روشن شد و در حقیقت پرونده خیلی منظم و دقیق مسیر خودش را پیمود اگر در این جریان یک فردی دست به انتحار زد به شکلی که همه شما در جریان قرار گرفتید و بهرحال پزشک قانونی هم نظر نهایی اش را داد خوشبختانه کارهای تحقیقی قبلا کاملا انجام شده است اقرارها اعترافها تحقیقها موجود هست و وقتی بررسی کامل شد در آینده نه چندان دوری من تصور می کنم که سازمان قضایی موظف هست که در دادگاه کاملا علنی و با وجود همه شرایطی که دادگاههای علنی دارند این پرونده را رسیدگی بکند و همه مردم کشور ما را هم در جریان بگذارد ما این امتیاز در انقلاب داشتیم که از بدو شروع انقلاب تا امروز از مردممان هیچ چیز را پنهان نداشتیم و با مردممان یک رنگ و یک رو بودیم و مردم ما هم با ما یک رنگ و یک رو بودند اگر گروههایی که کسانی دنبال نقشه ها و تدبیرها و اینهایی بودند حسابشان جداست ولی عامه مردم این کشور با مدیران این کشور یک رو بودند و مدیران هم با اینها یک رو و اگر گاهی مطلبی برای مدتی در مسیر پنهانی ادامه پیدا می کند برای جلوگیری از سوء استفاده دشمن برای وارد نشدن ضربه به تحقیقات بعدی و مشکلات بعدی نه این که ما از مردممان چیزی را پنهان داشته باشیم از مردممان چیزی پنهان نداریم این پرونده تقریبا مراحل نهایی اش را دارد می گذراند و من امیدوارم که زمان زیادی ندارد و سازمان قضایی نیروهای مسلح و دادگاه آشکار و علنیش بگذارد و این شهامت و شجاعت را از خودش نشان بدهد و جای معینی را هم انتخاب بکند و دادگاه را خیلی باز هم بگذارد همه بتوانند شرکت کنند وقتی که می شنوم یا می خوانم که فلان شخصیت بزرگ حتی در یک نکته که معذورم نامش ببرم در همین کشور اساس زیر سئوال می برد که اصلا چنین چیزی نبوده است برای که حادثه ای که پیش آمده، پزشک قانونی در جریان هست پدر و مادرش در جریان هستن تشییع رسمی شده است علت مرگش مشخص شده اعلام شده همه چیزها گفته شده باز فلان آقا یک تشکیکاتی می کند و در حقیقت ذهن عامه را بهم می ریزد به خاطر اغراض سیاسی خودش از این جهت من از سازمان قضایی نیروهای مسلح می خواهم که الان که می گویم می خواهم الان هنوز مسئولیت دارم آن روزی که او می خواهد عمل کند شاید بنده مسئول نباشم ولی مطمئنم مسئول بعد هم چنین می خواهد توی یک پرونده به این قوی و محکمی خیلی باز و آزاد همه را در جریان بگذارند و بگویند بعد از این که همه چیز باز شد یک دادگاه خیلی باز را بگذارند دست همه خارجیها و داخلیهای وابسته به خارجیها کاملا رو بکنند اگر یک نفرشان خودکشی کرده کلی پرونده بهم نریخته خوشبختانه از این فردی که خودکشی کرده و جنازه اش هم تحویل شده و جنازه اش هم در اختیار پدر و مادرش و بستگانش و حتی بعضی از مسئولان نظام توی تشییع جنازه اش شرکت کردند باز فلان آقا می گوید معلوم نیست اینها صحنه سازی اینها چنین و چنان است این حرفها چیه آخر می زنند آدم از خیلیها توقع ندارد این یک مساله ای که امیدواریم به همین زودی پرونده کامل می شود البته مقامات رده اول کشور را در جریانات پیشرفت پرونده گذاشتم هم شخص مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای در جریان پیشرفت پرونده هستند هم شخص رئیس جمهور محترم در جریان پیشرفت پرونده هستند هم ماها را که در رده های بعدی هستیم در جریان پیشرفت پرونده گذاشتند و امیدواریم که برسد به نقطه ای که دیگر بتوانند بدهند به دادگاه و عمل بکنند ان شاء الله این یک مطلب که لازم بود به عرضتان برسانم. مساله بعد حوادث بعدی که در به اصطلاح کوی دانشگاه بوجود آمد من کاری به ریشه ها و مقدمات و مؤخرات و بحثهایی که شده است ندارم چون همه شماها در جریان مساله از روزهای اولش تا روزهای آخرش بودید و با حضور چشمگیرتان در روز چهارشنبه و با آن راهپیمایی عظیم نظر مردمیتان را اعلام کردید و مطلب هم برای همه شما هم کم و پیش روشن بوده و روشن هست و ریز خصوصیات مربوط به آن مساله من کاری ندارم با جلسه ای که در حضور رؤسای قوا و رئیس محترم مجمع تشخیص در محضر رهبری بودیم آنجا هم تصریح کردم قضاوت و دادگاه و قاضی در مرحله نهایی وارد عمل می شود و وقتی وارد عمل می شود ممکن است بحثهای قبلی کمکش بکند ولی وابسته به بحثهای قبلی نخواهد بود این نکته را توجه کنید من اینجا چی می خواهم بگویم من اینجا هنوز به عنوان مسئول دستگاه قضایی عرض کنم اگر هیئت تحقیقی از طرف رئیس جمهور محترم مامور شدند در این هیئت تحقیق از طرف مقام معظم رهبری کسانی حضور دارند از طرف ما هم کسی حضور دارد گزارشاتی هم تهیه می شود تحقیقات هم بتدریج مرحله به مرحله جلو رفته است اما وقتی به بحث قضاوت می رسد قاضی محدود به هیچ یک از این مسائل نیست قاضی تابع تحقیقات خودش و مدارکی که دستش است یعنی از هر جای دیگر که بتواند و بخواهد می تواند تحقیقاتش را تکمیل کند و هر شبهه که به ذهنش برسد برای تکمیل شبهه حق دارد دنبال بکند و واقعیت مطلب را روشن کند اگر رسید به یک نقطه ای که خوب واقعیت کاملا روشن شد فرض کنید بحثی پیش آمد که مصلحت کل نظام نیست که آن نقطه باز باز بشود اگر این در اختیار قاضی هست قانون در اختیار قاضی گذاشت است که می تواند دادگاه را بسته اعلام بکند و به قشر خاصی اجازه ورود بدهد و طبقات معینی را می تواند اجازه بدهد در جریان پرونده قرار بگیرند و اگر با چنین مشکلی هم روبرو نبود موظف است دادگاه را با عمل کند و باز اعلام بکند و همه کسانی که در این جریان بودند از نقطه اول تا نقطه پایان همینطور که اطلاع دارید تقسیم بندیهایی که تاکنون انجام گرفته است یک بخش به هیئت تحقیقی داده شده است از شب جمعه تا صبح جمعه و تا صبح جمعه تحقیقات کامل شده است امروز بحث عصر جمعه است و کسانی معتقدند باید بقیه از صبح جمعه تا عصر جمعه هم که روز جمعه اش اینجا نماز وجود داشته و مسائلی هم هست باید همین تحقیق تا عصر جمعه برسانیم دوشنبه و سه شنبه فصل جدایی است که به خیابان کشاندند و به خیابانها کشاندند و الا آنجا هم به خیابان کشاندند به خیابانها کشاندند آن یک فصل دوم هست کسانی جدا شدند کسانی پیوستند جریانهایی دارند و دارد تحقیق می شود فصل جدایی است ولی بهر صورت یک پیوستگی هم وجود دارد مساله به همان سادگی نیست که مثلا بعضیها فکر می کنند یک آقایی آوردند و یک خانمی یک خورده او نمی دانم زخم دارد و یکخورده او هم کسر دارد دوتایشان آوردند و گفتند بله مسائل مربوط به این دوتا می شود و تا اینجا قضیه فکر می کنیم تمام شده است نه خیر تحقیقات نشان می دهد مساله تمام نشده آن آقا و آن خانم هم یک گوشه اش هستند آنقدر هم ناچیز هستند که اصلا بعضیهایشان هم ممکن است کسی شبهه بکند که تحقیقات قضایی از آنها ناقص است او اصلا عقل درستی ندارد من جسارت نمی کنم به کسی نمی خواهم جسارت بکنم عقل درستی طرف ندارد تاریخ زندگیش نشان می دهد سوابقش نشان می دهد حالا ما همه پرونده بیاوریم برای کسی که چنین وضعیتی دارد خلاصه کنیم چنین چیزی نیست تحقیقات خوشبختانه گروههای که هستند هم از طرف ولی امر مسلمین مقام معظم رهبری هم از طرف رئیس جمهور هم از طرف دستگاه قضایی و این جمع دارند کار را ادامه می دهند به نقاط نسبتا خوبی رسیده و من اینجا تصریح می کنم شخص رئیس مجلس و هیئت رئیسه محترم مجلس رسما به عنوان یک فرد تقدیر می کنم تشکر می کنم که به وظیفه قانونیش و اخلاقیش و اجتماعی سیاسی اش عمل کرد و وارد مسئله شد بحث را به تحقیق و تفحص گذاشت جلسات محرمانه گرفت کسانی را دعوت کرد باشان بحث کرد و بهرحال بحث تحقیق و تفحص در مجلس مطرح شد بحث تحقیق و تفحص مجلس از همه چیز آزاد است و به طور کامل می تواند تحقیق کند و نتایجش بتواند در اختیار بگذارد و قابل اتکاء است می شود به اش تکیه کرد چنانچه بحثهای تحقیقی دیگران هم در صورتی که توافق باشد می شود به اش تکیه کرد حالا که به آن توافق نرسیدیم من بسیاری از این گزارشات گرفتم دیدم این که اینجا با شما یک مقداری بسته حرف می زنم تصور نکنید نمی دانم جریان چیست و وارد نیستم کاملا واردم جریان را می دانم افراد را می دانم گروهها را می دانم حوادث را می دانم چون از طرف اشاره کرد از طرف دستگاه قضایی هم در آن گروه کسی حضور دارد در کنار نمایندگان ولی امر و در کنار ماموران رئیس جمهور محترم و تحقیقات ادامه دارد و عرض شود که این مساله ان شاء الله زمان زیادی نخواهد کشید که هم خود مساله ساده نیست ابتدایی نیست بازیچه نیست بخصوص برخی گزارشاتی که من معذور هستم که از این تریبون بعضی ریزه هاش را اعلام بکنم گزارش می کنند میلیاردها خسارت وارد کردن محققین رفتند دیدند میلیاردها نیست میلیونها است و آن عدد میلیونها خیلی پایین است و عدد و رقم دقیق هم نشان دادند و مشخص هم کردند خوب چه دارید که مساله را صد برابر بکنید و چه داعی هست که مساله را همینجور گردن این و یا گردن آن فرق نمی کند همینجور گردن این و آن کار بسیار مشکلی است فردای قیامت جواب باید داد در پیشگاه خدا باندبازی گروه بازی رفیق بازی دسته بازی در اسلام در قیامت یک دینار یک ریال ارزش ندارد آنجا آنقدر حسابها دقیق و ریز هست که مثال و ذره اش هم به حساب می گذارد مگر اینجوری می شود یک کاری را از یک کسی را به عهده کسی دیگر بگذارند از یک فردی به عهده یک فرد دیگری بگذارند همه اینها دقیق است حساب و کتاب دارد هرچیش اینجا روشن شد فبها و نعم که بسیارش روشن شده و هر چیش روشن نشد خوب در قیامت روشن می شود این که من اینجا می گویم در قیامت روشن می شود این تریبون مقدس است اینجا نماز جمعه است اینجا مردم متحد می شوند که قیامتی هست حساب و کتابی هست اینجا دانشگاهی است که این امتیاز را دارد که هر هفته یک مقدار توصیه در آنجا بشود به تقوی به پرهیزکاری به خداترسی به رعایت حقوق الهی همینجوری نباید هر چی به دهن آمد گفت هر چی به قلم آمد گفت و هرکسی را همینجوری زد به خاطر ارتباطهای جناحی و گروهی و دستی چنین چیزی نیست مساله تا تقریبا صبح جمعه صد در صد روشن است گزارش هنوز ماهها کم و پیش در جریان هستیم تا عصر جمعه مورد بحث است ان شاء الله می رود تا عصر جمعه دوشنبه سه شنبه باید دقیق بررسی شود من نمی دانم آن روز آیا مسئول هستم یا نیستم ولی عرض می کنم کسی که روز روشن سر راه مردم را می گیرد راکب را پیاده می کند مرکبش را آتش می زند صدای رعب و ترس ایجاد می کند مردم را به وحشت می اندازد در اسلام تکلیفش چیه و کی باید برسد و چرا نرسند و چرا ما رعایت این مسائل نکنیم مگر کم بود افرادی که روز پنجشنبه به خصوص بعد از ظهر سه شنبه این کارها را توی مملکت کردند کجا رفتند یک دفعه قایم شدند توی سوراخها رفتند هیچ کسی دیگر نمی شناسیم فکر می کنید جمهوری اسلامی ایران اینقدر ضعیف است نمی تواند افراد را از عمق سوراخها دربیاورد و می گوید این عکست این هم نشانی اش این هم علامتش این هم قرار قبلی ات تو اینجا حضور داشتید و این کار کردید اینجا لاستیک آتش زدید بعد هم با تلفن همراه ارتباط درست کردید بعد هم میدان آنجا بعدش هم پیدا شدید دوباره هم آتش گیری روشن کردید حالا رفتید قایم شدید می گوید کی کی بود من نبودم مگر بچه بازی است رئیس محترم قوه قضائیه آینده از هیچ یک از این ریز جریانها نگذرد و پرونده پیگیری بکند و به نقاط کامل و درست برسد قضای مملکت حافظ امنیت مملکت است قضای مملکت مستقل از همه چیز است به هیچ وجه با سیاستها و خواسته ها و گروهها و جناحها ارتباط ندارد کار خودش را بر اساس قوانین حاکم بر قضای کشور و در پیشگاه الهی انجام داده و انجام می دهد و ان شاء الله انجام خواهد داد و بارها ما گفتیم اگر سیاست از یک دریچه دادگاه وارد بشود و از یک پنجره ای وارد می شود عدالت از پنجره دیگری خارج می شود و اگر عدالت خارج شد دادگاه نیست دادگاه اسلامی آنجاست که عدالت باشد فرقی بین کوچک و بزرگ ندارد فرقی بین مسئول و غیر مسئول ندارد وقتی مدرک هست دلیل هست و قرآن هست مطابق با ضوابط و مقررات عمل رعایت بکند و من مطمئنم ان شاء الله عمل خواهند کرد. وقت گذشته است خیلی فهرست وارمسائل بعدی بعرضتان می رسانم انجمن صنفی روزنامه نگاران نامه سرگشاده نوشتند خوب کسانی که با جراید و روزنامه سروکار دارند لابد می دانند مخاطبشان هم بنده هستم خوب مطالب هم نوشتند من اینجا خیلی با رعایت احترام عرض می کنم قضای کشور بازیچه هیچ کس نیست با قضای کشور بازی نمی شود کرد. در قوه قضائیه استقلال استدلال زمان تجدید نظر مجددا دیدن مرحله سوم بررسی کردن تا مرحله نهایی و نظارت قضات عالیرتبه دیوان حضور دارد و حقوق همه بر اساس این سیستم عادلانه ای که در اسلام تقدیم شده عمل بشود به هیچ وجه تحت تاثیر سیاست ها خواسته ها گروهها اشخاص نبوده و ان شاء الله هرگز نخواهد بود با این ترتیب اگر کسانی نامه سرگشاده می نویسند یا توی روزنامه جوسازی می کنند چنین شده است چنان شده است من سر بسته عرض کنم که جزء قانون هیچ چیزی دیگری حاکم نیست و فقط قانون باید پاسخ این آقایان را بدهد، دادگاه درباره این پرونده ای که این آقایان انجمن صنفی روزنامه نگاران مرا مخاطب قرار داده اند و خواسته اند چنین شود چنان شود به عرضشان می رسانم با نهایت احترام بنده هیچ کاری غیر قانونی نکردم نمی کنم نخواهم کرد قانون در این کشور حاکم است و قانون تکلیف موارد را روشن می کند دوست شما باشد یا دشمن شما شما خوششان بیاید یا بدتان بیاید به نفعتان تمام بشود یا به ضررتان تمام شود طرف مورد نظرتان آزاد کنند یا زندان نگه دارند برای ما خیلی فرقی نمی کند یک جمله هم من اینجا عرض می کنم مقام محترم رهبری و مقام معظم ایشان در جواب یک درخواستی که تعدادی از نمایندگان مجلس به ایشان نوشتند در یک شرایطی و مع الاسف در آن نامه نویسندگان هرکه بودند و هرچه بودند نمایندگان محترم و مورد احترام ما هم هستند اما اینجا پایگاه قانون است اینجا قانونگذاری اینجا رعایت قانون است بدون ملاحظات قانونی درباره یک فردی که محکوم شده بود و تحویل شده بود چیزی خواستند مقام رهبری هم جواب دادند همه شما هم در جریان جواب هستید من یک جمله از آن جواب می خوانم به خاطر مطلب فعلی خودم، جواب مقام معظم رهبری این است «نمایندگان محترم و دیگر مسئولان شایسته است در فضای ذهنی جامعه به التهاب آفرینی که خواسته دشمنان است کمک نکنند بهرحال مرجع حل و فصل این امور قوه قضائیه است صلاح کشور و ملت در آن است که احکام قضایی با انگیزه های مختلف مورد خدشه قرار نگیرد در تاریخ 20/2/1378» کسانی که این کار غیر قانونی را از رهبر درخواست کنید خوب طبیعی است هم یک چنین جوابی هم باید بشنوید و این جواب را ایشان آن موقع فرمودند قضیه هم ختم شد یعنی جواب از قائله ختم کرده است. خوب چندتا چیز ریز و جزئی هست وقتتان نگیرم عرض می کنم جلسات مشترک بین مجلس، دولت و شورای نگهبان من اینجا عرض می کنم هر سه رئیس تقدیر می کنم به عنوان یک فرد آشنا به مسائل هستم این کار جلوی بسیاری از تشنجات گرفت و بسیاری از افزارهایی که کسانی که منتظر فرصت هستند دستشان می آمد و ازش استفاه می کردند دستشان را گرفت و این همدلی و همکاری این آقایان شورای نگهبان مجلس شورای اسلامی دولت محترم توانستند با همدلی و همکاری بحثهایی که مجددا به مجلس آمد و همین روزها در مجلس برگزار شد به آرامی به خوبی براحتی و مطابق اصول قانونی و حقوقی هم به نتیجه رسید که همه در جریان هستید. در مسائل داخلی یک مسئله دیگر هم هست اشاره کنم راجع به سیل مازندران و لزوم کمک به مردم خوب مقام ولایت کمک کردند دیگران کمک کردند هرچی می توانید کمک کنید و باید کمک کرد. نسبت به شهادت دیپلماتهایی که در افغانستان در مزار شریف به شهادت رسیدند و سالگردشان بود و مراسم تبیین کرد ما همینجا نسبت به روح پاک و مقدس آنها تجلیل می کنیم و امیدواریم که زمان زیادی طول نکشد که بالاخره حکام افغانستان موظفند قاتلان را تسلیم کنند تحویل بدهند وضعیت را روشن کنند. عراق باید موانع سر راه آزاد کردن سایر اسراء را فراهم کند چنانچه جمهوری اسلامی ایران این کار را بارها کرده است و چندین نوبت تا بحال ایران یک طرفه این کار را کرده است ولی عراق هر روز بهانه گیری می کند من تفصیل قضیه به عهده خودتان می گذارم باید حتما عراق این کار را بکند با این سخنرانیها و با این ظواهر و علائم و چیزهایی که می گویند قضیه حل نمی شود وظیفه است باید هرچی زودتر قضیه را ختم کند. افغانستان راه حل نظامی ندارد و هر روز درگیری بین این گروه و این گروه بگذارید این مقدار این مساله پیچیده و مشکل به نوعی حل بشود و کمک کنید و مساله را حل کنید کافی است یک کشور فقیر فقیرتر و هر کسی دنبالش هست که بگیرد دیگر اواخر لابد شنیدید کم و پیش در جریان هستید تا اینجا که رسیده آنقدر هم طول کشید جا دارد که قدرتهای بزرگ طمع کنند و بیایند و به خیال خودشان آنها اگر آمدند دیگر آن کارهای اینجوری خیلی کاربرد ندارد سعی کنیم مساله را یک جوری حل کنیم که دیگر دست دیگران تا حد اینجا بیشتر از این باز نشود. نسبت به آیه الهی کسوف که در کشور ما خیلی رویش تبلیغ کردند بحث کردند بهرحال کارهای دینی تبلیغی علمی خیلی انجام گرفت و خوب خیلیها هم آشنا شدند و بسیاری از مسائل رعایت ان شاء الله قیامت را به اش توجه خواهیم کرد این آیت قیامت که من می گویم نظم دلیل قیامت است نه بی نظمی دلیل قیامت است یعنی زلزله هم آیت است به قول آقایان بادهای سرخ و نامیزان هم آیت است اما خورشیدگرفتگی و ماه گرفتگی هم آیت است و این آیتهای منظم و دقیقی که لحظه و ثانیه و همه خصوصیاتش که بتوانند بگویم و آثار عجیبی که در زندگی انسانها دارد می توانند تشریح کنند این آیاتها بیشتر دلیل بر قیامت است و دلیل بر توجه انسان است . بسم الله الرحمن الرحیم انا انزلناه فی لیلة القدر و ما ادریک ما لیلة القدر لیلة القدر خیر من الف شهر تنزل الملائکة و الروح فیها باذن ربهم من کل امر سلام هی حتی مطلع الفجر .