ششمین همایش کتاب سال حوزه

معاونت پژوهشی مرکز مدیریت حوزه علمیه قم

در آستانه میلاد پربرکت امام رضا(ع) ششمین همایش کتاب سال حوزه به همت معاونت پژوهشی مرکز مدیریت حوزه علمیه قم برگزار شد. در این همایش که سوم دی ماه سال جاری در سالن اجتماعات مدرسه دارالشفاء قم برپا شد، شمار بسیاری از طلاب، اساتید، فضلا و فرهیختگان حوزه علمیه حضور داشتند.

سخنران این مراسم، حضرت آیت الله جوادی آملی در گفتار خود بر نقش و جایگاه قلم و بیان تأکید ورزید. ایشان ابتدا تلاش پدیدآورندگان آثار حوزوی را گرامی داشت و ضمن طلب توفیق برای آنان، آرزو کرد سعی بلیغ موءلفان و نویسندگان آثار حوزوی مقبول درگاه حق باشد. آیت اللّه جوادی آملی با استناد به آیه کریمه ن و القلم ومایسطرون گفت:

«عمده در اینجا دو نکته است: 1. سوگندهای خداوند سبحان به بینه است، نه در قبال بینه.... قسم های خدا در مقابل دلیل نیست؛ به همان بینه و دلیل است. آنجا که سخن از قلم است، سخن از بینه و خردورزی است. 2. قلم ابزار است و خداوند اگر به ابزاری حرمت می نهد، به لحاظ هدف آن است. تا مسطور حق نباشد، به قلم سوگند خورده نمی شود... ». وی در ادامه افزود: «امام صادق(ع) فرمود: اگر می بینید پیشینیان به جایی رسیده اند، دوره دیده اند. ده سال دهانشان را بستند، جلوی قلمشان را گرفتند. بعد شروع کردند به چیز نوشتن. نه اینکه از راه برسد و ببیند و بنگارد». آیت الله جوادی آملی با استناد به این فرموده امام علی(ع) که إنا لأمراء الکلام، گفت: «کسی امیر بیان است که امیر صمت هم باشد. اینکه فرمود انّا لأمراء الکلام؛ یعنی حرف اسیر ما است. می دانیم کی حرف بزنیم و کی حرف نزنیم. 25 سال بنا شد ساکت باشم. در محضر پیامبر(ص) دهان را بستم. تمام حرف های نهج البلاغه بعد از رحلت پیامبر(ص) است. معنای فرمانده حرف بودن این است. نه اینکه ما فصیحیم و بلیغیم. ما می فهمیم کی حرف بزنیم و کی حرف نزنیم. اگر ائمه(ع) در بعضی اعصار ساکت بودند، برای این است که امراء الکلام بودند و می دانستند کی باید ساکت باشند و کی باید حرف بزنند. کی باید حوزه تشکیل دهند و کی باید در مقابل بیگانه بایستند». استاد جوادی آملی در این بخش از گفتار خود، خطاب به نویسندگان تأکید نمود: «نویسنده باید بداند که این، فیض خدا است. گاهی خدای سبحان فیض ها را به دست فرشتگان و علل و عوامل دیگر ایجاد می کند و گاهی هم به دست زید و عمر. این، نگوید کار من است. اگر نوشته ای حق بود، باید بداند که وعلم الانسان ما لم یعلم؛ باید بداند که ذات اقدس اله این فیض را به او عطا کرده است و از دست و زبان او این فیض دارد جاری می شود و به دیگران می رسد. باید بداند که خدای سبحان یک سرمایه و دل مایه ای به او داده است. خدای سبحان برابر آیه فطرت و آیه فألهمها فجورها و تقواها یک سلسله علومی را به انسان داد که دل مایه او است. زائل شدنی هم نیست. زیرا لا تبدیل لخلق الله... . پس این شخص باید بداند اگر یک چیز تازه ای آورد، فیض خدا است. اگر فیض خدا شد، خدا به فیض خودش سوگند یاد می کند نه به کار دیگری».

ایشان در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به موضوع نویسندگی و تحصیل علم اضافه کرد: «به ما گفته اند: بنویسید! وجود مبارک رسول گرامی(ص) فرمود: اکتب واستعن بیمینک. دستور نوشتن، هم در لسان رسول گرامی(ص) و هم در لسان اهل بیت(ع) آمده است... . گفته اند سه تا درس بخوانید: آیه محکمه، که می شود تفسیر، حکمت و کلام؛ سنت قائمه؛ فریضه عادله که می شود فقه، حقوق و اخلاق. مشکل حوزه این است که آن آیه محکمه را کنار گذاشته است. از این رو، جوابگوی نیازها و مسائل پیشرفته نیست. شبهات مرتب دارد می آید؛ ولی پاسخش یا کهنه است یا همراه نیست... . ما احادیثی داریم که اگر به دست اهلش بدهند، حداقل باید سه چهار سال فکر را تغذیه بکند. مگر همین حدیث لاتنقض الیقین باالشک بل انقضه بیقین آخر نیست که به دست فحولی از علمای ما رسیده است و همین یک خط، غذای فکری چهار پنج سال طلبه ها را تأمین کرده است... . ما روایاتی داریم که اصح از این است سنداً، و امتن از این است متناً... . خوب اینها هم اگر عرضه بشود همین است... . بنابراین، به ما گفتند بخوانید و گفتند چه بخوانید. به ما گفتند بنویسید و گفتند چه بنگارید. هم برنامه های درس را گفته اند. هم برنامه های نگارش را...». آیت الله جوادی آملی با اشاره به این سخن رسول گرامی اسلام(ص) که در صحنه قیامت مداد علما را با دماء شهدا می سنجند، گفت: «شهید مرز و بوم را حفظ می کند، کشور را حفظ می کند. این مرکب، به منزله آن خون است. چه رسد به اینکه مرکب باز شود و بشود کتاب. باز نشده به اندازه خون شهید است. مقبوضش به اندازه خون است. منشورش چه خواهد شد! وقتی این کتاب مطبوع شد، در قیامت این دو را با هم می سنجند و همین مرکب سنگین تر از آن خون خواهد بود... . در قیامت که والوزن یومئذ الحق است. نه و الوزن حق، همه چیز را با حقیقت می سنجند. تنها چیزی که می تواند عدل مرکب عالمان دین قرار بگیرد، خون شهید است. چرا این راجح است و آن مرجوح؟ برای اینکه این به جان اکبر بَرمی گردد و آن به جان اصغر و جان اکبر و فرهنگ بالاتر است».

حضرت آیت الله جوادی آملی با تأکید مجدد بر اینکه دانش و نگارش فیض خدا است، افزود: «هیچ کس نمی تواند بگوید: من خودم چهل پنجاه سال زحمت کشیدم و عالم شدم. این طرز تفکر معاذ الله همان تفکر قارونی است. او می گفت: انما اوتیته علی علم عندی... . محققان و اهل معرفت وقتی می گویند معلم اول، مرادشان وجود مبارک پیامبر(ص) است و معلم ثانی یعنی وجود مبارک حضرت امیر(ع)... . اینها باورشان این است که وجود مبارک رسول گرامی(ص) معلم است. باورشان این است که وجود مبارک حضرت امیر(ع) معلم ثانی است و علم را از آنها یاد می گیرند. بنابراین، وقتی که حرم می روند، به گونه ای که شاگرد پیش استاد می رود، می روند. نه برای آمرزش گناهان که عوام می روند... . البته طلب مغفرت و آمرزش گناهان هم سر جایش محفوظ است. آنها با این باور درس می خوانند. با این باور راه خود را می یابند. با این باور بین میزبان و مهمان هماهنگی ایجاد می کنند و علمی را فراهم می کنند که با صاحب خانه بسازد. علمی را فراهم می کنند که نیاز صاحب خانه را برطرف کند و او را شکوفا نماید... . این طور نیست که فقط یک طرفه باشد. این، یک تعامل است».

آیت اللّه جوادی آملی در پایان سخنان خود، وظیفه حوزه علمیه را در پاسخ به موضوع ها و مکاتب نوآور خاطر نشان کرد و گفت: «تا روز قیامت هر علمی، هر ایسمی و هر مکتبی که بیاید، حوزه موظف است این دو کار را بکند: 1. مکتب های نوظهور را خوب بفهمد. نه از راه ترجمه بلکه از راه اصل. 2. آنها را بر قرآن و عترت عرضه کند. اگر اینها امضا کردند، می شود حق و اگر امضا نکردند می شود باطل. هر جهان بینی و مکتبی الی یوم القیمة چه در غرب عالم یا شرق عالم ظهور کند این قرآن می تواند پاسخ بگوید... ».

از دیگر برنامه های همایش کتاب سال حوزه سخنرانی دبیر محترم همایش، جناب حجت الاسلام و المسلمین شاکرین بود. ایشان در سخنان خود بر اهمیت و جایگاه رفیع کتاب و کتابت در اسلام تأکید ورزیده و افزود: «از افتخارات بزرگ ما این است که پیرو آیینی هستیم که با کتاب و کتابت آغاز شده است. دین ما اولین دینی است که کتاب جاودان و ماندگار دارد. جالب است بدانیم که غربی ها هم به این مطلب اعتراف کرده اند. جان ال. شارپ از اندیشمندان غربی، در مقاله «کتاب و کتاب سازی در جهان اسلام» می نویسد: «اولین کتاب به زبان عربی قرآن است» این، افتخار ما است. در قرآن مجید از کتاب و کتابت 381 بار سخن رفته است. در سخنان گهربار پیامبر اکرم تأکید فراوانی بر این موضوع شده است. کتاب، نگارش، کتاب سازی و ثبت آثار علمی چیزی است که اسلام و قرآن نسبت به آن تأکید فراوان نموده و پس از اسلام، رشد و بالندگی یافت و در جهان درخشید. در طول تاریخ، کتاب و کتابخانه های اسلامی از بزرگ ترین و مهم ترین منابعی بوده اند که در تکوین و بالندگی تمدن بشری نقش آفریده اند و حتی امروز هم، تمدن غرب و بسیاری از پیشرفت هایی که بشریت دارد، وام دار این مسئله است که از جهان اسلام به سایر نقاط جهان سرازیر شد».

وی با ارائه گزارشی از فعالیت های دبیرخانه کتاب سال حوزه و روند انتخاب آثار برگزیده، به سابقه تأسیس این دبیرخانه و اهداف آن اشاره کرد و در این باره گفت: «این دبیرخانه از سال 1378 تا کنون شش دوره همایش کتاب سال حوزه را برگزار نموده است. مجموع آثار رسیده به دبیرخانه در این مدت، بیش از 2700 عنوان می باشد که از این میان 232 اثر، برگزیده و تشویق شده است. تعداد کتبی که رتبه اول را کسب نموده اند، 25 عنوان است؛ 85 عنوان نیز رتبه دوم و 120 عنوان رتبه سوم را از آنِ خود کرده اند. در ششمین دوره همایش کتاب سال حوزه، 950 عنوان کتاب در موضوعات و رشته های گوناگون علمی به دبیرخانه همایش ارسال شد که ارزیابی آنها در سه مرحله انجام گرفت. در مرحله نخست 200 اثر انتخاب شد و در مرحله دوم 120 اثر به دور دوم راه یافت. در مرحله سوم 29 اثر بیشترین امتیاز داوران را به خود اختصاص داده و حائز رتبه دوم و سوم شدند».

حجت الاسلام شاکرین در ادامه به معرفی گروه های تخصصی همایش پرداخته و گفت: «آثار رسیده به تناسب موضوعی، در دوازده گروه ارزیابی شد. پاره ای از کتاب ها نیز به جهت چند وجهی بودن در دو گروه متفاوت مورد ارزیابی قرار گرفت. گروه های داوری عبارت بودند از: 1. علوم قرآن و حدیث؛ 2. فلسفه و کلام؛ 3. اخلاق و عرفان؛ 4. تاریخ و سیره؛ 5. فقه و اصول و حقوق؛ 6. کتب مرجع؛ 7. ادبیات و هنر؛ 8. اقتصاد؛ 9. دانش سیاسی؛ 10. علوم اجتماعی؛ 11. تصحیح و تحقیق؛ 12. ترجمه».

در پایان این همایش، پدید آوردندگان آثار برتر، جوایز و هدایای خود را از دست حضرت آیت اللّه جوادی آملی دریافت کردند.

گفتنی است، موءسسه بوستان کتاب و انتشارات موءسسه پژوهشی حوزه و دانشگاه که هر کدام پنج اثر برگزیده را به خود اختصاص داده بودند، ناشر برگزیده ششمین دوره همایش کتاب سال حوزه شناخته شدند. همچنین مرکز انتشارات موءسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) که دارای سه اثر برگزیده بود، ناشر نمونه انتخاب شد.

شاخص های داوری

در ادامه این گزارش برخی ویژگی ها و شاخص های داوری را که دبیرخانه کتاب سال حوزه برای انتخاب کتاب برتر در نظر گرفته است، به شرح ذیل ارائه می نماییم:

کتب تألیفی(علمی پژوهشی)

1. اولویت و میزان تأثیر موضوع کتاب در تأمین نیازهای فرهنگی و علمی همگانی یا جوامع علمی؛

2. سطح علمی و اتقان اثر؛

3. نظریه پردازی و راه حل های جدید؛

4. نقل صحیح آرا و اِسناد به منابع معتبر، اصیل و متنوع؛

5. میزان بهره گیری از مستندات و منابع نتیجه گیری؛

6. تحلیل صحیح آرا و نقد آن؛

7. میزان دستیابی پژوهش به اهداف خود؛

8. تحدید دقیق موضوع و تبیین هدف، سوءالات و فرضیه ها؛

9. به کارگیری روش متناسب با موضوع؛

10. خلاقیت و نوآوری در اصل موضوع و در روش تحقیق و زوایه نگرش به موضوع؛

11. تناسب ساختار و انسجام منطقی سرفصل ها و عناوین؛

12. توازن حجم مطالب بخش ها و فصول؛

13. افزودن چکیده و نتیجه گیری.

کتب تألیفی(علمی ترویجی)

1. تناسب سطح علمی کتاب با مخاطب؛

2. پرهیز از مطالب تکراری، کلیشه ای و حاشیه ای؛

3. رعایت اصول و فرهنگ تبلیغ نوشتاری؛

4. توفیق ارتباط با مخاطب و جذابیت اثر؛

5. ناظر بودن به تحقیقات و آثار پیشین و رفع اشکالات آنها؛

6. قدرت پاسخگویی به شبهات علمی و شایع در جامعه؛

تصحیح و تحقیق

1. میزان تسلط مصحِّح بر موضوع؛

2. قدمت و اهمیت متن مصحِّح و دشواری آن به دلیل عبارات معقد و موجز یا نداشتن نسخه های روشن و پاکیزه و یا اختلاف زیاد نسخه ها؛

3. میزان اتقان کار مصحِّح در شیوه تصحیح و انتخاب نسخه اصلی و نسخه بدل های معتبر و پرهیز از ذکر نسخه بدل های زاید؛

4. قرائت دقیق و صحیح نسخه اصلی و ضبط نسخه بدل ها؛

5. تخریج مطالب منقول و تعلیقات و پانوشت های فنی و علمی افزون بر تصحیح؛

6. مقدمه جامع مصحِّح، شامل شرح حال موءلف و بیان جایگاه کتاب در میان کتب مشابه و معرفی کلیه نسخه های خطی آن و معرفی دقیق نسخ مورد اعتماد.

کتب ترجمه

1. میزان تسلط مترجم بر ترجمه و موضوع؛

2. قدمت متن اصلی یا اهمیت محتوایی آن یا پیچیدگی و دشواری ترجمه آن؛

3. رعایت امانت، مطابقت ترجمه با متن اصلی، پرهیز از افزودن و کاستن های بدون دلیل و بدون مشخص کردن مواضع آن؛

4. مقدمه، تحقیقات، تعلیقات و ذکر مصادر و منابع مطالب، افزودن بر متن اصلی به وسیله مترجم؛

5. تنظیم فهرست منابع دقیق، کارامد و انواع فهرست های مورد نیاز، هر چند متن مترجَم فاقد آنها باشد.

سایر شاخص ها

1 . آرایه های لفظی و معنوی؛

2. سادگی و روانی قلم؛

3. تنوع واژگانی؛

4. صمیمی و زنده نویسی؛

5. بهداشت قلم(پرهیز از گرته برداری، کلیشه، تعابیر و کلمات سست، درازنویسی، ایجاز مخل و اطناب ممل، اغلاط انشایی، دشوارنویسی، پیچیدگی کلامی، واژه های غیرفصیح و... )؛

6. رسم الخط، علایم سجاوندی، پرهیز از اغلاط دستوری، قطع و وصل ها، پاراگراف بندی، یک دستی؛

7. تناسب اسلوب زبانی کتاب با موضوع؛

8. تنظیم فنی و دقیق پاورقی ها و کتابنامه؛

9. پیوست انواع فهرست ها و نمایه ها؛

10. رعایت امور فنی و صوری؛

11. طرح جلد، صفحه آرایی، حروف چینی، فصل بندی، تیترسازی، عناوین سرصفحه ای و غلطگیری دقیق.

آثار برگزیده:

در پایان این گزارش با نیم نگاهی به آثار برگزیده ششمین همایش کتاب سال حوزه، به معرفی اجمالی آنها پرداخته و برخی از ویژگی های هر اثر را که بیشترین امتیاز داوران را به خود اختصاص داده است، برمی شمریم:

حیات حقیقی انسان در قرآن

عبد اللّه جوادی آملی، قم، مرکز نشر اسراء، 1382، وزیری، 440 ص

رتبه 2، علوم قرآنی

مباحث این کتاب در دو بخش ساماندهی شده است: در بخش اول ابتدا با استفاده از آیات قرآن و آموزه های دین اسلام، تصویری از انسان و تعریف حقیقی وی ارائه شده و ویژگی های حیات متألهانه بررسی می گردد. آن گاه مرز حقایق و اعتباریات در حیات حقیقی انسان ترسیم شده است. در ادامه برخی از جلوه های تربیتی قرآن برای انسان بازگو شده که از میان آنها می توان به تکلیف آموزی انسان، دعوت انسان به قیام و اقامه دین، پرهیز از لغو، دعوت به حق محوری و شناخت حقایق عنداللهی اشاره کرد. نویسنده در بخش دوم این اثر به نقد و ارزیابی برخی نظریه ها درباره انسان شناسی پرداخته و دیدگاه اندیشمندانی چون: ارسطو، آکویناس، هابز، هیوم، مارکس و نیچه را به چالش کشانده است.

برخی ویژگی های برتر

تأمین نیاز جامعه علمی و فرهنگی، نظریه پردازی و ارائه راه حل، نقل صحیح دیدگاه ها و نقد و بررسی آن، استفاده از مستندات و منابع و نتیجه گیری از آنها، به کار بستن روش پژوهشی متناسب با موضوع، خلاقیت و نوآوری در روش تحقیق و زاویه نگرش به موضوع، توازن حجم مطالب بخش ها و فصل ها، بهداشت قلم، تشبیهات بسیار جالب و نقش آن در قابل فهم شدن مباحث سنگین فلسفی قرآنی، برداشت های نو و غیر تحمیلی از آیات و روایات.

کتاب الاجارة

سیدمحمود هاشمی شاهرودی، موءسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، اول، 1423 ه. ق، وزیری، 348 ص

رتبه 2، فقه و اصول

این کتاب دارای دو بخش است: متن اصلی و پاورقی. متن اصلی، کتاب عروة الوثقی یکی از متون مهم و ارزشمند فقه امامیه است که نویسنده در پاورقی به نقد و بررسی مباحث آن پرداخته و مأخذهای روایات موجود را نیز معرفی کرده است. عناوین و سرفصل های اصلی کتاب عبارتند از: تعریف اجاره، ارکان اجاره، لزوم اجاره، آثار اجاره و تنازع.

برخی ویژگی های برتر

تناسب موضوع با نیازهای علمی و فرهنگی، بهره مندی از منابع معتبر و قدرت بهره وری از آنها، تناسب ساختار و هماهنگی فصول و بخش ها، قدرت نقد و بررسی علمی دیدگاه ها، تناسب سطح علمی کتاب با مخاطب، ارائه فروعات مناسب مباحث و رعایت امور فنی چاپ.

فهرستگان نسخه های خطی حدیث و علوم حدیث شیعه

علی صدرایی خویی، قم، سازمان چاپ و نشر، دارالحدیث، اول، 1382، وزیری، 554 ص

رتبه 2، کتاب شناسی

نگارنده در این مجموعه به معرفی 475 نسخه از نسخه های خطی در موضوع درایه و رجال پرداخته است. وی در این طرح، فهرستْنامه های منتشر شده در مورد 184 کتابخانه را در دو قسمت کتابخانه های داخل و خارج از ایران بررسی کرده، یادداشت هایی را در هفت موضوع درایه، رجال، حدیث، دعا، اجازات، احادیث قدسی و اسمای حسنا گرد آورده است. نویسنده پس از ذکر عنوان هر کتاب، اطلاعات مختصری درباره کتاب شناسی آن کتاب ارائه می نماید. در پایان این اثر، فهرستی تفصیلی از عناوین کتاب های معرفی شده، پدیدآورندگان و کاتبان نسخه های خطی ارائه شده است.

برخی ویژگی های برتر

رعایت استانداردهای کتاب شناسی، اهمیت موضوع کتاب شناسی، ساختار مناسب و تبویب و تنظیم منطقی، ارائه فهرست و نمایه دقیق، حروف نگاری و صفحه پردازی مناسب.

تفسیر راهنما

علی اکبر هاشمی رفسنجانی، مترجم: معارف اسلام پبلشرز، نور مطاف، اول، 1382، وزیری، 1564 ص

رتبه 2، تفسیر و ترجمه

مجموعه حاضر، ترجمه جلدهای دوم و سوم تفسیر راهنما به زبان اردو می باشد که از آیه 196 سوره بقره تا آیه 100 سوره نساء را در بر می گیرد.

برخی ویژگی های برتر

تسلط مترجمان بر ترجمه و موضوع کتاب، تازگی این متن و ترجمه آن، تأثیر موضوع ترجمه شده بر رفع نیاز جوامع علمی و فرهنگی، اهمیت محتوای کتاب و دشواری ترجمه آن، جذابیت و شیوایی نثر کتاب و روانی ترجمه آن، مراعات آیین نگارش و ویرایش، رعایت امانت در ترجمه و پرهیز از افزایش یا کاستی بدون دلیل، ارائه مقدمه و ترجمه، تحقیقات، تعلیقات، مصادر و منابع افزون بر متن اصلی، رعایت امور فنی چاپ.

نابرابری و ستم جنسی از دیدگاه اسلام و فمینیسم

حسین بستان(نجفی)، قم، انتشارات موءسسه پژوهشی حوزه و دانشگاه، اول، 1382، وزیری، 139 ص

رتبه 2، علوم تربیتی و اجتماعی

کتاب حاضر مطالعه ای است تطبیقی و نظری درباره عوامل نابرابری و ستم جنسی و راهبردهای رفع آن از دیدگاه دین اسلام و جنبش فمینیسم. نویسنده پس از بیان کلیات بحث، نگاره خود را در دو بخش نظریه ها و راهبردها سامان دهی می کند. در بخش اول پس از شناسایی و معرفی دیدگاه های فمینیستی لیبرال، مارکسیست، رادیکال، سوسیالیست، اگزیستانسیالیست، روانکاوانه و پست مدرنیست، بعضی از نظریه های مهم هر رویکرد را مورد نقد و ارزیابی قرار می دهد و در ادامه، نظریه اسلام را در سه محور مبانی فلسفی تمایز جنسیتی تبیین نابرابری جنسی و تبیین ستم جنسی تشریح می نماید.

برخی ویژگی های برتر

تأثیر موضوع بر نیازهای علمی و فرهنگی، سطح علمی و اتقان اثر، بهره گیری از مستندات و منابع، دستیابی به اهداف، تعریف موضوع و ترسیم هدف و فرضیه ها، به کارآوردن روش متناسب با موضوع، نوآوری نسبی در روش تحقیق و زاویه نگرش به موضوع، تناسب ساختار و انسجام منطقی سرفصل ها و عناوین، توازن حجم مطالب بخش ها و فصل ها، افزودن چکیده و نتیجه گیری.

درآمدی بر دین شناسی حافظ

رضا بابایی، قم، آیت عشق، اول، 1382، رقعی، 264 ص

رتبه 2، ادبیات

نویسنده در چهار گفتار، نگاه حافظ را به دین و دینداری برمی کاود. وی با اشاره به اختلاف های موجود درباره حافظ و دینداری، نوشتار خود را بر دینداری و دین باوری حافظ بنا نهاده و موانع موجود در راه دین شناسی حافظ را در دو بخش موانع بیانی و زبانی بررسیده است. از دیدگاه نگارنده، دیوان حافظ مجموعه ای از احساسات شاعری است که قلب او به زبانی که خود می داند، سخن می گوید. این زبان فقط در نازل ترین سطح معنایی مفردات با زبان علمی اشتراک دارد. گفتار سوم این مجموعه درنگی است کوتاه در مذهب حافظ و گفتار چهارم رویکردهای دینی او را جست وجو می نماید.

برخی ویژگی های برتر

استناد به منابع معتبر و متنوع و گزارش صحیح دیدگاه ها، به کارگیری مستندات و منابع و نتیجه گیری از آنها، بررسی و تحلیل درست آرا و نقد آنها، تعریف موضوع و تبیین پرسش ها و فرضیه ها، به کار بستن روش پژوهشی متناسب با موضوع، افزودن چکیده مطالب، جمع آوری نکته ها و گفته های حافظ شناسان در باره دینداری حافظ.

تهیه و ساخت آزمون جهت گیری مذهبی با تکیه بر اسلام

مسعود آذربایجانی، قم، موءسسه پژوهشی حوزه و دانشگاه، اول، 1382، وزیری، 174 ص

رتبه 2، علوم تربیتی و اجتماعی

این اثر با استفاده از تعالیم اسلام، پرسش نامه ای تهیه کرده و به عنوان یک مقیاس علمی، جهت گیری مذهبی افراد را سنجیده و مراتب آن را تعیین می نماید. موضوع، پرسش های اصلی، اهداف پژوهش و اهمیت آن در فصل اول کتاب آمده و در ادامه، موءلفه های اصلی و مبانی نظری آزمون جهت گیری مذهبی در قالب سه محورِ دین، آزمون های روانی و آزمون های مذهبی بررسی شده است. فصل دیگر این اثر به چگونگی روش تحقیق در این پژوهش و ارائه گزارش از اجرای آن پرداخته است.

نویسنده در روند اجرای آزمون جهت گیری مذهبی ابتدا داده ها را در سه بخش اساسیِ ادیان، آیات و روایات گرد آورده و پس از بررسی آنها، پرسش نامه ای معتبر را تدوین نموده است. وی نمونه ای 378 نفره را به طور تصادفی از میان طلاب و دانشجویان حوزه علمیه قم، دانشگاه تهران و دانشگاه آزاد واحد تهران شمال برگزیده و پرسش نامه را در میان آنان اجرا نموده است. فصل پایانی کتاب به نتایج کمّی این آزمون اختصاص دارد.

برخی ویژگی های برتر

نظریه پردازی و ارائه راه حل نو، نقل صحیح آرا و استناد به منابع، استفاده از مستندات و منابع و ارائه نتیجه گیری، نقد و بررسی صحیح دیدگاه ها، تعریف دقیق موضوع و تبیین پرسش ها و فرضیه های آن، به کار بستن روش پژوهش متناسب با موضوع، خلاقیت در روش تحقیق و زاویه نگرش به موضوع، افزودن چکیده و نتیجه گیری، رعایت امور فنی چاپ.

ویژگی های امیرموءمنان(ع)

ابوعبدالرحمان احمد بن شعیب نسائی، مترجم: فتح اللّه نجارزادگان(محمدی)، قم، بوستان کتاب، اول، 1382، وزیری، 240 ص

رتبه 2، تاریخ و ترجمه

احمدبن شعیب نسائی از دانشمندان بزرگ اهل سنت در قرن سوم هجری است که در کتاب خصائص امیر الموءمنین 194 حدیث را در فضائل و مناقب امام علی(ع)، حضرت فاطمه(س) و امام حسن و امام حسین(ع) گزارش داده است.

مترجم این اثر، در مقدمه به ارائه شرح حال مختصری از احمدبن شعیب نسائی پرداخته و پس از بیان جایگاه و ارزش کتاب خصائص، نکاتی را درباره ترجمه این کتاب بیان کرده است. وی در هر صفحه، ابتدا احادیث را به زبان عربی نقل و در صفحه مقابل، به فارسی روان ترجمه نموده است. به اعتقاد مترجم، در کتاب خصائص دیدگاه های نسائی، تسلط او به احادیث و ذوق تحسین برانگیزش در طبقه بندی احادیث به خوبی نمایان است. در پایان این ترجمه، فهرستی تفصیلی از آیات قرآن، احادیث پیامبر(ص)، احادیث امام علی(ع)، نام اشخاص، قبیله ها، گروه ها، شهرها و مکان ها آمده است.

برخی ویژگی های برتر

تسلط مترجم بر امر ترجمه و موضوع، اولویت و میزان تأثیر موضوع در تأمین نیازهای فکری و فرهنگی، رعایت امانت و پرهیز از افزایش یا کاهش بدون دلیل، رعایت امور فنی چاپ در حروف چینی، صفحه پردازی و... .

روان شناسی اجتماعی با نگرش به منابع اسلامی

جمعی از موءلفان، قم، پژوهشکده حوزه و دانشگاه و سمت، اول، 1382، وزیری، 615 ص

رتبه 2، علوم تربیتی

این اثر، با استفاده از منابع اسلامی و م آخذ غربی، مبانی و مسائل اساسی روان شناسی اجتماعی را می کاود.

ساختار اصلی این کتاب در مباحث علمی روان شناسی اجتماعی، از کتاب روان شناسی اجتماعی تألیف رابرت بارون و دان بایرن، اقتباس شده است. در مباحث اسلامی، ابتدا گزاره های متناسب و احیاناً متناظر با هر فصل از متون و منابع معتبر اسلامی، استخراج شده و پس از تحلیل و تدوین در جایگاه مناسب تلفیق گردیده اند. پاره ای عناوین و سرفصل های کتاب عبارتند از: کلیات، ادراک اجتماعی، شناخت اجتماعی، نگرش، پیشداوری، جاذبه میان فردی و پرخاشگری.

برخی ویژگی های برتر

تأمین نیاز مجامع علمی و فرهنگی به این موضوع، سطح علمی و اتقان اثر، نظریه پردازی و ارائه راه حل، نقل صحیح آرا و استناد به منابع معتبر، تحلیل صحیح آرا و نقد آن، دستیابی نسبی به اهداف، خلاقیت و نوآوری، تناسب ساختاری اثر و انسجام منطقی سرفصل ها و عناوین، توازن در حجم مطالب بخش ها و فصول کتاب، ارائه الگویی مناسب برای تعامل علوم انسانی با دیدگاه اسلام، ترسیم چشم اندازی روشن و مطلوب برای کاربرد دیدگاه اسلام در زوایای مهم زندگی مردم.

QuraThe(ترجمه انگلیسی قرآن)

awith

phraseEnglish-by-phrase

Translationمترجم: علیقلی قرایی، لندن، کالج اسلامی، اول، 1382، وزیری، 942 ص

رتبه 2، ترجمه

در این ترجمه که با متن قرآن همراه است، ابتدا یک عبارت قرآنی 2 تا 6 کلمه ای بازگو شده و در مقابل ترجمه آن بیان می شود. این روش بی سابقه و ابتکاری با ساختار نثر عربی و انگلیسی موافقت و همخوانی کامل داشته و میزان دقت و امانت و انطباق هر عبارت قرآنی در آن قابل تشخیص می باشد. پانوشت های توضیحی مناسب در بیان اختلافات، شأن نزول آیات یا رفع ابهام از ظاهر آنها و همچنین پیش گفتاری مهم و مفید درباره مشکلات ترجمه قرآن از امتیازات این ترجمه است.

برخی ویژگی های برتر

توانمندی مترجم در ترجمه و موضوع، تأمین نیازهای فکری و فرهنگی جامعه، شیوایی و جذابیت ترجمه و مراعات آیین نگارش و ویرایش، رعایت امانت در ترجمه، رعایت امور فنی چاپ. قوت و اعتبار منابع ترجمه، ارائه مقدمه و ذکر مصادر و منابع.

راه خورشیدی

محمد اسفندیاری، قم، انتشارات دلیل ما، اول، 1382، رقعی، 455 ص

رتبه 2، ادبیات

این کتاب به شرح حال، تحلیل افکار و معرفی آثار استاد محمدرضا حکیمی می پردازد. نویسنده، برخی موضوعاتی را که از دغدغه ها و آرمان های استاد در آثار وی بوده این گونه برشمرده است: تشیع و حقانیت آن، نفی خمود و اعتزال اجتماعی و دعوت به قیام و پیکار، نفی ارتجاع و دعوت به زمان شناسی، پاسداری از مقام انسانیت و کرامت انسان، ورود افکار بی مایه غربی در اسلام، وحدت مسلمانان و تشکیل اتحاد جماهیر اسلامی. برخی دیگر از سرفصل های این کتاب عبارت است از: فریاد عدالت، انسان و انسانیت، از اسلام حماسه تا اسلام مرثیه، بر چکاد ادب در بخش پایانی این نوشتار 32 اثر منتشر شده محمدرضا حکیمی به صورت مختصر معرفی شده اند.

برخی ویژگی های برتر

گزارش صحیح آرا و استناد به منابع اصیل و متنوع، بهرمندی از مستندات و منابع و نتیجه گیری از آنها، دستیابی به اهداف کتاب، به کاربردن روش متناسب با موضوع، نوآوری در روش تحقیق و زاویه نگرش به موضوع، تناسب ساختار و انسجام منطقی سرفصل ها و عناوین، توازن حجم مطالب بخش ها و فصل های کتاب، تنظیم فنی و دقیق پاورقی ها و کتابنامه.

فلسفه فرگه

یارعلی کرد فیروزجایی، مرکز انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، اوّل، 1382، وزیری، 327ص

رتبه 2، فلسفه

نگارنده در این اثر به ترجمه، نقد و چالش دیدگاه های فلسفه تحلیلی و منطق ریاضی گوتلوب فرگه، از متفکران و فیلسوفان آلمانی در قرن نوزدهم، همت گمارده است. به اعتقاد موءلف، فرگه بر منطق گزاره ها و قیاس شرطی متمرکز شده و مبناهایی را اتخاذ کرده است که با منطق سنتی سازگاری ندارد؛ اما می توان رویکرد جدید او به قیاس شرطی و منطق گزاره ها را به گونه ای اخذ کرد که با مباحث قیاس اقترانی و تأکید بر تحلیل قضیه به موضوع و محمول و نسبت حملیه سازگار باشد.

نویسنده در مقدمه کتاب، توضیحاتی مختصر درباره واژه هایی که در فهم اندیشه های فرگه نقش اساسی دارند ارائه کرده است. وی در این مجموعه پس از ترجمه و تألیف مقاله های این اندیشمند آلمانی، یادداشت هایی را با هدف توضیح، تطبیق و یا انتقاد در پاورقی بیان می کند. برخی عناوین کتاب عبارتند از: مبانی فلسفی منطق فرگه، روان شناسی گری در عصر فرگه، منشأ رهیافت روان شناختی در منطق، نقد برهان وجودشناختی متکلمان، بررسی و نقد نظریه فرگه از دیدگاه متفکران غربی، مقاله های فرگه.

برخی ویژگی های برتر

اولویت موضوع و میزان تأثیر آن در تأمین نیازهای جوامع علمی، ارائه معادل های مناسب برای اصطلاحات خاص و توانایی مترجم در رفع پیچیدگی و دشواری های ترجمه، رعایت امور فنی چاپ، همراهی ترجمه با نقد و شرح.

منبرالوسیلة در تعلیم و تربیت و اخلاق

سیدابوالقاسم دهکردی، تحقیق: مجید جلالی دهکردی، قم، موءسسه بوستان کتاب، اول، 1382، وزیری، 1067ص

رتبه 3، تحقیق و تصحیح

نویسنده در این اثر که دومین جلد از این مجموعه می باشد، با استفاده از آیات قرآن و روایات معصومین(ع) به شرح مبانی و معارف اسلامی با عناوین نبوت، امامت و معاد پرداخته است. برخی موضوعات این کتاب عبارتند از: بیان معنای مروّت، طبقات انبیاء، قاعده لطف، اجزای نبوت، معراج، فضیلت ائمه هدی، صفات امام، نشانه های امام، علامات قیامت، معنای معیشت ضنک در قرآن، شرح حال صاحب تفسیر عیاشی، آثار سوء اعراض از یاد خدا، گناهان کبیره، تعریف عدل، فایده دعا و آداب خواب.

محقق و مصصح کتاب ضمن بیان م آخذ روایات در پاورقی، فهرستی کامل از آیات، احادیث، اسمای معصومین، اعلام، اماکن، فرق و جماعات، اشعار، کتاب ها و اصطلاحات در پایان کتاب ارائه نموده است.

برخی ویژگی های برتر

تأمین نیازهای فرهنگی و علمی، تسلط مصحح بر موضوع، اتقان کار مصحح در شیوه تصحیح و انتخاب نسخه اصلی و نسخه بدل های معتبر، قرائت دقیق و صحیح نسخه اصلی و ضبط دقیق نسخه بدل ها، تنظیم دقیق و کارامد منابع و دیگر فهرست ها، رعایت امور فنی چاپ.

cienciasLas

coranicas(ترجمه اسپانیولی کتاب درسنامه علوم قرآنی)

مترجم: زهره ربانی، قم، الهام شرق، اول، 1382، وزیری، 480 ص

رتبه 3، علوم قرآنی و ترجمه

اثر حاضر به صورت گزینشی، مباحث و موضوعات علوم قرآنی را بررسی نموده است. این کتاب در ده بخش کلی سامان یافته است: کلیات، وحی، نزول قرآن، تدوین قرآن، قراءات قرآن، تحریف ناپذیری قرآن، اعجاز قرآن، ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه و هفتاد نکته قرآنی. چینش منطقی موضوعات و ارائه خلاصه و چکیده مطالب هر فصل، از ویژگی هایی است که این اثر را به کتابی درسی تبدیل نموده است. مترجم در کنار ترجمه این کتاب، به صورت آزاد، لغت نامه ای از اصطلاحات مختلف دینی و قرآنی تهیه و تنظیم نموده است. وی نکات مبهم کتاب را در پاورقی با نام نکته مترجم توضیح داده است.

برخی ویژگی های برتر

تسلط مترجم، تأمین نیازهای فکری و فرهنگی، شیوایی نثر ترجمه و مراعات آیین نگارش و ویرایش، رعایت امانت و مطابقت ترجمه با متن اصلی، ارائه پی نوشت و ذکر مصادر، رعایت امور فنی چاپ.

التمهید فی شرح قواعد التوحید

علی بن محمد بن محمد الترکه، تقدیم، تصحیح و تعلیق: حسن رمضانی خراسانی، بیروت، موءسسة ام القری للتحقیق و النشر، اول، 1382، وزیری، 670 ص

رتبه 3، اخلاق و عرفان

این کتاب که در شرح و بیان مسائل عرفان نظری نگاشته شده، از سه قسمت تشکیل یافته است: متن کتاب که نوشته عارف بزرگ قرن هشتم هجری، ابوحامد محمد اصفهانی معروف به ترکه بوده است. شرح آن که به قلم علی بن محمد بن محمد الترکه می باشد و تحقیق و تعلیق های مصحح که ضمن تصحیح کتاب و ارائه نسخه ای کامل و بدون اشتباه از این مجموعه، نکات مبهم را به تفصیل شرح داده است. تبویب و فصل بندی کتاب، انتخاب عنوان برای مباحث هر فصل و ارائه فهرستی کامل از آیات، روایات، اشعار عربی و فارسی، اصطلاحات، اعلام و منابع تحقیق اهم کارهایی است که مصحح برای احیای این کتاب صورت داده است.

برخی ویژگی های برتر

تأمین نیاز علمی و فرهنگی، تسلط مصحح بر موضوع کتاب، سطح علمی و اتقان اثر، دستیابی پژوهش به اهداف، خلاقیت و نوآوری، تناسب اسلوب زبانی کتاب با موضوع، احیای کتاب با تعلیقه های بسیار مفید، استناد به آیات و روایات و اشعار و تأثیر فراوان آن بر اثر بخشی کتاب.

نظام سیاسی و دولت در اسلام

داود فیرحی، تهران، انتشارات سمت، اوّل، 1382، وزیری، 316 ص

رتبه 3، دانش سیاسی

این اثر به نقد و تحلیل چارچوب منطقی و نظام وار نظریه های نظام سیاسی در اسلام در قالب سه گونه کلان از نظریه های شیعه، اهل سنت و خوارج پرداخته است. نویسنده در مقدمه، بر لزوم بحث از نظام سیاسی و دولت در اسلام با توجه به تحولات فکری و سیاسی جهان اسلام در عصر حاضر، تأکید می ورزد. و معضلات و مشکلات تحقیق در نظریه ها و مفهوم دولت در اسلام را برمی شمارد. وی در بحث نظریه های نظام سیاسی شیعه، سیمای عمومی نظام امامت شیعی را با سه عنوان ادله، اصول و پایه های نظام سیاسی شیعه بررسی می کند. بخشی از این پژوهش به نقد و چالش نظریه های نظام سیاسی شیعه در جمهوری اسلامی ایران مانند ساختار نظام و کارکرد دولت در نظریه جمهوری اسلامی، اختصاص یافته است.

برخی ویژگی های برتر

تأثیر موضوع کتاب در برآوردن نیازهای علمی و پرنمودن خلأ موجود در این زمینه، نقل آرا و استناد به منابع، ارائه تحلیل درست از دیدگاه های موجود و نقد آنها، دست یابی به اهداف، تعریف موضوع وتبیین هدف و سوءالات وفرضیه ها، به کارگیری روش متناسب با موضوع، توازن حجم بخش ها و فصول، پیوست انواع فهرست ها و نمایه ها.

درآمدی بر کلام جدید

هادی صادقی، قم، کتاب طه و نشر معارف، اوّل، 1382، وزیری، 399 ص

رتبه 3، فلسفه و کلام

این اثر دارای چهار بخش می باشد: بخش اول به معرفت شناسی دینی اختصاص دارد وجایگاه و نقش عقل را در قلمرو دین می کاود. در بخش دوم مباحثی مانند دین برای انسان یا انسان برای دین، زحمت یا رحمت بودن تکلیف، دلایل و برهان هایی بر اثبات وجود خدا، تجربه دینی و مسئله شرور و ارتباط آن با عدل کاوش شده است. بخش دیگر کتاب در یازده فصل از نبوت و خاتمیت، تفاوت میان وحی و تجربه دینی، مناسبات دین و اخلاق و ارتباط دین و دنیا بحث می کند و شبهات و پرسش های مطرح در این باره را پاسخ می دهد.

نویسنده در بخش چهارم به مباحث امامت و رهبری از جمله: معنای امامت، اقسام ولایت و شرایط رهبر حکومت اسلامی پرداخته و شبهات ولایت مطلقه فقیه را مورد نقد و چالش قرار داده است. وی در مقدمه کتاب، ضمن تأکید بر ضرورت بحث علما از کلام جدید در عصر حاضر، جدید بودن سوءالات و زمینه های پژوهش و مهیا نبودن پاسخ های مناسب، وارداتی بودن بسیاری از مسائل جدید کلامی و ناآشنایی فرهنگ بومی با پاره ای از مفاهیم و تعابیر مطرح در آنها را از دشواری ها و حساسیت های سخن گفتن و تألیف در زمینه مسائل جدید کلامی می داند.

برخی ویژگی های برتر

نظریه پردازی و ارائه راه حل های نو، گزارش صحیح دیدگاه ها و استناد به منابع معتبر و متنوع، بهره گیری از مستندات و منابع و نتیجه گیری از آنها، تحلیل درست آرا و نقد آنها، تعریف موضوع و تبیین هدف و فرضیه ها، به کارگیری روش متناسب با موضوع، افزودن چکیده و نتیجه گیری مطالب.

درآمدی بر الهیات تطبیقی اسلام و مسیحیت

عبدالرحیم سلیمانی اردستانی، موءسسه طه، اول، 1382، رقعی، 232 ص

رتبه 3، فلسفه و کلام

در مقدمه این پژوهش، مطالعه تطبیقی بهترین راه برای شناخت ادیان معرفی و بر سودمندی این نوع مطالعه در آشکارنمودن نقاط ضعف و قوت این دو آیین و درک بهتر آموزه های آنها تأکید شده است. این نوشتار فقط به گروه ها و گرایش های اصلی اسلام و مسیحیت می پردازد. بر این اساس، در باب مسیحیت سه گرایش کاتولیک، ارتدوکس و پروتستان و در باب اسلام گرایش های سلفیه، معتزله، اشاعره و امامیه کاوش شده است.

نویسنده با توجه به اینکه مرجع حجیت و اقتدار در امور اعتقادی و عملی یکی از مسائل بنیادین هر دین است، بحث خود را با بررسی مسئله حجیت در دین اسلام و مسیحیت آغاز کرده است. وی در این راستا با اشاره به این نکته که در تاریخ مسیحیت، کتاب مقدس و سنت کلیسا دو مرجع حجیت و تقدس قلمداد شده اند، به نقد و خدشه حجیت آن دو پرداخته، آن گاه با استناد به شیوه کلامی چهار فرقه سلفیه، معتزله، اشاعره و امامیه، مسئله حجیت در اسلام را بررسیده است.

برخی ویژگی های برتر

دستیابی به اهداف پژوهش، تأثیرموضوع کتاب در تأمین نیاز جامعه علمی و فرهنگی، تعریف موضوع ونشان دادن هدف و فرضیه ها، تناسب ساختار و انسجام منطقی سرفصل ها و عناوین، توازن حجم مطالب بخش ها و فصول، نتیجه گیری و چکیده مطالب، بررسی تطبیقی و پیگیری مباحث الهیات بین الأدیانی بر پایه متون و منابع اصیل و معتبر.

الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة

شهید اول، قم، مجمع الفکر الاسلامی، اول، 1382، وزیری، 2274 ص

رتبه 3، تصحیح و تحقیق

مصحِّح این اثر، ضمن بیان آدرس آیات و روایاتی که در متن مورد استناد قرار گرفته اند، نکات مبهم متن و شرح را در پاورقی ارائه می دهد. تحقیق و تصحیح این اثر در پنج مرحله: مقابله با نسخه های خطی، استخراج مصادر، مراجعه به مصادر و تطبیق آنها، تقویم نص و بازبینی نهایی صورت گرفته است.

نسخه خطی که مبنا و محور این تحقیق قرار گرفته، مربوط به سال 1080 قمری است. این نسخه دارای خطی زیبا بوده و با نسخه اصلی موءلف مقابله شده است و در حواشی آن یادداشت هایی از موءلف به چشم می خورد.

برخی ویژگی های برتر

تأمین نیاز جوامع علمی، تسلط مصححان بر موضوع، قرائت دقیق و صحیح نسخه اصلی و ضبط دقیق نسخه بدل ها، تنظیم دقیق و کارامد فهرست منابع و دیگر فهرست ها، تخریج مطالب منقول، تعلیقه ها و پانوشت های فنی و علمی.

نگرشی بر آموزش با تأکید بر آموزش های دینی

سیدعلی حسینی زاده، قم، موءسسه پژوهشی حوزه و دانشگاه، اوّل 1382، وزیری 212 ص

رتبه 3، علوم تربیتی و اجتماعی

نویسنده در این نوشتار پس از بیان مطالبی در اهمیت و جایگاه آموزش به ویژه آموزش دینی، بحث خود را در پنج فصل سامان می دهد: در فصل اول به تعریف و تبیین مفاهیم اساسی این پژوهش پرداخته و در فصل دوم مجموعه ای از ده اصل آموزش را که راهنمای عمل آموزگار قرار گرفته، رفتار آموزش وی را شکل می دهند و او را در رسیدن به هدف یاری می کنند، تبیین می نماید.

فصل سوم به تبیین برخی روش های آموزشی ائمه معصومین(ع) در قالب روش های گفتاری، نوشتاری و عملی اختصاص یافته است. نویسنده در فصل چهارم به دنبال بیان برخی از شیوه هایی است که در بهبود فرایند آموزش معلم و بالا رفتن کیفیت یادگیری دانش آموزان موءثر بوده و در سیره آموزش ائمه(ع) نیز به کار رفته است. در فصل پنجم، مجموعه رفتارهای آموزشی معلم با نام آداب آموزش معرفی شده اند.

برخی ویژگی های برتر

تناسب ساختار و انسجام منطقی سرفصل ها، توازن حجم مطالب بخش ها و فصل ها، مقدمه تحلیلی، نمایه روایات، آراستگی و ویراستگی زبان کتاب، تأمین نیاز فرهنگی و علمی، نظریه پردازی و ارائه راه حل، تحلیل دیدگاه ها و نقد آن.

آشنایی با معرفت شناسی

منصور شمس، قم، آیت عشق، اول، 1382، رقعی، 267 ص

رتبه 3، فلسفه و کلام

نگارنده در فصل اول، اصطلاح معرفت شناسی را توضیح داده، نقش تحلیل فلسفی را در معرفت شناسی می کاود. در فصل دوم با اشاره به اینکه واژه معرفت به سه گونه مختلف (معرفت از راه آشنایی با مورد جزئی، معرفت به معنای کاردانی و معرفت گزاره ای) به کار می رود، سه موءلفه باور، صدق و توجیه را شرطهای لازم در تحقق معرفت، معرفی می کند. فصل سوم، به نقد و ارزیابی دیدگاه ها درباره موءلفه های معرفت اختصاص یافته و در فصل چهارم، منابع معرفتی را در قالب پنج منبع: ادراک حسی، حافظه، درون نگری، عقل و گواهی مورد بررسی معرفت شناختی قرار می دهد . در بخش پنجم، و قلمرو معرفت را به عنوان حیطه ای که معرفت در آن می تواند تحقق داشته باشد، جست وجو می کند.

برخی ویژگی های برتر

تأمین بخشی از نیازهای علمی و فرهنگی، بهره گیری از مستندات و منابع، به کارگیری روش متناسب با موضوع، توازن حجم مطالب بخش ها و فصل ها، تناسب ساختار و انسجام منطقی سرفصل ها و عناوین، افزودن چکیده و نتیجه گیری مطالب.

اندیشه سیاسی ابوالحسن عامری

علی فریدونی، قم، بوستان کتاب، اول، 1382، رقعی، 176 ص

رتبه 3، دانش سیاسی

این اثر کوششی است در جهت نقد و ارزیابی اندیشه های ابوالحسن عامری، از اندیشمندان بزرگ قرن چهارم هجری، که نقش مهمی در اندیشه ورزی سیاسی این دوره و تبیین نظام فلسفه سیاسی اسلام داشته است. به اعتقاد نگارنده اهتمام اصلی عامری، تبیین نظام فلسفه سیاسی و توصیف ساختار و اصول و بنیادهای فلسفی نظام سیاسی اسلام بوده و هدف عمده او، تحقیق و کنکاش برای ارائه توصیفی جامع از چارچوب های فکری نظام سیاسی اسلام می باشد. با توجه به مواجهه اندیشه های اسلامی با مبانی و اصول فکری یونان و مشکلات فکری جهان اسلام در قرن چهارم، عامری سعی کرده است جایگاه عقل را در شریعت، برجسته نماید. وی با تبیین اصول شریعت و رابطه آن با عقل در صدد است مشکلات سیاسی و اجتماعی عصر خود را از طریق عقلانی کردن دیانت و سوق دادن آن از احساس صرف به سمت عقلانیت حل نماید.

نگارنده در بخشی از کتاب، جایگاه انسان را در اندیشه ابن عامری جست وجو کرده و تصریح می کند که از نظر عامری انسان کمال جو و سعادت طلب، انسانی است که براساس سنت عمل می کند و لذا پایه و اساس عدالت، وجود سنت و پایبندی به آداب آن است. بخش پایانی این کتاب، ترجمه ای روان از فصل هفتم کتاب الاعلام بمناقب الاسلام عامری می باشد.

برخی ویژگی های برتر

تأمین نیازهای فرهنگی و علمی، سطح علمی بالا و اتقان اثر، گزارش صحیح دیدگاه ها و استناد به منابع معتبر و اصیل و متنوع، و بهره گیری از مستندات نتیجه گیری از آنها، تحلیل دیدگاه ها و نقد آن، دست یابی به اهداف پژوهش، تحدید دقیق موضوع و تبیین اهداف و پرسش ها و فرضیه ها.

سازمان وکالت و نقش آن در عصر ائمه(ع)

محمدرضا جباری، قم، موءسسه آموزش و پژوهشی امام خمینی(ره)، اول، 1382، وزیری، 763 ص

رتبه 3، تاریخ

نگارنده با استفاده از منابع حدیثی، رجال و تاریخی، فهرستی از باب ها و وکلای ائمه معصومین(ع) ارائه نموده و شخصیت و فعالیت های آنان را بررسیده است. وی در یک بررسی جامع، کوشیده تا اسامی کسانی را که در دوران فعالیت سازمان وکالت به عنوان وکیل ائمه ایفای نقش کرده اند و وکالت آنان احراز شده است، استخراج نماید. ملاک نویسنده برای معرفی افراد به عنوان باب، نبودِ دلیل بر نفی بابیت فرد می باشد.

در این اثر، نخست فهرستی از اسامی وکلا آمده، آن گاه پس از معرفی شخصیت و فعالیت های باب ها، به ترتیب اهمیت وکلا و نیز ترتیب زمان فعالیتشان شرحی مختصر از زندگی ایشان بازگو شده است. فصل پایانی این پژوهش به معرفی افرادی که به انگیزه جاه طلبی و دنیاخواهی مدعی دروغین وکالت و بابیت بوده اند، اختصاص یافته است.

برخی ویژگی های برتر

نقل صحیح آرا و استناد به منابع معتبر و اصیل و متنوع، تعریف دقیق موضوع و تبین هدف و پرسش ها وفرضیه ها، به کارگیری روش متناسب با موضوع، ارائه انواع فهرست ها و نمایه ها، رعایت امور فنی چاپ.

پژوهشی تطبیقی در معرفت شناسی معاصر

محمد حسین زاده یزدی، قم، موءسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، اول، 1382، وزیری، 287 ص

رتبه 3، کلام

نگارنده در این نوشتار، مباحث عمده معرفت شناسی معاصر را در نه فصل مطرح و پس از شرح دیدگاه معرفت شناسان معاصر، نظرات فیلسوفان اسلامی را باز می گوید و به نقد و ارزیابی آنها می پردازد. وی معرفت شناسی معاصر را نوعی دانش فلسفی و عقلی می داند که ماهیت و حقیقت معرفت، مقومات و حدود آن و قابلیت اعتماد به ادعاهای معرفتی را در خود گنجانده است.

پژوهنده در فصل دیگری از این اثر، بنیادی ترین مباحث معرفت شناسی را که موجّه سازی یا معیار صدق است، به بحث گذاشته و نظریه های آن را ذکر و طبقه بندی کرده است. وی بخشی از کتاب را به بررسی دیدگاه متفکران مسلمان در باب معیار صدق یا به عبارت دیگر چگونگی موجَّه و مدلَّل ساختن باورها و گزاره ها، اختصاص داده است. از میان دیگر عناوین و سرفصل های کتاب می توان به باور، صدق، مبنا گروی و نقد آن، قرائت های مبناگروی و مبناگروی از منظر اندیشمندان مسلمان اشاره کرد.

برخی ویژگی های برتر

تأثیر موضوع کتاب در رفع نیاز محافل علمی و فرهنگی، نقل درست دیدگاه ها و استناد به منابع معتبر و متنوع، استفاده از مستندات و منابع و نتیجه گیری از آنها، دستیابی نسبی به اهداف کتاب، به کاربردن روش پژوهشی متناسب با موضوع کتاب، گردآوری آرا و ادله، طرح مباحث معرفت شناسی نوین در قالب تطبیق و مقایسه.

جنبش اسلامی پاکستان

محمداکرم عارفی، قم، بوستان کتاب، اول، 1382، وزیری، 240 ص

رتبه 3، دانش سیاسی

نگارنده در این نوشتار با رهیافتی سیاسی، آسیب های جنبش اسلامی پاکستان را می شناساند، پرسش های موجود را پاسخ می دهد و علل و عوامل ناکامی این جریان را می کاود. وی با نقد و بررسی چارچوب های نظری مختلف در مطالعه ناکامی جنبش های اسلامی، مدل مرکب از نظریه «محیط ساختاری» و نظریه «الگوی استعماری» را برای ارزیابی کاستی های جنبش اسلامی پاکستان مناسب دانسته است. این مدل ترکیبی، جنبش اسلامی این کشور را از زاویه ساختار و ماهیت درونی و نیز از زاویه رفتاری مورد تحلیل همه جانبه قرار می دهد.

در بخشی از این کتاب، برای ارزیابی فرایند ظهور و رشد جنبش اسلامی در پاکستان، عوامل و زمینه های ایجاد و گسترش آن در قالب فرهنگی، سیاسی و اقتصادی بررسی شده و مهم ترین گروه های تشکیل دهنده این جنبش و ویژگی های عمده آن مورد بحث قرار گرفته است. بخش پایانی این اثر به نقد و بررسی عامل ناکامی نهضت اسلامی پاکستان یعنی ضعف ساختاری و ناکارامدی استراتژی سیاسی اختصاص یافته است.

برخی ویژگی های برتر

سطح علمی و اتقان اثر، نقل صحیح آرا و استناد به منابع معتبر، دستیابی به اهداف کتاب، به کار بستن روش متناسب با موضوع کتاب، نوآوری و خلاقیت نسبی، متناسب بودن ساختمان کتاب و منسجم بودن سرفصل های آن.

دور المنبر الحسینی فی التوعیة الاسلامیة

محمدباقر مقدسی، قم، دارالفقه للطباعة و النشر، اول، 1382، وزیری، 644 ص

رتبه 3، فرهنگی و اجتماعی

نگارنده در این پژوهش، آداب منبر را بیان کرده و شرایط و خصوصیات یک خطیب موفق را معرفی می نماید. وی در مقدمه، کلیاتی درباره مفاهیم مطرح در کتاب ارائه نموده و آن گاه بحث خود را در سه باب و یک خاتمه سامان بخشیده است. موءلف در باب اول مقصود خود را از «منبر الحسینی و التوعیة» بیان کرده و «توعیة» را دربردارنده مفاهیمی همچون: حفظ، فهم، تدبّر، تفهم و ادراک واقع می داند. در ادامه روش های عاطفی، اجتماعی و نفسی ائمه معصومین(ع) را در تعلیم مبانی و معارف اسلامی به مردم بررسی کرده است. باب دوم به بیان شرایط و آداب خطابه و منبر اختصاص یافته است و در باب سوم، مهم ترین روش های تفهیم و توعیه در سه فصلِ توضیح و تبیین، تحلیل روایات و احادیث و تنبیه بر مقصود متکلم توضیح داده شده است.

برخی ویژگی های برتر

توازن حجم مطالب بخش ها و فصل ها، تنظیم فنی و دقیق پاورقی ها و کتابنامه، پیوست انواع فهرست و نمایه ها، رعایت امور فنی و شکلی در چاپ طرح جلد، صفحه پردازی، حروف چینی، فصل بندی و....

مسافر شهرهای بی نشان

مسلم ناصری، تهران، انتشارات مدرسه، اوّل، 1382، رقعی، 160 ص

رتبه 3، ادبیات

کتاب حاضر داستان زندگی عاشقانه یکی از یاران و شیفتگان امام علی(ع) به نام «جندب» است که پیامبر اکرم(ص) او را «جندب الخیر» لقب داد. وی در بسیاری از جنگ های امیرالموءمنین در کنار آن حضرت شمشیر زد و در جنگ با خوارج بر اثر ضربات شمشیر که بر بدنش فرود آمده بود، زمین گیر و خانه نشین شد. برخی فصول این کتاب عبارتند از: رخنه به خانه حاکم، سرانجام دردناک جادوگر، انگشتر حکومتی، خون در کشتی شکسته، شبانی برای گله گرگ زده، پیراهن خونین، پیروزی ناتمام، گذر از شعله ها و دیدار دردناک.

برخی ویژگی های برتر

تناسب موضوع با مخاطب، جذابیت داستان ها و شخصیت پردازی، رعایت عناصر داستانی از قبیل سوژه و شبکه استدلالی حوادث و ماجراها، نثر ساده و روان، رعایت امور فنی چاپ.

نگرشی علمی به هزینه و درآمد دولت اسلامی

حسن آقانظری و محمدتقی گیلک حکیم آبادی، قم، انتشارات موءسسه پژوهشی حوزه و دانشگاه، اول، 1382، وزیری، 192 ص

رتبه 3، اقتصاد

این کتاب، کنکاشی در مورد درامد مالیاتی دولت از نظر اسلام است که هدف آن اثبات نقش مالیات های ثابت اسلامی در توزیع درامد و بالابردن سطح زندگی مردم است. بخش اول کتاب، تفاوت های میان مبنای وظایف و اهداف اقتصادی دولت لیبرال و اسلامی را جست وجو می کند. بخش دوم، درامدهای غیرمالیاتی در نظام درامد هزینه دولت اسلامی را در دو قسمتِ درامد منابع طبیعی و مردمی مورد بررسی قرار می دهد. بخش سوم، به طبقه بندی مالیات از دیدگاه اقتصاد و بررسی حدود مسئولیت دولت اسلامی در نظام اجرا و طراحی یک نظام ایده آل مالیاتی اختصاص یافته است. نویسنده در بخش چهارم، به آثار اقتصادی و کارایی مالیات های اسلامی در اقتصاد ملی پرداخته و مباحثی را همچون تأثیر مالیات های اسلامی بر عرضه نیروی کار، پس انداز، سرمایه گذاری و توزیع مساوی درامد و ثروت مورد کاوش قرار می دهد. در بخش پنجم، مخارج عمومی مانند تعلیم و تربیت، امنیت ملی، تأمین اجتماعی و عمران و آبادی مورد بحث قرار گرفته است.

برخی ویژگی های برتر

تأثیر موضوع کتاب در تأمین نیازهای علمی، تبیین ویژگی ها و امتیازات نظام مالیاتی اسلام به زبان علمی، دستیابی نسبی به اهداف، تعریف موضوع و هدف، به کارگیری روش متناسب با موضوع، توازن حجم مطالب بخش ها و فصل ها، چکیده و جمع بندی مطالب، تناسب اسلوب زبانی کتاب با موضوع، تنظیم فنی و دقیق پاورقی ها و کتابنامه.

جایگاه مبانی کلامی در اجتهاد

سعید ضیائی فر، قم، بوستان کتاب، اول، 1382، وزیری، 1024 ص

رتبه 3، کلام

نویسنده در این اثر می کوشد ضمن یافتن جایگاه مباحث کلامی در اجتهاد، تأثیر این مبانی را بر علم فقه تبیین نماید. وی مسائل کلامی تأثیرگذار بر نظریه های فقهی را در پنج دفتر: مباحث عقلی، افعال و صفات خداوند، نبوت، امامت و ویژگی های شریعت اسلام سامان می بخشد.

نگارنده در راستای کاوش برای یافتن نقش مباحث نبوت در نظریات فقهی، ابتدا به تحلیل مفهوم نبوت پرداخته، عصمت پیامبر(ص)، ویژگی ها و دامنه شمول آن را بررسی کرده و آن گاه انواع شئون پیامبر مانند ابلاغ وحی قرآنی، تفسیر وحی، تشریع قوانین و زمامداری و زعامت را مورد ارزیابی قرار می دهد. وی بخش پایانی کتاب را به موضوع جامعیت و کمال شریعت اسلام اختصاص داده و آن را از گزاره های کلامی موءثر در استنباطهای فقهی برشمرده است.

برخی ویژگی های برتر

استناد به منابع معتبر واصیل و متنوع و ارائه دیدگاه ها، دستیابی به اهداف، ارائه تحلیل درست ازآرا و نقد آنها، تناسب ساختاری و انسجام سرفصل ها و عناوین، تناسب اسلوب زبانی کتاب با موضوع، تنظیم فنی و دقیق پاورقی ها و کتابنامه.