الف) الهام روحانی به ملائکه: واذ یوحی ربک الی الملائکة انی معکم; (1) هنگامی که پروردگارت به فرشتگان وحی می کرد که من با شما هستم.
ب) الهام روحانی به انسان: واوحینا الی ام موسی ان ارضعیه; (2) و به مادر موسی وحی کردیم که: «او را شیر ده ».
ج) الهام روحانی به جمادات: یومئذ تحدث اخبارها × بان ربک اوحی لها; (3) آن روز است که [زمین] خبرهای خود را بازگوید [همان گونه] که پروردگارت بدان وحی کرده است.
د) وسوسه شیطانی: 1. وکذلک جعلنا لکل نبی عدوا شیاطین الانس والجن یوحی بعضهم الی بعض; (4) و بدین گونه برای هر پیامبری دشمنی از شیطان های انس و جن برگماشتیم. بعضی از آنها به بعضی، برای فریب، سخنان آراسته القا می کنند. 2. و ان الشیاطین لیوحون الی اولیائهم لیجادلوکم; (5) و در حقیقت، شیطان ها به دوستان خود وسوسه می کنند تا با شما ستیزه نمایند.
ه) اشاره: فخرج علی قومه من المحراب فاوحی الیهم ان سبحوا بکرة وعشیا; (6) پس، از محراب بر قوم خویش درآمد و ایشان را آگاه گردانید [اشاره کرد] که روز و شب به نیایش بپردازند.
و) غریزه: و اوحی ربک الی النحل...; (7) و پروردگار تو به زنبور عسل، وحی [الهام غریزی] کرد.. . .
علامه طباطبائی می گوید:
از موارد استعمال وحی چنین استنباط می گردد که القای معنا به نحوی که بر غیر مقصودین، مخفی بماند، وحی است. بنابراین، الهام به واسطه القای معنا در فهم حیوان از طریق غریزه وحی است. هم چنین ورود معنا در نفس ازطریق رؤیا (آیه 7 قصص) یا وسوسه، یا اشاره (آیه 11 مریم) همگی «وحی »اند. (8)
در روایت جالبی به نقل از علی بن ابی طالب(ع) استعمالات وحی در قرآن به وحی نبوت، وحی الهام، وحی اشاره، وحی تقدیر، وحی امر، وحی کذب (در مورد شیاطین) و وحی خبر تقسیم گشته و در هر مورد آیاتی مورد استفاده قرارگرفته است. (9)
گزیده مطالب
1. وحی در قرآن در مورد فرشتگان، شیاطین، انسان، حیوان، و زمین به کار رفته است.
2. مفاهیمی از قبیل الهامات روحانی، وساوس شیطانی، اشاره و غریزه را می توان در موارد فوق سراغ گرفت.
پی نوشتها
1. انفال (8) آیه 12.
2. قصص (28) آیه 7.
3. زلزله (99) آیه 4 و 5.
4. انعام (6) آیه 112.
5. همان، آیه 121.
6. مریم (19) آیه 11.
7. نحل (16) آیه 68.
8. المیزان، ج 12، ص 292.
9. ر.ک: بحار الانوار، ج 18، ص 254 - 255.
