به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری میزان، افغانستان طی دهه‌های اخیر کمتر با همسایه‌های شمالی خود که کشورهای آسیای مرکزی باشد روابط برقرار کرده است، دست‌کم پس از فروپاشی شوروی سابق و استقلال کشورهای آسیای مرکزی تا 2 سال پیش هیچ سند مهم و استراتژیک سیاسی، نظامی و اقتصادی بین افغانستان و این کشورها امضا نشده بود.
کشورهای آسیای مرکزی به مراتب امن‌تر از افغانستان و همسایه شرقی‌اش پاکستان بوده و از ثبات بیشتری داخلی و همچنین مناسبات بیرونی بویژه در روابط با کابل برخوردار هستند.
این کشورها جایگاه طلایی برای افغانستان خصوصاً در بخش ترانزیت نیز دارند، بویژه زمانیکه دولتمردان افغانستان از پاکستان که پیش از این تمام ترانزیت‌ها از طریق خاک آن کشور صورت می‌گرفت، شکایت‌ها و گلایه‌های دائمی داشت.
عدم همکاری صادقانه اسلام‌آباد جایگاه کشورهای آسیای مرکزی برای افغانستان را بیشتر از پیش مهم کرده تا حدی که اکنون جهش بزرگی در چگونگی ترانزیت کالاهای تجاری افغانستانی‌ها به چشم می‌خورد.
حدود 90 درصد تمام واردات و صادرات تاجران افغانستانی تا پایان دولت حامد کرزی از طریق خاک پاکستان صورت می‌گرفت، در حالیکه بر اساس اظهارات مسئولان اتاق تجارت و صنایع این کشور اکنون به 50 درصد و طی 5 سال آینده به 10 درصد کاهش خواهد یافت.
همسویی افغانستانی‌ها با کشورهای آسیای مرکزی در بخش تجارت و ترانزیت به صورت خودکار منافع پاکستان را از بین می‌برد، منافع که پاکستانی‌ها دریافت آن را حق مسلم خود می‌دانند.
گذشته از تمام قوانین بازرگانی جهان و اعلامیه‌های سازمان‌های اقتصادی جهان و منطقه افغانستان با کم‌مهری به پاکستان و با ایجاد راه‌های ترانزیت از طریق خاک کشورهای آسیای مرکزی و ایران در حال توسعه تجارت خود بوده و به این ترتیب خود را به بازارهای جهانی وصل می‌کند.
در ادامه این تلاش‌ها «محمد اشرف‌غنی» رئیس جمهور افغانستان با دعوت رئیس جمهور ترکمنستان به آن کشور رفت و با شریک تازه بازرگانی افغانستان 7 توافقنامه بازرگانی، تزانزیتی امضا کرد.
امضای چنین قراردادهای برای آینده اقتصادی افغانستان اهمیت ویژه‌ای دارد؛ اکنون صدها میلیون دلار از سرمایه بازرگانان افغانستانی در بانک‌های خارجی بویژه کشورهای امارات، آمریکا، اروپا و کشورهای همسایه خوابیده و بازرگانان منتظر برگشت امنیت و آنهم به صورت نسبی در داخل کشور خود هستند.
افغانستان مکان مناسب برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف بویژه تولیدی است، تمام کالاهای خارجی پس از پرداخت تعرفه‌های گمرکی با قیمت نسبتاً بالایی در بازارها عرضه می‌شود.
در صورت تأمین امنیت و ایجاد کارخانه‌های تولیدی بویژه در بخش‌های مواد غذایی، اکثر مواد مورد نیاز مردم از داخل کشورشان تأمین می‌شود، وجود زمین‌های کشاورزی فراوان و آب کافی و همچنین نیروی کار ارزان عواملی بر کاهش قیمت کالاهای تولید شده در افغانستان شده می‌توانند.
از سوی دیگر، مسئولان افغانستان در روابط با کشورهای دیگر باید محتاطانه برخورد کند، پاکستان حداقل در 3 دهه اخیر سود بازار افغانستان را به جیب زده و کماکان حاضر به نابودی این سود هنگفت نیست.
یکی از راه‌ها و چشم‌اندازهای ممکن برای تضعیف همکاری‌های اقتصادی افغانستان با کشورهای آسیای مرکزی، ایران و چین برای پاکستان می‌تواند ناامن‌سازی مرزها بویژه راه‌های ترانزیتی باشد.
بنابراین دولتمردان کابل به همان میزان که روی ایجاد راه‌های ترانزیتی با کشور دیگر و همچنین قراردادهای بازرگانی و اقتصادی امضا می‌کنند، به همان مقدار باید روی تأمین امنیت مسیرهای ترانزتیتی نیز تمرکز کند.
در صورت تمرکز روی امنیت افغانستان از 2 جهت منافع کلان اقتصادی خصوصاً در بازی برد – برد پاکستان – آسیای مرکزی در بازارهای افغانستان خواهیم داشت.
نخست، با تأمین امنیت موجی از کارخانه‌های تولیدی مواد غذایی و کالاهای مورد نیاز را با قیمت ارزان در بازار عرضه خواهند کرد، دوم در چنین شرایطی کشورهای همسایه با دولت کابل قادر به انعقاد هر نوع قرارداد و حفظ قراردادهای کنونی خواهند شد.
/
