نشریه «پژوهش و حوزه » در راستای رسالت اطلاع رسانی پژوهشی خود و با هدف آگاهاندن مراکز پژوهشی از فعالیت های در حال انجام یک دیگر بر آن شده است تا از این شماره فصلی را با عنوان «طرح های در حال انجام » بگشاید . به همین منظور در اولین گام طی برقراری ارتباط با مراکز پژوهشی و تقاضای ارسال فعالیت های جاری، لیست طرح های در حال اجرای شماری از مراکز را دریافت کرد . به جاست در این جا سپاس فراوان خود را از همکاری خالصانه مسئولان آن مراکز ابراز داشته و از مسئولان دیگر مراکزی که هنوز موفق به ارسال این لیست نشده اند، مجدانه بخواهیم تا با ارسال آن، در ارائه خدمات پژوهشی به مراکز پژوهشی و جامعه پژوهش گران فرهنگ اسلامی سهیم باشند .
به نظر می رسد گشودن این فصل در مجله، گام بلندی است در جهت پرهیز از موازی کاری های غیرمفید، جلوگیری از صرف هزینه های گزاف مادی و معنوی، بهینه سازی امر پژوهش، سرعت بخشیدن به تحقیقات، بالا رفتن سطح کیفی پژوهش ها، یافتن خلاهای پژوهشی و ... .
گفتنی است به دلیل آن که نمایاندن تمام طرح های ارسالی مراکز به دفتر مجله میسر نیست، برخی طرح هایی که پیش رفت آن ها در مراحل پایانی است، گزینش و به طور اجمال معرفی می گردند . سعی بر این است، در شماره های بعدی، دیگر طرح ها نیز منعکس شوند .
پژوهش و حوزه
طرح های در حال انجام پژوهشکده حوزه و دانشگاه
رای دانشمندان مسلمان در تعلیم و تربیت و مبانی آن ج 3
معرفی اجمالی: جلد سوم این مجموعه به آرای تربیتی غزالی و فیض اختصاص یافته است; زیرا غزالی از جامعیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است و در باب اخلاق و تعلیم و تربیت مباحث گسترده ای دارد و اندیشه و رای او برای متفکران مسلمان پس از او منبع اندیشه بوده است . از این رو مناسب دیده شد آراء و اندیشه های او به انضمام اندیشه فیض کاشانی که آرای او را تهذیب کرده، در یک جلد مستقل و در کنار هم آورده شود .
آسیب شناسی اجتماعی
معرفی اجمالی: «آسیب های اجتماعی » همواره مسئله روز جوامع انسانی بوده و هست . بر این اساس، رشته «آسیب شناسی اجتماعی » با تکیه بر تحقیقات به عمل آمده در علوم اجتماعی و نظریه پردازی های ذی ربط، با شالوده بینش های مادی، در جوامع غربی شکل گرفته است، ولی یافته ها و راه حل های ارائه شده در این رابطه علاوه بر این که در مظان عدم کارآیی کافی در همان جوامع قرار دارد با فرهنگ اسلامی و به ویژه فرهنگ جامعه اسلامی ایران نیز، در بسیاری موارد، تناسبی ندارد . بر این اساس و در مواجهه با این وضعیت، پرسش مبنایی در این تحقیق آن است که «تحلیل ها و نقطه نظرهای آسیب شناختی متناسب و سازگار با ابعاد فرهنگی جامعه اسلامی، و یا شکل گرفته در درون این بافت فرهنگی کدام است؟»
این طرح اهداف زیر را دنبال می کند:
ایجاد زمینه شناسانده شدن آرای اسلامی و بومی، اشراف بر آخرین مباحث نظری موجود در رشته آسیب شناسی اجتماعی، استحصال تحلیل ها و نقطه نظرات استناد یافته به متون اسلامی در راستای فراهم ساختن زمینه بررسی نظری کارآیی این یافته ها و دیدگاه های غربی در چارچوب جوامع برخوردار از فرهنگ اسلامی، طرح سئوال «چگونگی سامان بخشیدن به نوعی نظریه آسیب شناختی متناسب با فرهنگ و جامعه اسلامی براساس متون و منابع اسلامی به عنوان معرفی یک زمینه تحقیق به مجامع پژوهشی » ، تهیه متن درسی و یا منبع تکمیلی و جنبی قابل استفاده در واحدهای درسی «آسیب شناسی اجتماعی » (در مقاطع تحصیلی رشته جامعه شناسی) و دیگر واحدهای مرتبط با این مبحث از جمله واحد «جامعه شناسی جنایی » در مقاطع تحصیلی رشته حقوق و ارایه منبعی که در زمینه های ذیل، برای پژوهش های بعدی قابل استفاده باشد: الف یافته های علمی موجود در رشته آسیب شناسی اجتماعی ب دیدگاه های استخراج از متون اسلامی و آرای متفکرین مسلمان .
پژوهشی در مدیریت از نگاه امام علی (ع)
معرفی اجمالی: از آن جا که سال 1379 از طرف مقام معظم رهبری به نام سال امام علی ( علیه السلام) مزین گشت، ضرورت مطالعه و تحقیق در مورد دیدگاه های نظری و سیره عملی آن حضرت در مدیریت، بیشتر نمایان شد . این مهم باعث شد تا طرح تحقیقی با عنوان «پژوهشی در مدیریت از نگاه امام علی (ع)» تهیه و ارائه گردد .
هدف اصلی این طرح، مطالعه و بررسی سیره عملی امیرمؤمنان حضرت علی (ع) در مدیریت جامعه اسلامی، و نیز بررسی و تبیین دیدگاه های نظری ایشان در مورد مسائل و مباحث مختلف مدیریتی می باشد .
به امید آن که مدیران و مسئولین سازمان های مختلف در نظام مقدس جمهوری اسلامی در پیروی از سیره مدیریتی آن حضرت و عمل به دستورها و سفارشهای گهربار ایشان موفق بوده و رفتار علوی داشته باشند .
جامعه شناسی معرفت
معرفی اجمالی: جامعه شناسی معرفت یکی از رشته های فرعی جامعه شناسی است که به لحاظ پیشینه تاریخی آن، متضمن مباحث جامعه شناختی و فلسفی است . در جامعه شناسی معرفت به جای این که از منظر فلسفی به چیستی معرفت نظر کنند به این پرسش پاسخ داده اند که در بافت های گوناگون اجتماعی و فرهنگی چه معرفت هایی شکل می گیرد و وجود دارد . در طول مدت پیدایش و تحول این حوزه فکری، هرچند یک سنت نظری و روش شناختی واحدی، ایجاد نشده است، اما مجموعه ای از حامیان و دانشمندانی که آگاهانه به این موضوع پرداخته اند، به وجود آمده است .
هدف این پژوهش، آن بوده است که در مرحله نخست، دانشجویان رشته علوم اجتماعی با نحوه شکل گیری و تحول این حوزه فکری و همچنین دل مشغولی های اصلی که عموما وجود داشته، آشنا شوند .
در مرحله بعد، این فرصت پدید آید که به طور تفصیلی، دیدگاه های نظریه پردازانی که بر این حوزه فکری نفوذ ویژه ای داشته اند معرفی شود . در مرحله آخر، این هدف دنبال می شود که مبانی فلسفی این مباحث آشکار شود و در صورت امکان این فرصت و مجال پدید آید که جامعه شناسان و دانشجویان ایرانی، در کار پردازش نظریه هایی متناسب با مبانی فلسفی اسلامی و ایرانی، خودآزمایی کنند .
روش تحقیق، به طور کلی، کتابخانه ای و نظری بوده است و اگر به شواهد تجربی نظر شده است، در طی مطالعات نظری و به نقل از نویسندگان این رشته بوده است .
روان شناسی اجتماعی با نگرش اسلامی ج 2
معرفی اجمالی: آیا دیدگاه های کلی و اصول حاکم در موضوعات روان شناسی اجتماعی (مثل فرهنگ پذیری، نقش پذیری، تعامل میان فردی و . .). در جوامع اسلامی نیز عینا جریان دارد و پدیده های اجتماعی در این فرهنگ ها را نیز می توان با همان قوانین تبیین کرد؟ آیا اسلام نسبت به موضوعات مذکور ساکت است و هیچ گونه نظری ندارد؟ آیا اگر با پیش فرض های اعتقادی، اخلاقی و فرهنگی اسلام به پژوهش در باب این موضوعات بپردازیم به نتایج متفاوتی (مخالف، تکمیلی، یا بدیل) دست خواهیم یافت؟ اگر هست کدامند؟ این ها سؤال هایی است که در این طرح به آن ها پاسخ داده شده است .
اهداف این تحقیق شامل تهیه متن آموزشی برای دانشجویان رشته های روان شناسی، جامعه شناسی، علوم تربیتی و مدیریت در مقطع کارشناسی، استخراج و ارائه نظرات اسلام در باب موضوعات متناظر، نقد و بررسی برخی دیدگاه های موجود در روان شناسی اجتماعی و گشودن باب تطبیق و مقایسه دیدگاه های تجربی و دینی در این موضوعات می شود . این تحقیق به شیوه تحقیق نظری بنیادی است که از روش های استدلالی و تحلیل عقلانی نیز می توان استفاده نمود و بر پایه مطالعات کتابخانه ای است (فیش برداری و تجزیه و تحلیل اطلاعات به طور ضمنی استفاده می شود) .
این طرح دارای فصول کلیات، ادراک اجتماعی، شناخت اجتماعی، نگرش، پیش داوری و تبعیض می باشد .
این طرح می تواند به عنوان کتاب درسی 3واحدی «روان شناسی اجتماعی » در رشته های روان شناسی، جامعه شناسی، علوم تربیتی و مدیریت تدریس شود . زمینه های تحقیق و پژوهش در موضوعات کاربردی جامعه متناسب با این فصول گشوده می شود مانند: پرخاش گری، خشونت، جاذبه و دوستی، گروه های اجتماعی و ... .
سیره نبوی
معرفی اجمالی: سیره پیامبر (ص) در کنار قرآن و احادیث نبوی (ص) تاثیر عمیقی در هویت دینی مسلمانان و علوم رایج بین آنان چون: فقه، تفسیر، تاریخ، کلام و ... داشته است . پژوهش حاضر در صدد شناخت نقاط مهم در سیره نبوی (ص) است; از جمله اقدامات پیامبر (ص) در میان مسلمانان در مدینة النبی و نیز روابط و مناسبات اجتماعی گروه ها و قبایل در رخ دادهای عصر رسالت .
امید است مجموعه حاضر بتواند برای محققان و دانشجویان، به ویژه دانشجویان رشته تاریخ مفید و مثمرثمر واقع گردد . موضوعاتی که در این طرح ارائه می شود، عبارتند از:
1 . پی آمدهای ترکیب اجتماعی مهاجر و انصار در سیره نبوی (ص) ;
2 . تاثیر مؤاخات در فرهنگ و تمدن اسلامی;
3 . نکات اساسی در وفود;
4 . نقش دار ارقم در گسترش اسلام;
5 . نقش محلی قبا در عصر نبوی (ص) یا قبا و قبائیان در اسلام;
6 . تاثیر بنی عبدالاشهل در مجموعه تحولات مدینه;
7 . نقش خزاعه در مجموعه تحولات عصر رسالت .
مجموعه مقالات مباحث علوم انسانی از منظر امام علی (ع)
معرفی اجمالی: با نظر به گسترش علوم انسانی و نفوذ دست آوردهای آن در تمامی عرصه های زندگی اجتماعی انسان ها، و اهمیت فوق العاده ای که این مباحث در جوامع بشری پیدا کرده است، آگاهی علمی و تخصصی از دیدگاه های حضرت علی (ع) در خصوص مباحث این علوم می تواند در معرفی اسلام ناب و نیز شخصیت بی نظیر آن حضرت به جهانیان به خصوص مجامع علمی نقش بسزایی داشته باشد . و از طرف دیگر با استفاده از این دیدگاه های نشات گرفته از وحی الهی، می توان به راه کارهای علمی مناسب در جهت اداره صحیح جامعه و برطرف کردن معضلات اجتماع دست یافت .
در این ویژه نامه سعی خواهد شد با کمک گرفتن از متخصصین علوم انسانی و نیز متخصصین در زمینه نهج البلاغه و با استفاده از کلمات آن حضرت، بعضی از مباحث علوم انسانی از منظر امیرالمؤمنین (ع) مورد بررسی قرار گیرد و زمینه تحقیقات جامع تر با همکاری متخصصین فراهم شود . از طریق مصاحبه با افراد آشنا با نهج البلاغه، روش استفاده از این کتاب باارزش و نیز شرح ها و ترجمه های مناسب آن برای مخاطبان عرضه خواهد شد .
مدیریت از دیدگاه اسلام
معرفی اجمالی: بی شک در منابع اسلامی، گزاره های دستوری و توصیفی ناظر به موضوعات مدیریت وجود دارد . این مسئله که آیا با توجه به مجموع این گزاره ها به لحاظ کمی و کیفی می توان نظام مدیریتی اسلام را پایه ریزی کرد به گونه ای که متفاوت با دیگر نظام های مدیریتی باشد؟ موضوع این طرح است .
از اهداف این تحقیق می توان به بررسی دیدگاه های اسلام در زمینه اصول مدیریت، کشف نظام مدیریتی اسلام، آشنا نمودن جوامع علمی با دیدگاه های مدیریتی اسلام، تدوین منبع درسی برای دانشجویان مقاطع کارشناسی ارشد و بالاتر و آشنا نمودن مدیران سازمان ها با دیدگاه های مدیریتی اسلام اشاره کرد .
روش تحقیق به صورت نظری و کتابخانه ای است و گردآوری اطلاعات از طریق فیش برداری صورت گرفته است .
اسلام و حقوق بین الملل خصوصی
معرفی اجمالی: یکی از شاخه های علم حقوق، «حقوق بین الملل » است که خود به دو شعبه حقوق بین الملل عمومی و حقوق بین الملل خصوصی تقسیم می گردد . حقوق بین الملل خصوصی از روابط افراد با یک دیگر در زندگی بین المللی بحث می کند و موضوعاتی هم چون تابعیت، اقامت گاه، وضعیت بیگانگان و تعارض قوانین را مورد مطالعه قرار می دهد . طبیعت این رشته از حقوق و به خصوص نسبت به موضوع اخیر، صبغه یک نوع مطالعه تطبیقی به آن داده و عملا آن را به گونه شاخه ای از «حقوق تطبیقی » درمی آورد .
در شرایطی که قلم های ناآگاه و یا مغرض، بر طبل سکولاریسم می کوبند و یا در شیپور صامت بودن شریعت می دمند و یا آن که نظام حقوقی اسلام را به طور کلی منکر می شوند و یا آن را ناقص و فاقد قوانین لازم و مترقی، به خصوص در بعد بین المللی، معرفی می کنند نمایاندن گوشه ای از فقه اسلامی در رابطه با زندگی بین المللی افراد، به ویژه به صورت مطالعه و تحقیق تطبیقی، یکی از بهترین راه های دفاع عالمانه از اسلام است .
حاصل این تحقیق بنیادین که به شیوه کتابخانه ای انجام می شود، افزون بر تامین هدف عمومی مذکور، می تواند به عنوان منبع مطالعات تکمیلی و احیانا مرجع تحقیق و پایان نامه دانشجویان دوره کارشناسی ارشد حقوق عموما و دانشجویان حقوق بین الملل خصوصا واقع گردد . این اثر در سال جاری منتشر می گردد .
حقوق جزای عمومی اسلام ج 1
معرفی اجمالی: در این طرح مسئله اصلی تبیین حقوق جزای عمومی ازدیدگاه اسلام است . در منابع فقهی عمدتا مباحث حقوق جزای اختصاصی (قصاص، حدود و تعزیرات) مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و مباحث عمومی که امروزه حقوق جزای عمومی نامیده می شود، مستقلا مورد بحث و بررسی قرار نگرفته است . به همین دلیل برخی از حقوق دانان منکر وجود حقوق جزای عمومی در اسلام شده اند . هدف اصلی این طرح تالیف مباحث کلی و عمومی حقوق جزای اسلامی است که به صورت پراکنده در منابع فقهی مطرح گردیده است و نیز بیان آن ها در غالب ادبیات حقوقی امروز و مقایسه آن ها با مباحث حقوق جزای عمومی می باشد . در جلد اول که قسمت اول این طرح می باشد مباحث کلی ای مطرح خواهد شد که برخی از آن ها مانند ویژگی های نظام کیفری اسلام برای اولین بار مورد بررسی قرار می گیرد و برخی نیز مانند تاریخچه متون کیفری چندان جایگاه فقهی ندارد . این طرح به صورت گروهی و در قالب یک تحقیق بنیادی کتابخانه ای انجام می شود و براساس دیدگاه های اسلامی نتایج آن می تواند به عنوان یک منبعی غنی در حقوق جزای عمومی براساس دیدگاه های اسلامی برای کلیه اساتید و دانشجویان مورد استفاده قرار گیرد . این اثر در سال جاری منتشر می گردد .
ترجمه کتاب (تاریخ الایوبین فی مصر و بلاد الشام)
معرفی اجمالی: این کتاب درباره تاریخ ایوبیان در مصر و سرزمین های شام نگارش یافته که پس از بیان تاسیس دولت ایوبی در فصل اول به ریشه یابی تاریخ ایوبیان پرداخته و چگونگی وزارت صلاح الدین ایوبی را در مصر بیان کرده است در فصل های دیگر کتاب، گسترش حکومت ایوبیان به سرزمین های شام و جزیره، روابط ایوبیان با دولت ها و امارت های اسلامی، روابط ایوبیان با بیزانس، روابط صلیبی ایوبی، روابط ایوبیان و صلیبی ها، فتوحات ایوبیان در دوره های گذشته و موضوعاتی از این قبیل مطرح شده است .
ترجمه کتاب (تاریخ الدولة الامویة فی الاندلس)
معرفی اجمالی: این کتاب که به بررسی تاریخ سیاسی دولت اموی در اندلس پرداخته است در بخش اول با عنوان «فتوحات اسلامی در مغرب و ایبریا» فصلی با عنوان مغرب و اندلس پیش از فتح اسلامی دارد که پیشینه اندلس را بازگو نموده است و پس از آن با ذکر نام والیان اموی در اندلس به حوادث دوران آن ها پرداخته پیشرفت اسلام در اندلس و روابط اندلس اسلامی با سرزمین های مسیحی و تمدن اندلس را در محدوده دولت اموی مورد بررسی قرار داده است .
ترجمه کتاب تاریخ الدولة الامویة والعباسیة
معرفی اجمالی: بخش اول این طرح که مربوط به دولت اموی است به حوادث دوران حاکمان بنی امیه از معاویه تا انقراض امویان در سال 132ه پرداخته است . مباحث کتاب در هشت فصل تنظیم شده است و برخی از فصول آن حوادث دوران دو یا چند حاکم اموی را دربردارد . فصل هشتم آن نیز به علل ضعف و انحطاط و سقوط امویان پرداخته است . بخش دوم این طرح نیز مربوط به دولت عباسیان است که حوادث مربوط به عباسیان را در یازده فصل آورده است . در هریک از فصول دو یا چند حاکم عباسی مطرح شده و حوادث مربوط به آن ها مورد بررسی قرار گرفته است . فصل پایانی این کتاب درباره نفوذ سلجوقی ترک و سقوط عباسیان در سال 656ه است .
ترجمه کتاب الدولة فی عهد الرسول
معرفی اجمالی: این کتاب که به پیدایش دولت و چگونگی تنظیم آن در دوران رسول خدا (ص) پرداخته است . مسائل مربوط به یثرب (مدینه) را به عنوان پایگاه اصلی تشکیل دولت پیامبر (ص) مورد توجه قرار داده موضوعاتی چون یثرب و نظم زندگی در آن به هنگام هجرت، قبایل عرب در یثرب، دیدار یثربیان با پیامبر (ص) و پیمان عقبه، هجرت به مدینه، سکونت در آن، پیمان برادری، تنظیمات اداری در مدینه و پایه گذاری فرایض اسلامی چون نماز، روزه و ... را مورد بررسی قرار داده است .
ترجمه کتاب السلاطین فی المشرق العربی
معرفی اجمالی: این کتاب به بررسی حاکمیت سیاسی و فرهنگی مصر و شام که پس از ایوبیان در سال 648ه به شهر یاران ممالیک رسید پرداخته است . موضوعاتی چون جنگ با مغول و سقوط بغداد، خیال خطر صلیبی، ممالیک و آزادی قبرس و جنگ رودس، دورنمایی از تشکیلات تمدنی ممالیک، مذاهب در دوران ممالیک، نظام اقتصادی و ... مباحث دیگر این کتاب را تشکیل می دهد .
ترجمه کتاب الموحدون فی الغرب الاسلامی
معرفی اجمالی: این کتاب درباره حکومت موحدین در غرب اسلام است و ی به طور کلی تشکیلات و سازمان های آن ها را مورد بررسی قرار داده است . بنیان گذاری دولت موحدین، حاکمان آن و فعالیت هایشان، نقش تشکیلات و سازمان ها در دولت موحدین، برخی حوادث دوران حکومت موحدین، انتخاب خلفا و سرانجام خلافت در آن جا، جدول ها و نمودارهایی از کارگزاران، مدت خلافت و حکومتشان، قلمرو حکومت و نفوذشان و مباحثی دیگر موضوعات اصلی این نوشته را شامل می شود .
طرح های در حال انجام مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی
رؤیت هلال (احیای مجموعه رسائل هلالیه)
معرفی اجمالی: رؤیت هلال ماه نو از مسائلی است که امروزه مورد توجه و بحث محافل علمی است و از زوایای مختلف مورد بحث می باشد . بررسی این مساله از نظر علمی کار علماء هیئت و نجوم است، اما از نظر شرعی و بیان مبانی فقهی آن کاری است که باید توسط حوزه های علمیه و فقها انجام گیرد . از سویی مبحث رؤیت هلال در گذشته و حال یکی از مسائل مبتلابه و همواره مورد بحث فقیهان بوده است و از مسائل مهم و بحث انگیز و ثمربخش میان فقها است . عالمان زیادی در این باره رساله های مفصل و مستقل از مباحث دیگر فقه نوشته اند و نظرات خودشان را تبیین کرده اند و نظرات مخالف را به نقد و بررسی گذاشته اند .
احیاء انوار الفقاهه (قسم العبادات)
معرفی اجمالی: انوار الفقاهه اثر فقهی مهم فقیه بلندپایه، شیخ حسن کاشف الغطاء فرزند شیخ جعفر بزرگ است که تاکنون چاپ نشده است . این اثر یک دوره کامل فقه به استثنای چند کتاب است . مؤلف مانند حضرت امام خمینی (ره) نظر بسیار خوبی در ولایت فقیه دارد و می گوید: «ولایة الفقیه عامة لکل ما للامام المعصوم ولایة فیه » . آیة الله شبیری زنجانی معتقد است از جواهرالکلام به مراتب قوی تر است .
احیاء منتقد المنافع فی شرح مختصر النافع
معرفی اجمالی: این کتاب نفیس اثر فقهی ملا حبیب الله کاشانی (ره) است که نوعی دائرة المعارف فقه شیعه به شمار می رود . بزرگانی مانند مرحوم آیت الله العظمی خوئی و مرحوم آیت الله العظمی گلپایگانی درباره این کتاب فرموده اند که کمتر از جواهرالکلام نیست و سزاوار است کتاب درسی حوزه باشد . برخی دیگر از علماء نیز بر این عقیده اند که عبارات این اثر روان تر از عبارات جواهر و دسته بندی آن بهتر از کتاب جواهر می باشد . همچنین آیة الله العظمی بهجت (دامت برکاته) و آیة الله العظمی فاضل لنکرانی (دامت برکاته) و کثیری از بزرگان حوزه این کتاب را تایید و ستایش کرده اند . از جمله رهبر بزرگوار انقلاب حضرت آیة الله العظمی خامنه ای (حفظه الله) بر احیای این اثر نفیس تاکید فراوان داشته اند .
مستندنویسی اصول فقه
معرفی اجمالی: مستندنویسی اصطلاحات در راستای کار اصطلاح نامه است و ما را به تعاریف، تاریخچه، وجه تسمیه و دیگر نکات ارزنده که در منابع و مآخذ مختلف آمده است راهنمایی می کند .
اهداف این طرح عبارت اند از: بیان کاربرد اصطلاحات و دایره مفهومی آن; ایجاد پشتوانه برای اصطلاح نامه اصول فقه; ایجاد زمینه برای تهیه نرم افزار فرهنگ نامه اصول فقه; راهنمایی اجمالی محققین برای دسترسی به مباحث مورد نظر آن ها .
اصطلاح نامه علوم حدیث
معرفی اجمالی: یکی از شاخه های مهم و پایه علوم اسلامی، علوم حدیث است که در آن به دو بخش رجال و درایه پرداخته می شود و چون شناخت احادیث مبتنی بر رجال و درایه می باشد اطلاع رسانی در این زمینه ضروری می باشد .
اهداف این طرح از این قرار است: تهیه واژگانی استاندارد برای حوزه علوم حدیث به منظور یکسان سازی مدخل های نظام ذخیره و بازیابی; تهیه طرحی از حوزه علوم حدیث برای نشان دادن روابط منطقی میان مفاهیم و اصطلاحات; کمک به پژوهشگران جهت احاطه کامل بر موضوع مورد تحقیق .
اصطلاح نامه فقه
معرفی اجمالی: گستردگی فقه و تنوع فراوان کتب و اندیشه ها، دست یابی به همه مطالب در زمینه یک موضوع را مشکل کرده است . لذا تهیه برنامه ای که بتواند عنصر جامعیت، مانعیت و سرعت را داشته باشد ضروری است لذا اصطلاح نامه فقه برای ایجاد این نوع ارتباط با استفاده از رایانه شروع شده است .
سامان دهی اطلاع رسانی در فقه; برقراری روابط منطقی اصطلاح نامه و دست یابی به بسیاری از مفاهیم با حداقل نوشتار; نمایش علم فقه به سه صورت الفبایی، نظام یافته و ترسیمی از اهداف این طرح است .
مکتب تاریخ نگاری مدینه و یمن
معرفی اجمالی: هدف از این پروژه، نشان دادن نگرش تاریخی مورخین حجاز و یمن به رویدادهای صدر اسلام است . مورخین این مناطق به ویژه مدینه، که بیشتر از منظر حدیث به اخبار و واقعیات می نگریستند ویژگی هایی یافتند که کشف و ارائه آن در فهم بهتر جریانات تاریخ صدر اسلام مؤثر است . واحد تاریخ و سیره براساس طرحی، مطالعات بسیاری در باب مکاتب تاریخ نگاری در اسلام انجام داده که نتیجه آن به صورت فیش هایی درآمده است، برنامه پیشنهادی ساماندهی و به بارنشاندن آن زحمات است .
مکتب تاریخی شام، مصر و اندلس
معرفی اجمالی: هدف از این طرح تبیین نوع نگرش تاریخی در مناطق فوق است . به ویژه آن که دوره هایی که اسلام به آن جاها رفته و افرادی که منتقل کننده اسلام بوده اند سخت در تصور مورخین آنان نقش آفریدند . از این رو ضرورت دارد به میزان آشنایی آنان از وقایع صدر اسلام از یک سو و گونه های نگرش آنان توجه شود . مکاتب تاریخی در اسلام، طرحی بود که محققین واحد تاریخ و سیره چند سال درباره آن پژوهش کرده و محصول آن به صورت فیش هایی درآمد . سامان دهی و تدوین آن ها ضرورت بخش طرح فوق بود .
مکتب تاریخی فارس و عراق
معرفی اجمالی: تبیین نگرش های تاریخی مسلمین و ارائه تصویری صحیح از اختلافات موجود در کتب تاریخی به ویژه در مقولات مذهبی و سیاسی از ضرورت های پرداختن به این طرح است; زیرا آن چه در کتب تاریخی از یک واقعه ثبت است تنها انعکاس واقعیات نیست بلکه انگی که خود نویسنده بدان می بخشد بسیار است . از این رو معرفی مکاتب تاریخی در شناخت حقایق سخت ضروری است .
سیاست های مالی امام علی (ع) در دوران خلافت
معرفی اجمالی: یافتن راه کارهای صحیح در مواجهه با بیت المال از ضرورت های درجه اول دوران تشکیل حکومت اسلامی است . آنچه از تبیین سیره امام علی (ع) در تعامل با بیت المال به دست می آید بی تردید الگویی راه برنده در این جهت است . حساسیت های امام در هزینه کردن بیت المال، چگونگی حفظ و نگه داری و تامین بیت المال از مباحث عمده این طرح است .
امامت و شبهات جدید
معرفی اجمالی: با توجه به هجوم گسترده و سازمان یافته علیه تشیع پس از تشکیل حکومت اسلامی براساس نظریه ولایت فقیه که ریشه آن مسئله امامت است، اخیرا لبه تیز بحث روی مسئله امامت جهت گرفته است و سعی نموده اند شبهاتی عقلانی و تناقضاتی در طرح نظریه امامت از زبان علمای شیعه نمایان سازند که آن شبهات به ظاهر قوی است و به تدریج در جامعه در حال طرح می باشد . از این رو لازم است مسئله امامت به طور جامع و مانع و با در نظر گرفتن تجربیات متون گذشته که برخی از آن موارد سست بنیان است، مستدل و مستحکم طرح شود و شبهات ذیل آن پاسخ داده شود که طرح آن آماده می باشد .
ایمان گروی
معرفی اجمالی: یکی از مباحث مهم دردوره جدید بحث عقل و ایمان و تعارض عقل گرایی و ایمان گرایی است . جریان عقل گرایی که خود ظهورات مختلفی در تاریخ تفکر و فلسفه دین داشته است امروزه از سوی ایمان گرایان به چالش کشانده شده است . آشنایی با جریان ایمان گرایی از آن جهت برای جامعه ما اهمیت دارد که اندیشه عقل گرایی در مغرب زمین با مشکلات جدی پس از کانت مواجه شد . از این رو به نظر می رسد نوعی تعدیل میان این دو جریان امری ضروری باشد، از طرفی ایمان دینی در سنت اسلامی، حقیقتی است که با اندیشه ایمان گرایی جدید غربی تطابق ندارد . ایضاح این مفاهیم و بررسی آن که از اهداف این طرح می باشد می تواند برای فضای اندیشه اسلامی مؤثر باشد .
دائرة المعارف فلسفه دین
معرفی اجمالی: مدت زمانی است که مباحث متعدد و متنوعی تحت عناوین فلسفه دین و کلام جدید در مجامع فرهنگی و علمی کشور طرح شده است، لکن از آن جا که خاستگاه این مباحث مربوط به فرهنگ غرب است و در میان متفکرین مذهبی ما چنین سؤال ها و مسائلی کمتر مطرح بوده است و از طرفی کسانی که طراح اولیه این مسائل در جامعه بوده اند، بیشتر روشنفکران و نواندیشان دینی هستند، غالبا مباحث به گونه ای طرح شده که جهت گیری های مثبت دینی در آن دیده نمی شود و حال آن که درواقع چنین نیست . از این جهت به نظر می رسد اگر مراکزی که در حوزه علمیه قم عهده دار امر تحقیقات هستند به صورتی جدی به این مباحث بپردازند و مجموعه های مفید و خط دهنده ای را دراین زمینه تالیف نمایند، قدم مهمی برداشته شده است، به ویژه این که تولید اندیشه و فکر دینی از وظایف عمده حوزه علمیه به شمار می رود . طرح حاضر گامی است در این جهت .
قلمرو فقه
معرفی اجمالی: فقه یکی از علوم اسلامی است که اهمیت فوق العاده ای در زندگی مسلمانان داشته و دارد . اهمیت فقه در زندگی مسلمانان تا بدان پایه بوده و هست که ابتدا واژه فقه در لغت به معنای مطلق فهم بود و بعدها معنای فهم مسائل رفتاری و حقوقی دین اختصاص یافت و به عنوان ویژگی برجسته تمدن اسلامی درآمد به گونه ای که به تعبیر برخی، می توان تمدن اسلامی را تمدن فقهی نامید . علی رغم اهمیت فقه در زندگی مسلمانان و عنایت جدی دانش وران مسلمان به آن، پژوهش های پیرامون آن، به ویژه درباره قلمرو فقه کمتر به چشم می خورد، و این در حالی است که در علم اصول که علمی ابزاری است به موضوع و تعریف آن به طور گسترده ای پرداخته اند .
مسایل فقهی حقوقی خبر و خبرگزاری ها
معرفی اجمالی: احکام اخبار از حوادث و وقایع، سابقه ای طولانی دارد که مسئله حرمت کذب، جواز آن هنگام ضرورت یا مصلحت و ... از این قبیل است . پیشرفت بشر در اطلاع رسانی و فنون گوناگون آن، ضرورت بازکاوی را در مبانی فقهی جذب و نشر اخبار در رسانه های گروهی می طلبد . در این طرح به پرسش هایی از قبیل: چه کسانی و به چه شرایطی می توانند از حوادث گزارش کنند؟ دیدگاه های شخصی، گروهی و مذهبی تا چه اندازه در جریان نشر و جذب خبر دخالت دارد؟ و ... پس از سازماندهی مناسب و بررسی فقهی و حقوقی به ویژه حقوق تطبیقی که مقدمات بصیرت و آگاهی بیشتری را در مباحث فقهی فراهم می آورد پاسخ داده می شود .
موسوعه اجماعات امامیه
معرفی اجمالی: این موسوعه مشتمل بر همه اجماع هایی است که در ابواب فقهی نزد شیعه وجود دارد و یا دست کم ادعا شده است و برحسب ترتیب رایج فقهی از کتاب صلاة به بعد، اجماع های هر بابی ذکر می گردد . به این صورت که در قسمت بالای صفحه خود اجماع ذکر می گردد و در ذیل آن، همه مطالب و نظریات و اطلاعاتی که پیرامون آن اجماع وجود دارد و به موجب آن ها می توان درستی و یا نادرستی اجماع را مورد قضاوت قرار داد، آورده می شود . این طرح دارای مقدمه ای علمی پیرامون مباحث نظری در اطراف اجماع و فهرست هایی است که فواید بسیاری را در آشنایی نسبت به اجماع ها دربردارد .
طرح های در حال انجام مرکز پژوهش های اسلامی صداوسیما
نظام فکری اسلام
معرفی اجمالی: این طرح مجموعه کاری است در زمینه های مختلف امامت، توحید، معاد، انسان شناسی، خودسازی، اخلاق و ... با تکیه بر آیات قرآن، احادیث، سخنان بزرگان، امام راحل، علامه طباطبایی و ... که هم اکنون در حال انجام است .
آسیب شناسی نوجوانان و جوانان
معرفی اجمالی: این تحقیق به ابعاد گوناگون آسیب شناسی نوجوانان و جوانان در زمینه های فرهنگی اجتماعی و خانوادگی و در محیطهای گوناگون خانه، مدرسه، دوستان و اجتماع می پردازد و نقش رسانه را در این راستا به بحث می کشد .
روش های انتقال مفاهیم دینی به جوانان
معرفی اجمالی: این بحث روش های انتقال مفاهیم دینی و مذهبی در قالبی عامه پسند و مردم خواه را ارائه داده و نقش رسانه را در این زمینه مورد کنکاش قرار می دهد .
جهانی شدن و جهانی سازان
معرفی اجمالی: بررسی پیشینه بینش حکومت واحد جهانی در تعالیم اسلامی و آرمان های غربی موضوع اصلی این تحقیق می باشد . هم چنین ذکر ابزارها و برنامه ها در تمدن اسلام و غرب برای سلطه جهان و راه های ارتباط و همکاری این دو تمدن با یک دیگر در این تحقیق عنوان می شود .
اصالت جاوید
معرفی اجمالی: این تحقیق به تهاجم و تبادل فرهنگی و نقش گفت وگو در آن پرداخته و بررسی مسائل آن را به گفت وگو نشسته است . هم چنین چهره نظریه پردازان برخورد یا گفت وگوی تمدن ها را به تصویر کشیده و تقابل تاریخی بین تمدن ها و نقش نظام سلطه در تهاجم یا تبادل فرهنگی را مطرح نموده است .
پورسینا (ویژه)
معرفی اجمالی: این تحقیق درباره ابعاد مختلف زندگانی نادره شرق ابوعلی سیناست . محقق محترم در این نوشتار بر آن است که زندگی علمی، ویژگی های اخلاقی و برخی دیدگاه های این فرزانه را معرفی کند تا آینه عبرتی برای نسل نو باشد .
تعاون
معرفی اجمالی: این مجموعه به مناسبت روز تعاون تهیه شده است . نویسنده محترم ابتدا، کلیاتی در باب مفاهیم مربوط به تعاون را بررسی کرده و سپس تاریخچه آن را در ایران و جهان مطرح کرده است و آنگاه تعاون را در جهان و جمهوری اسلامی و در پایان آسیب ها و راه کارهای تقویت آن را به رشته تحریر درآورده است .
شرح شان نزول آیات قرآن (10 جزء اول)
معرفی اجمالی: این تحقیق به شرح شان نزول بعضی از آیات که حالت داستانی و جذاب داشته و نیز داستان های پیامبران و بزرگان در قرآن و تمثیلات داستانی و پیام های قرآن و اهداف قرآن در داستان سرایی و چگونگی استفاده قرآن از داستان در موضوعات مهم هم چون خداشناسی، آخرت گرایی و تعمیق ایمان خواهد پرداخت .
اعتدال سیاسی و مسؤولیت رسانه
معرفی اجمالی: این تحقیق موضوع اعتدال سیاسی در رفتار شهروندان به ویژه گروه ها و جناح های سیاسی را از بعد تئوریک مورد بررسی و تحلیل قرار داده است . هم چنین راه کارهایی برای ایفای نقش مثبت رسانه در ایجاد اعتدال سیاسی پیشنهاد می نماید .
طرح های در حال انجام مؤسسه فرهنگی دارالحدیث
قرآن از نگاه کتاب و سنت
معرفی اجمالی: بررسی تاریخ قرآن و مباحثی مشابه آن که مستند آن ها آیات و روایات نبوی (ص) و احادیث اهل بیت (ع) می باشد موضوع این طرح است . این تحقیق به گونه ای است که در هر بحثی فقط با توجه به احادیث می توان به نظریه ای رسید . کارهای مشابهی که قبلا انجام گرفته است دربرگیرنده تحلیل ها و نظریه هایی است که یا مستند عقلی دارند و یا علاوه بر احادیث از خبرهای صحابه و تابعین هم استفاده شده است ولی در این طرح همان گونه که یاد شد شکل کار متفاوت از بقیه است . در مورد نتیجه گیری از روایات هم سعی شده است از استفاضه یا تواتر اجمالی استفاده نموده تا نظریه مستدل و قوی باشد .
الدنیا والآخرة فی الکتاب والسنة
معرفی اجمالی: این طرح گردآوری و موضوع بندی آیات و روایات در مورد دنیا و آخرت است که دارای دو قسم جداگانه «الدنیا» و «الاخره » است . قسم اول شامل 4فصل با عنوان های معرفة الدنیا، الاهتمام بالدنیا، الدنیا الذمیمه (این فصل دارای 23 زیرمجموعه است) و الزهد فی الدنیا . قسم دوم دربردارنده 5فصل است که از عنوان های معرفة الآخرة، الاهتمام بالاخره، ذکر الآخرة، عمارة الآخرة و تجارة الآخرة تشکیل یافته است . این تحقیق از صدها مصدر شیعه و سنی مصدریابی شده است و دارای تحقیقات در فصول مختلف آن می باشد که در حال بررسی است .
العقد النضید فی فضائل امیرالمؤمنین (ع)
معرفی اجمالی: این کتاب، احادیث، اخبار، قصص، فضائل و مناقب ائمه اطهار (ع) را دربردارد، مؤلف آن محمد بن حسن قمی بوده است که در تراجم نامی از او ذکر نشده است . احتمالا وی در قرن 6 و7 به بعد می زیسته است . مقدار موجود از کتاب، 122 حدیث و حکایت را شامل می شود . این کتاب براساس تنها نسخه موجود تصحیح شده و با مراجعه به مصادر موجود بر کمال آن افزوده شده است . کار تحقیق این اثر پایان یافته در حال آماده سازی جهت نشر می باشد .
التنمیة الاقتصادیة فی الکتاب والسنة
معرفی اجمالی: التنمیة الاقتصادیة تحقیقی است در باب توسعه اقتصادی از دیدگاه قرآن و حدیث . موضوع شناسی و چارچوب کلی مباحث، مبتنی بر ادبیات اقتصاد جدید با لحاظ محدودیت های نگرش اسلامی و حدیثی است . مجموعه آیات و روایات مربوط به این موضوع، بدون پیش داوری گردآوری، تنظیم و در موارد لزوم تبیین و تحلیل شده است . این طرح مشتمل بر 4بخش کلی: دیدگاه اسلام درباره پیشرفت اقتصادی، ارکان، مبادی و موانع توسعه اقتصادی است . در عناوین فرعی تر مباحث مربوط به نقش دولت و بازار و الگوهای تولید، توزیع و مصرف اسلامی در توسعه اقتصادی و ... مورد بررسی قرار گرفته است .
ماخذشناسی رجالی شیعه
معرفی اجمالی: شناخت منابع و مطالعات رجالی گذشته نقش مهمی در پایه گذاری بحث های جدید رجالی و دست یابی به راه های جدید دارد . بدیهی است که پژوهش گران هر حوزه ضمن شناخت افکار و تحقیقات گذشتگان، راه رفته را نباید دوباره بپویند و بایستی قدم های فراتری را بردارند . در این راستا ارایه منابع رجالی براساس سیر تاریخی می تواند راه گشای شناخت عمیق تاریخ رجال باشد .
دانش رجال از دیدگاه اهل سنت
معرفی اجمالی: دانشیان رجال اهل سنت، قواعد و اصولی را در شناخت احادیث منابع سنی ابداع کرده اند که استفاده از آن ها برای شیعی مذهبان به جهت تفاوت منطق بحث، دشوار می نماید . در این تحقیق اصول و قواعد رجالی اهل سنت در چهارچوب و براساس منطق شیعی مطرح شده است . تمامی مبانی مهم اهل سنت در رجال، از منابع درجه اول ایشان فراهم آمده و ارائه شده است .
طرح های در حال انجام مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب
ترجمه کتاب «تاریخ مذاهب اسلامی »
معرفی اجمالی: محمد ابوزهره از نویسندگان و متفکران فرقه شناس اسلام است . اثر او با نام «تاریخ مذاهب اسلامی » ، حاوی ایده ها و دقت های خاصی است، که کتاب وی را پراهمیت ساخته است . به علت نگاه تقریبا منصفانه وی، این کتاب مقبولیت عام یافته است . این کتاب یکی از متون درسی ملل و نحل و برای محققان این رشته بسیار سودمند است .
ترجمه کتاب «معرفی مسیحیت »
معرفی اجمالی: این کتاب، که به ریشه های تاریخی آیین ها و فرقه های مسیحیت می پردازد، کتاب جامعی است که یکی از دانشمندان مسیحی، به منظور تدریس دردانشگاه های هندوستان تدوین کرد و در بسیاری از دانشگاه ها کتاب درسی شده است .
ترجمه کتاب «مبانی فکری نهضت اصلاح دینی »
معرفی اجمالی: این کتاب به بررسی یکی از مقاطع بسیار مهم در تاریخ اندیشه غرب، به ویژه از بعد دینی پرداخته و مبانی فکری نهضت اصلاح دینی در قرن شانزدهم میلادی را به همراه پی آمدهای آن، به جد بررسی کرده است . متن کتاب اکنون در دانشگاه های معتبر جهان، از جمله دانشگاه آکسفورد، تدریس می شود و مطالب آن به لحاظ اعتبار در محتوا و دقت، مورد استفاده فرهنگ نامه نویسان قرار گرفته است . در میان متون فارسی چنین کتابی وجود ندارد .
ترجمه کتاب «تعالیم کلیسای کاتولیک »
معرفی اجمالی: این کتاب از جمله متون مرجع آیین کاتولیک است . امهات اعتقادات و مراسم مسیحی در این کتاب آمده است . این کتاب برای استفاده دانش پژوهان مبتدی برای آشنایی دقیق و جامع با این آیین مفید است . این کتاب از حیث اعتبار از همیت خاصی برخوردار است و حاصل مطالعات جامع و دقیق یکی از اسقف های بزرگ مسیحی است .
ترجمه کتاب «آیین کاتولیک »
معرفی اجمالی: این کتاب دارای نه فصل است که در هر فصل یکی از موضوعات این آیین (اعتقادات، اخلاق و آیین های کاتولیک) مورد بررسی قرار می گیرد . به طور کلی امور مهم اعتقادی و اخلاقی مسیحیت کاتولیک با استناد به کتاب مقدس و آثار بزرگان مسیحی، شرح و بسط داده می شود . روی کرد کتاب به امور مذکور، روی کردی عرفانی و معنوی است، لذا کتاب برای تبلیغ نیست و حالت جزم گرایی ندارد; بلکه از موضع بی طرفانه اما مسیحی به شرح و بسط مطالب می پردازد .
عناوین بعضی از فصول کتاب عبارتند از: ایمان، ظهور مجدد مسیح، تجسد، پنجاهه گراهی، غیبت خدا (در جهان معاصر)، تبدل و تحول در مسیح، تصدیقات کاتولیکی، امور نهایی (اخروی) .
ترجمه کتاب «آیین بودا (ادیان زنده)»
معرفی اجمالی: آیین بودا اثر ال . اس . کازنیز، ترجمه علیرضا شجاعی، مقاله ای است حجیم از مجموعه ادیان زنده که قرار است با تعلیقات مترجم به شکل یک کتاب مستقل چاپ شود . روی کرد این اثر با بررسی آیین بودای مردمی و اشکال کنونی آن، با اشاره به خاستگاه مشترک آن ها در هند باستان، آغاز می شود . سپس به وصف یک به یک آیین بودا در سه منطقه اصلی و مهم جغرافیایی قرن بیستم و نیز شیوه رفتار دینی پیروان آنها می پردازد . سه بخش اصلی این کتاب شامل بررسی این سه منطقه است:
1 . آیین بودای جنوبی، شامل کشورهای سری لانکا، میانمار، کامبوج، لائوس و تایلند .
2 . آیین بودای شرقی، شامل کشورهای چین، ژاپن، کره و ویتنام .
3 . آیین بودای شمالی، شامل کشورهای تبت، مغولستان، روسیه و ... .
بررسی محتوای هریک از این سه منطقه شامل مفاهیم محوری دینی، عبادت، زیارت، آداب و رسوم، مناسک دینی، جشن های آیینی و مانند این هاست .
طرح های در حال انجام مرکز تحقیقات فقهی قوه قضائیه
نفقه زن باردار در عده وفات
معرفی اجمالی: ماده 1110 قانون مدنی و نیز فتاوای اکثریت قریب به اتفاق فقهای معاصر صراحت و یا ظهور در نفی هرگونه نفقه برای زن در مدت عده وفات دارند اما فقهای گذشته قائل به تفصیل بوده اند و در صورتی که زن باردار باشد نفقه وی را در دوران عده از سهم جنین دانسته اند . به نظر می رسد قرائن صحت قول قدما قابل توجه است و می توان در این طرح با تقویت علمی قول ایشان این رای متروک را زنده کرد .
نگرشی نو درباره عیوب فسخ نکاح
معرفی اجمالی: منظور از این تحقیق، نگاهی دوباره به ادله و مباحث فقهی در باب نکاح، برای یافتن پاسخ های مبرهن به سؤالات مستحدثه و دیگر سؤالات است .
تبیین فقهی معاونت در جرم و مقایسه آن با حقوق موضوعه
معرفی اجمالی: با توجه به این که در فقه اسلام به مصادیق خاصی از معاونت، مانند معاونت در قتل عمد، ممسک یا ناظر در قتل اشاره شده و برای آن مجازات ویژه ای مقرر گردیده است . از این رو در این تحقیق باید روشن می شد که مبنای فقهی مجازات معاون در جرم به معنای واقعی چیست؟
بررسی فقهی عفو و گذشت در جرایم حدی
معرفی اجمالی: بحث عفو حاکم و گذشت مدعی خصوصی از مباحثی است که در کتاب حدود قانون مجازات اسلامی نیز مطرح شده است . اما تبیین زوایای آن و تطبیق کامل آن بر فقه امامیه و رفع نواقص قانون، پژوهش خاص را می طلبد .
تحلیل و تبیین اصول حاکم بر قضاوت های حضرت امیر (ع)
معرفی اجمالی: نظر به این که سال جاری براساس نظر مبارک مقام معظم رهبری به عنوان سال شهید راه عدالت امیرمؤمنان علی (ع) نام گذاری گردیده است شایسته است با نگاهی حقوقی به قضاوت های آن امام همام و شناخت بیشتر شیوه دادرسی آن حضرت ره توشه ای برای قضات و دستگاه قضایی ما باشد .
تعیین آداب شرعی اجرای قصاص و تطبیق آن با قوانین موجود
معرفی اجمالی: در نظام اسلامی که می خواهیم قوانین و مقررات کیفری براساس قرآن و سنت معصومین (ع) تدوین و اجرا گردد، مطابقت آداب و شیوه اجرای قصاص با آن چه که در متون فقهی شیعه بیان گشته ضروری می باشد .
طرح های در حال انجام مؤسسه پژوهشی فرهنگی علمی طلیعه منطق
زمزمه خورشید
معرفی اجمالی: نگارش شرح زندگانی اشخاص بزرگ از کارهایی است که در هر زمانی مطرح بوده است . از این رو طرح حاضر با استفاده از منابع روائی موجود و با کاری بسیار گسترده به انجام این مهم پرداخته است . این طرح در مقایسه با نوع خود، شاید از اساسی ترین کارهایی است که در این عرصه انجام یافته است .
کتاب شناسی توصیفی در اقتصاد
معرفی اجمالی: در این طرح برای دست یابی به نکته نظرات اسلامی در باب اقتصاد اسلامی کلیه کتاب های نوشته شده در باب اقتصاد اسلامی اعم از فارسی و عربی دیده شده و کار کتاب شناسی پایان یافته در حال چاپ است .
نگرشی بر مدیریت اسلامی
معرفی اجمالی: یکی از کارهای بسیار مفید و مؤثر انجام گرفته تحقیقی در مورد مدیریت ازد یدگاه اسلام است که کار وسیعی انجام گرفت و اساسی ترین بحث مطرح شده این است که مدیریت هنر است و باید در وجود افراد باشد و لذا به صفات مدیر هنگام گزینش پرداخته شده است .
طرح های در حال انجام پایگاه اطلاع رسانی سراسری اسلامی (پارسا)
ماخذشناسی تفصیلی فهرست نسخه های خطی اسلامی
معرفی اجمالی: پراکندگی نسخه های خطی اسلامی در جهان و لزوم اطلاع محققان احیای آثار، مدیریت پارسا را به سوی اجرای پروژه مزبور سوق داد . این پروژه فاز اول طرح تاسیس بانک مخطوطات اسلامی است . این پروژه فقط به شناسایی فهارس می پردازد و آن ها را علاوه بر ماخذشناسی، چکیده نگاری هم می نماید .
کتاب شناسی توصیفی منابع اسلامی خارج از کشور
معرفی اجمالی: منابعی که در پنج سال اخیر در موضوعات اسلامی نشر یافته در این طرح معرفی می گردد . قلمرو جغرافیایی این طرح، خارج از ایران و مربوط به منابع لاتین و عربی است .
کتاب مرجع 79
معرفی اجمالی: این طرح حاوی کارنامه منابع اسلامی ایران شامل کتاب ها، مقالات و پایان نامه هایی است که در سال 1379 تدوین یافته است .