وقتی که هوای بیرون به شدت گرم است بدن شما روش بسیار جالب و موثری را برای پایین آوردن دمای بدن شما استفاده می کند که همان عرق کردن است.. شاید این موضوع به خاطر بوی عرق و احساس ناخوشایندی که عرق کردن به انسان می دهد کمی آزاردهنده باشد اما وقتی که عرق از روی پوست بخار شود بدن به طور طبیعی خنک می شود. این روش یک مکانیزم کاملاً خودکار بوده که اعضای درونی بدن را از گرم شدن بیش از حد و پختن باز می دارد.
اما برخی اوقا هوا چنان گرم و مرطوب و یا به اصطلاح شرجی است که عرق کردن برای کاهش دمای درونی بدن کافی نیست. وقتی که سرعت بالا رفتن دمای بدن از سرعت خنک شدن آن پیشی بگیرد و بدن نتواند دستکم بین این دو تناسب برقرار کند شما در معرض گرمازدگی قرار می گیرید.
گرمازدگی یک شرایط اورژانسی پزشکی در نظر گرفته می شود زیرا گرمازدگی شدید می تواند به ارگان های داخلی بدن شما صدمات جبران ناپذیری وارد کند و به وِیژه بافت مغزی که شدیداً به گرما حساس است. اگر گرمازدگی در سریع ترین زمان ممکن درمان نشود ممکن است به فلج شدن دائمی و یا حتی مرگ منجر شود. اما اگر بدانید گرمازدگی چه نشانه هایی دارد و برای اطمینان از گرمازدگی باید دنبال چه نشانه هایی بگردید می توانید از گرمازدگی و دیگر آسیب هایی که در نتیجه ی قرار گرفتن در معرض هوای گرم به شما و اطرافیانتان وارد می شود خودداری کنید.
هر آن چه که درباره ی گرمازدگی و علائم آن باید بدانید در ادامه ی این مطلب آمده است:
1- در برخی افراد امکان گرمازدگی بیشتر از دیگران است
بر اساس تحقیقات پزشکی، افراد سالمند، کودکان، افراد مبتلا به بیماری های قلبی و عروقی، افراد دارای بیماری های ذهنی و روانی، ورزشکاران و کسانی که در زیر آفتاب مشغول کار هستند بیشتر از دیگران در معرض خطر گرمازدگی قرار دارند. افرادی که داروهای معینی را به طور روزانه مصرف می کنند نیز باید در این مورد بسیار محتاط و مراقب باشند. همچنین سوختگی پوستی در نتیجه ی تابش آفتاب، کاهش حجم آب بدن و نوشیدن مشروبات الکلی نیز می تواند خطر گرمازدگی را افزایش دهد.
به یاد داشته باشید که این گفته ها بدان معنا نخواهد بود که افراد جوان و سالم در خطر گرمازدگی قرار ندارند. هر کسی که در هوای گرم فعالیت های جسمانی شدید انجام می دهد ممکن است با گرمازدگی روبرو شود. علاوه بر این رطوبت هوا و شرجی بودن نیز خطر گرمازدگی را افزایش می دهد. در هوای مرطوب، عرق روی پوست بدن به کندی بخار می شود به همین دلیل زمان بسیار بیشتری طول می کشد تا بدن خنک شود.
2- علائم کلیدی در مورد گرمازدگی وجود دارند که باید مراقب آن ها بود
بر اساس گزارش مرکز ملی سلامت ایالات متحده، علائم اصلی گرمازدگی عبارتند از:
- دمای بدن بالاتر از 40 درجه سانتیگراد
- پوست داغ، قرمز، خشک یا مرطوب
- ضربان قلب شدید و نفس نفس زدن غیرمعمول
- سردرد
- احساس سرگیجه
- دل پیچه و استفراغ
- گیجی و رفتارهای غیرمنطقی و عجیب
- از دست دادن هوشیاری
- حمله ناگهانی مانند صرع
البته لازم است قبل از این که شرایط بغرنج شده و علائم خطرناکی در فرد بروز کنند گرمازدگی فرد تشخیص داده شود. اولین مرحله ی گرمازدگی انقباض و گرفتگی عضلات است. اگر در فضای باز و در زیر آفتاب قرار داشته و در عضلاتتان احساس گرفتگی دراید، به شدت عرق می کنید، احساس تشنگی دارید و خسته و بیحال شده اید سریعاً فعالیت های فیزیکی خود را متوقف کرده و به یک مکان خنک بروید. سپس کم کم آب خنک بنوشید تا دمای بدنتان رفته رفته کاهش یابد. در ادامه باید صبر کنید تا گرفتگی عضلاتتان رفع شود و سپس دوباره به سراغ فعالیت فیزیکی خود بروید. اگر حالت گرمازدگی شما در عرض یک ساعت بهبود پیدا نکرد باید سریعاً به مراکز درمانی مراجعه نمایید.
3-کارهایی که باید در صورت مواجهه با گرمازدگی خودو اطرافیانتان انجام دهید
قبل از هر چیز با مراکز درمانی و اورژانس تماس بگیرید. سپس فرد گرمازده را به یک مکان خنک منتقل کنید. از وان یا دوش آب سرد، بسته های یخ یا لباس های خنک برای کاهش دمای بدن فرد گرمازده استفاده نمایید. ممکن است فرد گرمازده بیهوش شده و تنفس او متوقف شود پس در سریع ترین زمان ممکن وارد عمل شوید و سعی کنید به هر طریقی دمای بدن او را کاهش دهید.
البته برخی کارها را نیز در مواجهه با گرمازدگی مطلقاً نباید انجام داد. اول این که به فرد گرما زده داروهای کاهش دهنده تب ندهید زیرا این داروها عوارض گرمازدگی را تشدید خواهند کرد. از دادن نمک یا داروهای نمکی و همچنین مایعات حاوی الکل و کافئین به فرد گرمازده خودداری نمایید. اگر فرد دچار تهوع شده یا از هوش می رود هیچ چیزی را از طریق دهان به آن ها ندهید (حتی آب). در آخر این که از هر چیزی که حاوی الکل است اجتناب کنید حتی اگر یک پنبه آغشته به الکل روی پوست فرد باشد.
4- کارهایی که می توانند مانع از گرمازدگی شوند
بهترین سلاح شما در برابر گرمازدگی این است که برای مقابله با آن آماده بوده و عاقلانه رفتار کنید. در روزهای گرم لباس های نازک و سبک و گشاد بپوشید. اگر در معرض نور مستقیم آفتاب هستید در صورت امکان برای خود سایبانی بیابید یا تهیه کنید. اگر در هوای گرم ورزش می کنید آرام این کار را بکنید و هر چند وقت یکبار به خود استراحت بدهید.
اگر در داخل خانه هستید از تهویه هوا و کولر استفاده کنید. در صورتی که به هر دلیلی در داخل خانه یا محل کارتان به وسیله ی خنک کننده دسترسی ندارید در سریع ترین زمان ممکن به جایی بروید که این امکان برای شما فراهم باشد. وان آب سرد و دوش می تواند بسیار موثر باشد اما بیش از حد به پنکه ها وابسته نباشید زیرا زمانی که دما از 35 درجه بالاتر می رود دیگر پنکه نمی تواند از گرمازدگی شما جلوگیری نماید.
حتماً از عینک های آفتابی استفاده کنید. تابش مستقیم تور آفتاب به صورت و چشم ها علاوه بر پیر کردن پوست و افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست، می تواند به کاهش حجم آب بدن و مختل کردن فرآیند کاهش دمای بدن شود. از عینک هایی که روی آن ها نوشته شده «طیف وسیع» (broad spectrum) و محصولاتی با SPF بین 30 تا 50 استفاده نمایید.
در آخر این که به میزان کافی آب و مایعات بنوشید. تا می توانید مایعات مصرف کنید اما از نوشیدن مایعات شیرین و الکلی خودداری نمایید.
