ازدواج مایه آرامش و سعادت
«هرکس که دوست دارد عاقبت بخیر بوده و با ایمان کامل و با دلی پاک
از دنیا برود، حتما باید متاهل باشد»
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله
بهترین وسیله برای بقای نسل بشر و حفظ عفت عمومی جامعه بشری و
احساس آرامش; مساله ازدواج است که خواسته طبیعی انسان است و اسلام هم روی آن تاکید
زیادی نموده و جوانان را تشویق به ازدواج کرده است . و ازدواج را ضامن بقای بشر
می داند .
زیرا منظور از ازدواج تنها امور مادی و ظاهری نیست که آنها جذب
یکدیگر شوند، بلکه نکته مهم تر و باریک تری هم وجود دارد و آن این که نیازهای روحی
و بقای نسل آنان هم باید تامین شود چون طراح آفرینش اصولا خلقت انسانها را جفت جفت
قرار داده (1) که هرکدام از زن و مرد با شیوه های مخصوص خود برای یافتن
جفت خود تلاش می کنند تا بهم برسند و به آن آرامشی که قرآن در آیه 21 سوره روم آن
را مطرح کرده، برسند و در مکتب قرآن منظور از ازدواج رسیدن به نیازهای جسمی و روحی
و داشتن و حفظ عفت عمومی جامعه است (4) .
ازدواج از نظر قرآن
خداوند متعال در آیات متعدد سخن از ازدواج و انتخاب همسر به میان
آورده و آن را مایه خوشبختی و بقای نسل بشر دانسته است . که در این زمینه به عنوان
نمونه، به چند آیه از کلام خدا تبرک می جوییم که می فرماید:
فاطر السموات و الارض جعل لکم من انفسکم ازواجا و من الانعام
ازواجا یذرؤوکم فیه لیس کمثله شی ء و هو السمیع العلیم » .
«خداوند آفریدگار آسمانها و زمین است و برای شما از جنس خودتان
جفت هائی قرار داده و برای چارپایان نیز از جنس خودشان جفت هایی آفریده است این
جفت قرار دادن وسیله تکثیر نسل های شماهاست خداوند مثل و مانندی ندارد و
اوست شنونده و دانا» (5) .
همچنین در آیه دیگر به مساله ازدواج آنقدر اهمیت داده که حتی
می فرماید: از فقر هم نترسید و ازدواج کنید که خداوند شما را بی نیاز می سازد:
«و انکحوا الایامی منکم و الصالحین من عبادکم و امائکم ان یکونوا
فقراء یغنهم الله من فضله والله واسع علیم » (6) .
«مردان و زنان بی همسر; خود را همسر دهید، همچنین غلامان و کنیزان
صالح و درستکارتان را، اگر فقیر و تنگدست باشند، خداوند از فضل خود آنان را
بی نیاز می سازد، خداوند گشایش دهنده و آگاه است » .
و در آیه 223 سوره بقره زنان را تشبیه به کشتزار کرده می فرماید:
«نسائکم حرث لکم » «زنان شما مانند کشتزاری برای شماها هستند» . چرا که کشتزار است
که بذر را پرورش می دهد و به ثمر می رساند .
در اینجا ممکن است این سئوال پیش بیاید که اسلام نسبت به زنان
بی احترامی کرده و آنان را از مقام انسانی; تنزل داده است . ولی غافل از این که با
طرح این مساله معلوم می شود قرآن بقای نسل بشر را منوط به وجود زن می داند و معتقد
است اگر زن نبود، بذر مردان بزرگی که تاریخ بشر و دنیا را عوض کرده اند، به ثمر
نمی رسید .
ازدواج از نظر احادیث
از نظر پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله ازدواج از اهمیت
ویژه ای برخودار است چنانکه می فرماید: «النکاح سنتی و من رغب عن سنتی فلیس منی »
. «ازدواج و انتخاب همسر سنت من است و هر کس از سنت من پیروی نکند، از من نیست » .
ازدواج باعث وسعت رزق در زندگانی می شود و درهای رحمت و بخشش الهی
با ازدواج گشوده می گردد، چنانکه پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله
می فرماید:
«روزی را به وسیله ازدواج جستجو کنید» (7) .
و در حدیثی دیگر می فرماید:
«هیچ فایده ای بعد از اسلام، افضل تر از همسر مسلمان و مهربان
صالحه برای انسان نیست که وقتی به او نگاه می کند، خوشحال می شود و هر وقت امر
می کند، اطاعت می کند و در غیبت او مال و ناموسش را حفظ می کند» (8) .
همچنین رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: «کسی که ازدواج کند،
نصف دینش را حفظ کرده پس باید در نگهداری نصف دیگر دینش برحذر باشد» (9) .
کسی که دوست دارد خدا را طاهر و مطهر ملاقات کند، باید تزویج کرده
او را ملاقات نماید (10) .
امام صادق علیه السلام فرمود: «دو رکعت نماز فرد متاهل برتر از
هفتاد رکعت نماز شخص مجرد است » (11) .
«هیچ بنائی در اسلام; که در پیشگاه خدا دوست داشتنی تر از بنای
ازدواج باشد، نیست » (12) .
وساطت در ازدواج
بر اساس آیه «تعاونوا علی البر و التقوی » ; (13) اسلام
دین تعاون و مسؤولیت است و تمام پیروان آن به منزله یک خانواده بزرگ دور هم جمع
شده و به نسبت امکانات در برابر یکدیگر مسؤولند . طبق فرموده پیامبر خدا تمام این
افراد مانند اعضای یک پیکر بهم مربوط اند و اتصال آنان به همدیگر از اتصال شعاع های
خورشیدی به مرکز آن محکم تر است (14) .
بررسی احادیث اسلامی و گفتار ائمه علیهم السلام نشان می دهد که
تمام مردم متمکن در رفع گرفتاریهای گرفتاران، و از جمله در موضوع ازدواج اشخاص غیر
متاهل، باید نقش مؤثری داشته باشند و این عمل آنان، پاداش فراوانی را در پی خواهد
داشت چنانکه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید:
«هرکس با مال و تلاشش یک نفر شخص مجرد را متاهل نماید، خداوند کریم
در روز قیامت با نظر رحمت بر وی نگاه می کند» (15) .
در روایتی دیگر از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده است:
«هرکس مقدمات ازدواج دو نفر را فراهم نماید، خداوند او را با
حوریان بهشتی تزویج می فرماید و به هر قدمی که برداشته، و به هر کلمه ای که در این
مورد بیان داشته، پاداش یک سال عبادت را برای وی مرحمت می فرماید» (16) .
همچنین امیرالمؤمنین علی علیه السلام فرمودند: «بهترین شفاعتها و
واسطگی، آن است که با تلاش خود عامل تزویج دو نفر باشی » (17) .
آثار اخروی ازدواج
علاوه بر آثار دنیوی زناشویی که آرامش روحی و فرزندان صالح
شاخص ترین آنها می باشد، از نظر معنوی و آنجهانی نیز این عمل خداپسندانه
فوق العاده مورد توجه می باشد، ازدواج; انسان را از گناهان بیشتر باز داشته و عامل
تقرب در پیشگاه خداوند است . این سنت نبوی پاداش عبادت را دوچندان نموده و خود نیز
از بهترین طاعات الهی محسوب می گردد . چنانکه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله
می فرمایند:
«هرکس که دوست دارد عاقبت بخیر بوده و با ایمان کامل و با دلی پاک
از دنیا برود، حتما باید متاهل باشد» (18) .
پی نوشت:
1) آیه 8 سوره نبا «و خلقناکم ازواجا» و فاطر، آیه 11 «... جعلکم
ازواجا . .» .
2) آیه 11 سوره شوری «... یذرؤوکم فیه ...» .
3) 21 روم «. . لتسکنوا الیها . .» .
4) هن لباس لکم .
5) شوری: 11 .
6) نور: 32 .
7) شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ج 7، ص 286، حدیث 3 .
8) شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ج 7، ص 287، حدیث 4 .
9) شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج 20، ابواب مقدمات النکاح، باب 1،
ح 12، (30جلدی) .
10) وسائل، ج 20، باب 1، ح 15 .
11) تهذیب، ج 7، ص 286 .
12) شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج 20، ابواب مقدمات النکاح، باب
1، ح 4 .
13) مائده: 2 .
14) اصول کافی، ج 2، ص 166 .
15) همان، باب 12، ح 1 .
16) بحارالانوار، ج 103، ص 221 - وسائل الشیعه، همان، باب 12، ح 5
.
17) روضة المتقین، ج 8، ص 111 - وسائل الشیعه، ج 20، ابواب
مقدمات النکاح، باب 12، ح 2 .
18) همان، باب 1، ح 15 .