|
0
کارگردان : Yimou Zhang
نویسندگان : Carlo Bernard, Doug Miro
بازیگران : Matt Damon, Tian Jing, Willem Dafoe
خلاصه داستان : داستان فیلم درباره‌ی تاریخچه‌ی دیوار چین می‌باشد. این دیوار برای دفاع از کشور در مقابل حمله‌ی کشورهای شمالی ساخته شده بود ولی فیلم از توضیحی فانتزی برای آن استفاده کرده و ساخت دیوار را برای دفاع در برابر هیولاهای باستانی چین می‌داند.
  |
|
تنها با مطرح شدن این موضوع که فیلمی در مورد دیوار بزرگ چین ساخته می‌شود، باید قادر باشد وزن زیادی از توقعات و انتظارهای مخاطبان نقاط مختلف جهان را تحمل کند. «دیوار بزرگ» همان‌گونه که از عنوان فیلم مشخص است در مورد دیوار 7000 کیلومتری چین است، دیواری که طولانی‌‌ترین و بزرگ‌ترین سازه مهندسی تدافعی و نظامی از لحاظ زمان ساخت در جهان محسوب می‌شود. از سویی دیگر ما با اثری مواجه هستیم که پرهزینه‌‌ترین اثر کشور چین از زمانی که صنعت سینما در این کشور به‌صورت قابل توجهی پیشرفت کرد، لقب گرفته است.
نکته بعدی مربوط می‌شود به این واقعیت که بودجه هنگفت 150 میلیون دلاری در اختیار فیلمساز قدرتمندی چون ژانگ ییمو قرار گرفته است، شخصی که اگر بخواهیم آثار درخشانش مانند «قهرمان» یا «خانه خنجرهای پرنده» را نیز حساب نکنیم باز هم با ساخت پروژه‌های بزرگ بیگانه نیست، زیرا او کارگردانی افتتاحیه المپیک 2008 پکن را نیز در کارنامه دارد. تمام این عوامل هم برای بالا رفتن سطح توقع مخاطبان جدی‌تر سینما کافی است و هم فشار زیادی روی تیم سازنده اثر به‌وجود می‌آورد. نکاتی که به نظر پایان‌ناپذیر است و با حضور مت دیمون، ستاره گران قیمت هالیوودی نیز رنگ‌و‌بویی جدی‌تر نیز می‌گیرد. حال درنظر داشته باشید که «دیوار بزرگ» عنوان اولین فیلم انگلیسی زبان ژانگ ییمو، این استاد سینمای چین را نیز بر دوش می‌کشد.
مت دیمون در «دیوار بزرگ» نقش ویلیام را بازی می‌کند، سرباز مزدوری که با لهجه‌‌اش متوجه ایرلندی بودنش می‌شویم. او به همراه مزدوری دیگر با نام تووار (با نقش‌آفرینی پدرو پاسکال) به چین سفر کرده است و مشکلات زیادی را پشت‌سر گذاشته است تا به کالایی ارزشمند دست یابد. این کالا که پودر سیاه نام دارد چیزی نیست جز باروت، باروتی که طبق شنیده‌های آن‌ها خاصیت تخریب‌کننده بسیار زیادی دارد و می‌تواند سرنوشت جنگ‌ها در اروپا را تغییر دهد. از قرار معلوم افراد زیادی در این سال‌ها برای یافتن این معجون به چین سفر کرده‌اند و هرگز به وطن خود بازنگشته‌اند. گروه ویلیام در بیابان‌هایی مخوف و گرم با تشنگی و گروه‌های راهزن مختلف درحال مبارزه هستند که به ناگهان موجوداتی عجیب و ترسناک در برابر آن‌ها قرار می‌گیرند. موجوداتی که در دل تاریکی شب به گروه ویلیام حمله کرده و همه را جز خود او و توورا می‌کشند. در حین این درگیری ویلیام موفق می‌شود یکی از این موجودات را از پا درآورد. روز بعد این دو سرباز مزدور به دیوار بزرگ و عجیبی بر می‌خورند که ارتش بزرگی از آن محافظت می‌کند. این ارتش با اکراه قبول می‌کنند این دو خارجی را به درون دنیای پرعظمت درون قلعه راه دهند. مدتی نمی‌‌گذرد که از فرمانده تا دیگر افراد شجاع درون دیوار بزرگ متوجه می‌شوند ویلیام و توورا مزدورانی هستند که تنها به فکر زنده نگاه داشتن خود هستند و مانند تمام خارجی‌های دیگر تنها به هدف دستیابی به پودر سیاه وارد منطقه شده‌اند. بنابراین دستور دستگیری و به زندان افتادن آن‌ها با سرعت صادر می‌شود، لحظاتی نمی‌‌گذرد که ارتشی از موجودات عجیب‌و‌غریب ابتدای فیلم به دیوار بزرگ حمله‌ور شده و تمام ارتش درون دیوار را مجبور به مقابله با آن‌ها می‌کند. آرایش نظامی منظم و از جان گذشتگی این محافظان دیوار ویلیام را تحت تاثیر قرار داده و او را مجبور به همکاری با آن‌ها می‌کند. مشکل اصلی این‌جاست که ویلیام به هیچ همکاری و مشارکتی اعتقاد ندارد و تنها زنده ماندن را هدف اصلی زندگی خود می‌داند، این در شرایطی است که حال با جمعیت بسیار زیادی مواجه شده‌اند که حاضر هستند برای رد نشدن این موجودات و وارد نشدن آن‌ها به شهر جان خود را در راه امپراتوری خود فدا کنند. ویلیام که به آرامی درحال تغییر تفکر است متوجه می‌شود تووار به همراه خارجی دیگری با نام بالارد (با نقش‌آفرینی ویلم دافو) که مدت‌هاست درون دیوارها زندگی می‌کند، قصد دزدیدن پودر سیاه و فرار کردن از دیوار را دارند و...
فیلم «دیوار بزرگ» را می‌توان به‌عنوان یک ترکیب فرهنگی میان شرق و غرب در نظر گرفت. اثری که درون خود عناصر دنیای غرب را با کلیشه‌های فرهنگی شرقی نظیر همکاری‌های با یکدیگر و فداکاری را ترکیب می‌کند. شخصیت ویلیام نیز با نقش‌آفرینی مت دیمون گرچه تقریبا نقش یک راهزن را ایفا می‌کند ولی با مرور زمان به شوالیه‌ای سفید مبدل شده و درون الگوهای چینی قرار می‌گیرد.
این شاید خوش‌بینانه‌‌ترین کارکرد فیلم باشد که پس از پایان اثر در ذهن جاری می‌شود زیرا در هر شرایطی و با هر نگاهی به سختی می‌توان از نتیجه حاصل راضی بود. فیلم با شکستی تمام‌عیار کار خود را تمام می‌کند و هیچ مخاطب و کارشناس هنری‌ای را راضی نمی‌‌کند که هیچ، باعث عصبانیتشان هم می‌شود. فیلم با اکران جهانی و تبلیغاتی بسیار گسترده تنها موفق شد 332 میلیون دلار فروش کند. رقمی که می‌توان آن را شکستی تمام عیار برای کمپانی‌های سازنده و تهیه‌کننده اصلی اثر مت دیمون در نظر گرفت. فیلم به‌شکل عجیبی شعاری، خام و غیرجذاب است. به سختی می‌توان سکانسی از اثر را مشاهده کرد که جذابیت آثار برجسته دیگر ژانگ ییمو را داشته باشد و در لحظاتی حتی گمان بر این می‌رود که «دیوار بزرگ» توسط تازه کاری کارگردانی شده است.
بسیاری از علاقه‌مندان جدی‌تر سینما از زمان شروع مرحله پیش‌تولید اثر شاید منتظر یک شاهکار بودند. اثری انگلیسی زبان که توسط خالق «نفرین گل طلایی» ساخته شده است و ستاره‌ای چون مت دیمون را به‌عنوان ستاره اثر در محوریت بازیگران جهانی‌‌اش قرار می‌دهد. اما متاسفانه فیلم «دیوار بزرگ» نه تنها انتظارات را برآورده نمی‌‌کند بلکه از حد استانداردهای آثار معمولی چین نیز پایین‌تر می‌رود. فیلم به اندازه‌ای قابل توجه و عجیب با مشکلات جلوه‌های ویژه کامپیوتری و سی جی‌ای روبه‌روست. موجودات ترسناک یا همان هیولاهای مخوف فیلم به اندازه‌ای غیرطبیعی از کار درآمده‌اند که حتی طرفداران دوآتشه بی-مووی‌ها نیز قادر به قبول کردن این موجودات نیستند. این وضعیت به اندازه‌ای اسفناک است که در دنیای مجازی جریان‌های زیادی برای دست انداختن جلوه‌های ویژه فیلم راه افتاد و برای مثال در یکی از این نمونه‌ها آمده بود که اگر دست هیولایی که ویلیام در ابتدای فیلم قطع می‌کند و درون کیسه‌ای می‌اندازد را در هر جای دیگر جز جهان فیلم پیدا کنیم، بی‌گمان فکر می‌کنیم ویفر شکلاتی است و قصد خوردنش را داریم.
دیگر مشکل اصلی فیلمنامه است، گاف‌های بزرگ فیلمنامه‌ای چه در پیرنگ و چه در خرده پیرنگ‌ها این باورپذیر نبودن اثر را بیشتر و بیشتر می‌کند. ما درحال تماشای اثری هستیم که تمام موجودیت خود را براساس رد نشدن موجودات خونخوار از دیوار بزرگ چین و کشته نشدن امپراتور گذاشته است. تمام تلاش‌های فرمانده‌های درون دیوار و همبستگی مثال‌زدنی چینی‌ها در روش‌های مبارزه فقط برای عبور نکردن موجودی از دیوار بزرگ است. حال این‌که ما در 10 دقیقه پایانی فیلم تنها در دیالوگ‌ها می‌شنویم که این موجودات ناگهان تونلی زیر دیوار کنده‌اند که آن‌ها را تا شهر سکونت امپراتور می‌رساند! این ساخت‌و‌ساز برای کندن چنین تونلی بهتر بود برای طبیعی‌تر شدن جلوه‌های ویژه کامپیوتری اثر صرف می‌شد. قابل ذکر است این موجودات خصایص کاملا حیوانی دارند و مثلا مانند ارگ‌ها در «ارباب حلقه‌ها» نیستند.
درنهایت باید گفت ژآنگ ییمو تجربه بسیار ضعیفی را پشت‌سر گذاشته است و «دیوار بزرگ» با تمام حاشیه‌هایش قابل مقایسه با ضعیف‌‌ترین آثار کارنامه وی نیست، این ادعا در مورد مت دیمون نیز صدق می‌کند و شاید شاهد ضعیف‌‌ترین اثر کارنامه بازیگر نقش جیسون بورن در این اثر مشترک چین و هالیوود هستیم. این درحالی است که مت دیمون تلاش‌های فراوانی برای شکل‌گیری این پروژه انجام داده است. چنین اتفاق‌هایی باعث می‌شود که مخاطبان جدی‌تر سینما به این نتیجه برسند که نه‌تنها نام‌های شناخته شده و مشهور، بلکه شرکت‌های فیلمسازی بزرگ و لوکیشن‌های پرعظمت نیز نمی‌‌توانند مشکلات عدیده یک فیلمنامه یا ضعف‌های تکنیکی را بپوشانند.
مترجم: آرش واحدی
روزنامه صبا
