جوان پرخاشگر و بددهنی که تن به ازدواج نمیدهد و بسیار بدبین است و نسبت به همه سوءظن دارد. از بچگی هم بسیار پرخاشگر بوده و... دیگر نمیدانم که چگونه باید با او رفتار کنم؟»
در پاسخ باید بگویم که هیچ رفتاری در فرد بدون زمینه قبلی ظاهر نمیشود. گاهی زمینه زیستشناختی دارد، به نحوی که نابهنجاری کروموزومی یا ژنتیکی یا مغزی موجب پرخاشگری و بدگمانی میشود. ضربه مغزی یا ضایعات ناشی از مصرف مداوم حشیش نیز میتواند سبب بدگمانی و پرخاشگری شود. بدبینی گاهی هم زمینه روانشناختی دارد. برای نمونه، محیط سرد و بیمهر خانواده، بیتوجهی به نیازهای کودک، تبعیض بین فرزندان به وسیله والدین و صحبت با کنایه میتواند سبب بدگمانی در کودک نسبت به دیگران شود. وجود نمونه پرخاشگری در خانواده، برای مثال وجود پدر یا مادر پرخاشگر، سبب زمینه پرخاشگری در فرزند میشود. بدبینی گاهی نیز زمینه جامعهشناختی دارد. فقر، تبعیض، مهاجرت، ترویج پرخاشگری از طریق رسانههای گروهی مثلا با فیلمها و مجموعههای تلویزیونی پلیسی و جنایی و جنگی میتواند زمینهساز پرخاشگری و بدگمانی در افراد باشد. البته عموما ترکیبی از سه عامل مذکور وجود دارد. وجود عوامل فشار روانی مانند خستگی، بیخوابی، هیجان، برانگیختگی جنسی، گرسنگی، نرسیدن ماده مخدر و حالت خماری، همه میتواند سبب شعلهور شدن زمینه پرخاشگری و بدگمانی شود. به این نکته مهم هم باید توجه کرد که سازوکار دفاعی روانی «فرافکنی» سبب میشود که فرد به صورت ناخودآگاه نیات و ذهنیات پرخاشگرانه و خیانتآمیز خود را به دیگری نسبت دهد. برای نمونه، مردی که تمایل به خیانت به زنش را دارد ممکن است به صورت ناخودآگاه احساس کند که زنش به او خیانت میکند یا قصد خیانت به او را دارد. ملاحظه میکنید، این موضوعات به اندازهای پیچیده است که برای تشخیص و درمان آن مراجعه به روانپزشک ضروری است. آنچه درباره این فرد خاص به قطعیت میتوان عنوان کرد این است که:
1) فعلا زمان مناسبی برای ترغیب این شخص به ازدواج نیست و تنها در صورت بهبود از این حالت، مجاز است ازدواج کند.
2) این وضعیت خودبهخود بهبود نمییابد و حتما به تشخیص دقیق و درمان نیاز دارد. درمان وابسته به تشخیص است و میتواند مسایل درمان دارویی، رواندرمانی انفرادی و خانواده درمانی باشد.
3) تنها روشی که برای تخفیف این شرایط میتواند موثر باشد، این است که هروقت فرد پرخاشگری کرد، مورد بیاعتنایی قرار گیرد و خواسته او انجام نشود و اگر کار شایستهای انجام داد، او را تشویق کرد. در عین حال، افراد خانواده باید از ایجاد اصطکاک بپرهیزند و خود آنان نیز از پرخاشگری واکنشی اجتناب کنند.
منبع: http://www.salamat.com
/ج