طرح های سبز و هزاران راه رفته و نرفته

به گزارش ایرنا، در آغاز دهه 1980 میلادی برخی از نظریه پردازان اقتصادی با تاکید بر حفظ منابع طبیعی و زیست محیطی موضوع جدیدی را طرح کردند که بر اساس آن توسعه اقتصادی و پایدار هنگامی با ارزش است که با آثار منفی و مخرب در محیط زیست همراه نباشد.
بحث مدیریت سبز در ایران و لزوم حمایت از محیط زیست در توسعه پایدار نیز از همان آغاز برنامه نخست توسعه کشور مورد توجه دست اندرکاران و مسئولان قرار گرفت، به طوری که در قانون بودجه سال 1382 برای نخستین بار طراحی و استقرار نظام مدیریت سبز با هدف کاهش هزینه های جاری دولت و اعمال سیاست های مصرف بهینه منابع و حفاظت از محیط زیست پیش بینی شده و به تبع آن آیین نامه اجرایی بند قانونی مزبور تهیه و پس از تصویب هیئت وزیران ابلاغ شد.
با گذشت حدود 15 سال از طرح مدیریت سبز در کشور، از16 تا 19 بهمن ماه نمایشگاهی برای نمایش دستاوردهای دانشگاه ها و موسسات آموزشی و پژوهشی کشور در محل سازمان برنامه و بودجه برگزار شد که هدف آن در واقع معرفی اقدامات انجام شده این مراکز در حوزه مدیریت سبز بود؛مدیریتی که به تعبیر رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در مراسم افتتاحیه ، اگر در کشورمان مورد توجه قرار گیرد، علاوه بر حفظ منابع زیست محیطی کشور و جلوگیری از نابودی و خسارت منابع زیست محیطی، صرفه جویی حداقل 20 درصدی در هزینه های جاری دولت را به دنبال خواهد داشت.
نگاهی اجمالی به تجهیزات نمایشگاهی و همچنین مطالعه بروشورهای چاپی برخی از غرفه های حاضر در نخستین نمایشگاه دستاوردهای اجرایی مراکز دانشگاهی، موسسات آموزش عالی و پارک‌های علم و فناوری بیانگر آن بود که نخبگان و ایده پردازان این مراکز علمی طرح های مناسبی را به منظور پیگیری بحث های مدیریت سبز در دست اقدام دارند و برخی از آنها را در مراکز کاری خویش به صورت پایلوت اجرایی کرده اند.
استفاده از انرژی‌های نو و ایجاد نیروگاه های مولد برق خورشیدی، ساخت ردیاب خورشیدی، سیستم های کنترل انرژی، راه اندازی آبگرمکن های خورشیدی در کلیه خوابگاه ها، طراحی سیستم مدیریت پساب های شیمیایی و خطرناک، طراحی سیستم مدیریت و بازیافت پساب فاضلاب و همچنین طراحی سیستم نگهداری و ذخیره سازی آب برای کشاورزی، آبیاری مکانیزه فضای سبز، استفاده از پروژکتورهای فتوالکتریک و از همه مهمتر، ساخت خودرو و موتورسیکلت برقی به عنوان یکی از آلاینده های کلان شهرها، از جمله طرح هایی است که از سوی دانشگاه ها و مراکز علمی مختلف در حال پیگیری است.
به نظر می رسد این طرح های علمی و پژوهشی اگر مورد توجه قرار گیرد و سرمایه گذاری لازم برای اجرای آنها در سطح ملی صورت پذیرد، به طور حتم بسیاری از مشکلات فعلی کشور در حوزه زیست محیطی و همچنین مصرف افسار گسیخته انرژی به صورت اساسی مرتفع خواهد شد.

**مدیریت سبز برای نهادینه شدن نیازمند سرمایه گذاری و فرهنگ سازی است
دکتر سعید سمنانیان مشاور معاون علمی سازمان برنامه و بودجه کشور در خصوص اهمیت مدیریت سبز در کشور با بیان این که بسیاری از تکنولوژی های جدید وارداتی از کشورهای پیشرفته به سادگی جای خود را باز نمی کند، دلیل آن را نبود آشنایی و درک صحیح از کارایی این نوع تکنولوژی ها دانست.
وی در گفت و گو با خبرنگار گروه علمی ایرنا با اشاره به تلاش های مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی در به نتیجه رساندن پروژه احداث خطوط ریلی زیرزمینی (مترو) در پایتخت افزود: آن زمان احداث مترو با مخالفت های جدی مواجه بود؛ چرا که برخی این کار را لوکس و غربی می دانستند.
رییس سابق مرکز هیات‌های امنا و هیات ممیزه مرکزی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ادامه داد: البته با اصرار و پیگیری مرحوم رفسنجانی مترو به نتیجه رسید و در حال حاضر مردم از فواید آن بهره مند هستند و در حال حاضر علاوه بر اینکه دیگر کسی مترو را غربی و یک تکنولوژی لوکس و اشرافی گری نمی داند بلکه تمام شهرهای ایران نیز به دنبال احداث آن هستند.
وی در ادامه با تاکید براین که در حال حاضر ضرورت پیگیری بحث های مرتبط با مدیریت سبز در تمام لایه های تصمیم ساز کشور و همچنین مردم احساس می شود، افزود: در شرایط فعلی دولت و همچنین مردم مشکلات و معضلات آلودگی های زیست محیطی را با گوشت و پوست و استخوان خود درک کرده اند و بحث مدیریت سبز جای خود را به سرعت باز کرده است.
سمنانیان با اشاره به این که در حال حاضر بسیاری از مناطق زیست محیطی و طبیعی کشورمان از جمله جنگل ها، رودخانه ها و دریاها و کلان شهرها دچار آلودگی های خطرناک شده اند، پیگیری بحث مدیریت سبز را برای رهایی از این مشکلات بسیار اثرگذار و مفید دانست.
وی ضمن اظهار تاسف از این که هم اکنون کشورمان به عنوان یکی از بزرگترین مصرف کنندگان انرژی در دنیا محسوب می شود، سرمایه گذاری و فرهنگ سازی در حوزه مدیریت سبز برای رفع این مشکل را به صورت علمی و صحیح ضروری خواند و یادآور شد: دین اسلام نیز اسراف را حرام می داند.
مشاور معاون علمی سازمان برنامه و بودجه کشور در عین حال با ذکر مثالی به آلودگی هوای پایتخت اشاره کرد و با بیان این که این معضل تنها با یک راه حل برطرف نمی شود و به اصطلاح مولتی فاکتوریال است، گفت: شاید رفع این مشکل نیازمند استفاده از دهها راه حل مختلف در کنار یکدیگر باشد.
وی همچنین با تاکید بر این که مدیریت سبز در کشور تنها از طریق بخش دولتی نهادینه نخواهد شد، نقش مردم و سازمان های مردم نهاد و همچنین کلیه بخش های خصوصی کشور را در این زمینه بسیار اثرگذار دانست.

**نقش اثرگذار تامین منابع مالی دانشگاه ها در پیشبرد طرح های کلان مدیریت سبز
اما رئیس دانشگاه صنعتی شریف، تامین منابع مالی دانشگاه ها به منظور پیشبرد طرح های کلان مدیریت سبز در کشور را به منظور صرفه جویی انرژی و کاهش آلودگی های زیست محیطی بسیار تاثیرگذار دانست.
دکترمحمود فتوحی فیروزآباد در گفت و گو با خبرنگار گروه علمی ایرنا، موضوع توسعه پایدار در کنار توجه به معیارهای زیست محیطی را از جمله مباحث مهمی دانست که در طول سال های گذشته به خصوص در مدیریت دولت یازدهم به آن پرداخته شده است.
وی با تاکید براین که صرف هزینه در حوزه مدیریت سبز در کشور به طور حتم فواید فراوانی به دنبال خواهد داشت، افزود: این امر از یک سو صرفه جویی در مصرف انرژی و از طرفی جلوگیری از ایجاد آلودگی محیط زیست را به همراه خواهد داشت.
رئیس دانشگاه صنعتی شریف در ادامه، نقش منابع مالی در پیشبرد موفق طرح های مدیریت سبز در کشور را بسیار اثرگذار و ضروری دانست.
وی همچنین بیان کرد: ابتکار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در برگزاری نخستین نمایشگاه دستاوردهای دانشگاه ها و مراکز علمی و پژوهشی در حوزه مدیریت سبز و معرفی نوآوری و خلاقیت ها در حوزه مدیریت سبز و اشتراک تجربیات در این زمینه برای کشور سودمند است.
وی همچنین با بیان این که، دانشگاه صنعتی شریف نیز در نخستین نمایشگاه دستاوردهای اجرایی دانشگاه‌ها، مؤسسات آموزشی و پارک‌های علم و فناوری در حوزه مدیریت سبز دستاوردهای خود را عرضه کرده است، به ایجاد یک کمیته در این حوزه از سوی معاونت اداری و مالی این دانشگاه اشاره کرد و گفت: تصمیمات و پیگیری ها در خصوص مدیریت سبز، الگوی مصرف و مسائل مرتبط با محیط زیست زیر نظر این کمیته انجام می شود.
فتوحی با اشاره به اقدامات دانشگاه صنعتی شریف در حوزه مدیریت سبز ساخت و نصب یک نیروگاه خورشیدی 20 کیلوواتی در سقف دانشگاه مهندسی برق را از آن جمله دانست و افزود: هم اکنون این نیروگاه به شبکه وصل شده است و بخشی از انرژی الکتریکی مورد نیاز دانشگاه را تامین می کند. اگرچه فعلا در حد یک پایلوت است اما این کار شروع شده است
وی ادامه داد: البته برنامه نصب این نیروگاه خورشیدی برای سقف تمام دانشگاه ها و خوابگاه های دانشجویی از سوی دانشگاه صنعتی شریف در حال پیگیری و انجام است.
رئیس دانشگاه صنعتی شریف، از طرح جامع ممیزی انرژی دانشگاه به عنوان یکی دیگر از طرح های این دانشگاه در حوزه مدیریت سبز نام برد و گفت: این طرح با همکاری پژوهشکده انرژی و دانشکده انرژی دانشگاه در حال انجام است.
وی ادامه داد: در این طرح میزان مصرف انرژی تمام ساختمان ها و بخش های مختلف دانشگاه اندازه گیری شده و در ادامه مشخص خواهد شد که در کدام بخش ها و ساختمان ها می توانیم یک اصلاح الگو مصرف داشته باشیم.
فتوحی در ادامه بحث سیستم ترکیبی انرژی تجدیدپذیر را که هم زمان از سلول خورشیدی، انرژی باد و همچنین شبکه برق متصل است، از فعالیت های بسیاری خوبی ذکر کرد که در دانشکده مهندسی انرژی شریف در حوزه مدیریت سبز انجام شده است.
وی همچنین ساخت ردیاب سلول های خورشیدی را که در واقع نور خورشید را دنبال و بهره وری از انرژی خورشیدی را افزایش می دهد، یکی دیگر از اقدامات دانشگاه صنعتی شریف در حوزه مدیریت سبز برشمرد و افزود: دستگاه مربوط به این طرح که از سوی محققان شریف ساخته شده، در ساختمان دانشکده انرژی در حال استفاده است.
وی اظهارکرد: کار مطالعاتی فعالیت دانشگاه صنعتی شریف در سیستم مدیریت پساب های شیمیایی و خطرناک دانشکده شیمی دانشگاه نیز که در حوزه مدیریت سبز بسیار مهم محسوب می شود، در کنار سیستم مدیریت و بازیافت پساب فاضلاب خوابگاه ها و همچنین شهرک دانشگاه شروع شده است.
رئیس دانشگاه صنعتی شریف در ادامه یکی دیگر از اقدامات مناسب انجام شده در این دانشگاه در حوزه مدیریت سبز را طرح عایق بندی کل موتورخانه ها و همچنین لوله های آب گرم و سرد دانشگاه ذکر کرد و افزود: این کار در بهبود مصرف انرژی بسیار موثر خواهد بود.
وی همچنین ساخت موتورسیکلت برقی شمس و استفاده از آن در پژوهشکده انرژی، انعقاد قرارداد با ایران خودرو برای ساخت یک خودرو الکتریکی، طرح توسعه گلخانه های انرژی کارآمد را از دیگر طرح های مهم دانشگاه صنعتی شریف در حوزه مدیریت سبر نام برد و گفت: تمام اقدامات و تلاش های دانشگاه صنعتی شریف در حوزه مدیریت سبز برپایه پارامترهای اصلی این مدیریت یعنی صرفه جویی در مصرف انرژی و کاهش آلودگی استوار بوده است.

**اختصاص ردیف بودجه مستقل برای مراکز فعال در حوزه مدیریت سبز
معاون اداری مالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از اختصاص یک ردیف بودجه مستقل در سال آینده از سوی این وزارتخانه برای مراکز آموزشی و پژوهشی فعال در حوزه مدیریت سبز خبر داد.
محمدحسین امید در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا اظهار کرد: این نمایشگاه خوشبختانه پس از حدود سه سال و نیم از شروع آغاز به کار دولت یازدهم و در راستای مسئولیتی که برای وزارت علوم در حوزه توسعه پایدار تعریف شده بود، برگزار شد.
وی گفت: در نخستین نمایشگاه دستاوردهای اجرایی دانشگاه ها، موسسات آموزشی و پژوهشی کلیه اقدامات مختلف این مراکز در حوزه مدیریت سبز و توسعه پایدار شامل استفاده از منابع انرژی تجدید پذیر، پساب ها، کاهش و بهینه سازی مصرف انرژی به آب به نمایش گذاشته شده است.
معاون اداری مالی وزارت علوم در ادامه تصریح کرد: دانشگاه ها و مراکز آموزشی و پژوهشی کشور در طول سه سال گذشته اقدامات مناسبی را در حوزه مدیریت سبز انجام دادند که البته اجرای این طرح ها نیز بایستی به تدریج در دستور کار دستگاه های اجرایی قرار گیرد.
وی همچنین از اختصاص یک ردیف بودجه مستقل از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای مراکز آموزشی، پژوهشی فعال در حوزه توسعه مدیریت سبز خبر داد و افزود: این بودجه برای نخستین بار و برای سال آینده به منظور اختصاص به این مراکز تعریف شده است.
امید با اشاره به این که دولت تدبیر اهمیت بسیاری برای تعریف و اجرای طرح های حفاظتی محیط زیست قائل است، تاکید کرد: این بودجه صرفا در اختیار مراکز آموزشی و موسسات پژوهشی و دانشگاه های فعال کشور در حوزه مدیریت سبز قرار خواهد گرفت.
علمی ** 1836 **
گزارش : یوسف درویشی* انتشار: زهره محتشمی پور
برای اطلاع از اخبار متنوع علمی و فناوری، با کانال علمی ایرنا در تلگرام همراه شوید:
irnaelm@
https://telegram.me