مهدویت مایه امید مستضعفان

ای دل بشارت می دهم خوش روزگاری می رسد  با درد و غم طی می شود آن شهریاری می رسد 

چون کارگردان جهان باشد خدای مهربان  این کشتی طوفان زده هم در کناری می رسد 

اندیشه از سرما مکن سر می شود دوران دی  شب را سحر باشد ز پی آخر بهاری می رسد 

ای منتظر غمگین مباش قدری تحمّل بیشتر  گردی به پا شد از افق گویی سواری می رسد 

در عصری که پیشرفت های مادی به اوج خود رسیده امّا معنویات کمرنگ شده و دین داری از جوامع رخت بسته، و ادیان تحریف شده و یا مکاتب ساخته دست بشری جوابگوی نیازهای بشر امروزی نیست، بشر سخت سرخورده و نا امید شده است. ناامید از آینده ای روشن، ناامید از عدالت واقعی و رفاه حقیقی، ناامید از آرامش و امنیّت و سلامت عاطفی و...

در این آشفته بازار، تنها دینی که به بشریّت، مخصوصا مستضعفان و محرومان جهان امید و نوید می دهد و یأس و ناامیدی از آینده را گناه نابخشودنی می داند، اسلام حقیقی یعنی مذهب تشیّع است. این مذهب امامی را چشم به راه است که جهان را پر از عدل و داد و علم و تکامل و امنیت و سلامت کند و صالحان و پاکان و مستضعفان و پابرهنگان متدین را،حاکمان زمین قرار دهد. این امید و انتظار، بشریت را طراوت و زندگی می بخشد.

در این مقال بر آنیم که بخشی از نویدهایی که در مورد دوران پس از ظهور امام زمان علیه السلام داده شده است را بررسی کنیم تا روشنای دل مستضعفان گردد.

1 برقراری عدالت جهانی

عدل از آشکارترین صفات نیک آن امام است.

در دعا می خوانیم: «اَللّهُمَّ وَصَلِّ عَلی وَلِیِّ اَمْرِ الْقائِمِ الْمُؤَمَّلِ وَالْعَدْلِ الْمُنَتَظَرِ[i]؛ خداوندا! به ولی امر [خود] که قیام کننده مورد آرزو و عدل مورد انتظار همه است، درود فرست.» و یا در زیارت، درباره او می خوانیم: «اَوَّلُ الْعَدْلِ وَآخِرُهُ؛ اول و آخر عدل است.» و یا «اَلْعَدْلُ الْمُشْتَهَرُ[ii]؛ عدل مشهور است.»

به برخی روایات در این زمینه توجه کنید:

الف) امام صادق علیه السلام فرمود: «یُفَرِّقُ الْمَهْدِیُّ اَصْحابَهُ فی جَمیعِ الْبُلْدانِ وَیَأْمُرُهُمْ بِالْعَدْلِ وَالاِْحْسان[iii])؛ مهدی اصحاب خویش را به تمامی شهرها اعزام می کند و آنان را به عدالت و احسان فرمان می دهد.»

ب) امام باقر علیه السلام فرمود: «اِذا قامَ قائِمُنا فَاِنَّهُ یُقَسِّمُ بِالسَّوِیَّةِ وَیَعْدِلُ فی خَلْقِ الرَّحْمانِ الْبِرَّ مِنْهُمْ وَالْفاجِرَ[iv]؛ چون قائم ما قیام کند به طور مساوی تقسیم می کند، و در میان خلق خدا با نیک و بد به عدالت رفتار می نماید.»

2 فقر زدایی عمومی

امام باقر علیه السلام فرمود: «اِذا ظَهَرَ الْقائِمُ سَوّی بَیْنَ النّاسِ حَتّی لاتُری مُحْتاجا اِلَی الزَّکاة[v]؛ چون قائم ظهور کند آنگونه بین مردم به مساوات رفتار نماید که نیازمند به زکات دیده نشود.»

3 آبادانی فراگیر

یکی از آرزوهای دیرین مستضعفین جهان آبادانی فراگیر، عمومی و جهانی است؛ به گونه ای که دیگر جهان سوم، و کشورهای عقب مانده ای در کار نباشد. این آرزو در دوران حضرت مهدی علیه السلام تحقق عینی خواهد یافت.

امام باقر علیه السلام فرمود: «اَلْقائِمُ مِنّا مَنْصُورٌ بِالرُّعْبِ مُؤَیَّدٌ بِالنَّصْرِ یَبْلُغُ سُلْطانُهُ الْمَشْرِقَ وَالْمَغْرِبَ... فَلا یَبْقی عَلی وَجْهِ الاَْرْضِ خَرابٌ اِلاّ عُمِّرَ[vi]؛ قائم ما به وسیله هراس [در دشمنان [یاری می شود و با پیروزی تایید گردد، حکومت او مشرق و مغرب را فرا می گیرد، پس در تمامی روی زمین خرابی باقی نمی ماند مگر آنکه آباد شود.»

4 نوسازی فکری و فرهنگی و پیشرف علوم

دوران ظهور مهدی علیه السلام ، دوران گسترش علم و دانایی، تکامل عقل، تجدید سنت و کتاب و نوسازی فکری همه جانبه خواهد بود. امام صادق علیه السلام فرمود: «اِذا خَرَجَ الْقائِمُ یَقُومُ بِاَمْرٍ جَدیدٍ وَکِتابٍ جَدیدٍ وَسُنَّةٍ جَدیدٍ وَقَضاءٍ جَدیدٍ[vii]؛ هنگامی که قائم خروج کند، امر جدید، و کتاب جدید و روش جدید و داوری جدیدی [با خود [می آورد.»

امام باقر علیه السلام فرمود: «اِذا قامَ قائِمُنا وَضَعَ اللّه ُ یَدَهُ عَلی رُؤُوسِ الْعِبادِ فَجَمَعَ بِها عُقُولَهُمْ وَکَمُلَتْ بِها اَحْلامُهُمْ[viii]؛ هنگامی که قائم ما قیام کند خداوند دستش را بر سر بندگان می گذارد و عقول آن ها را با آن جمع کرده و افکارشان با آن تکمیل می شود.»

در حدیثی از امام صادق علیه السلام

می خوانیم: «اَلْعِلْمُ سَبْعَةٌ وَعِشْرُونَ حَرْفا فَجَمیعُ ما جائَتْ بِهِ الرُّسُلُ حَرْفانِ فَلَمْ یَعْرِفِ النّاسُ حَتّی الْیَوْمَ غَیْرَ الْحَرْفَیْنِ فَاِذا قامَ قائِمُنا اَخْرَجَ الْخَمْسَةَ وَالْعِشْرینَ حَرْفا فَبَثَّها فِی النّاسِ وَضَمَّ اِلَیْهَا الْحَرفَیْنِ حَتّی یَبُثَّها سَبْعَةً وَعِشْرینَ حَرْفا[ix]؛ علم و دانش بیست و هفت حرف (شعبه و شاخه) است. تمام آنچه پیامبران الهی [برای مردم [آوردند دو حرف بیش نبود و مردم تا کنون جز دو حرف را نشناخته اند، اما هنگامی که قائم ما قیام کند بیست و پنج حرف (بیست و پنج شاخه یا شعبه) دیگر را آشکار می سازد و در میان مردم منتشر می سازد و دو حرف دیگر را به آن ضمیمه می کند تا بیست و هفت حرف کامل و منتشر گردد.»

این حدیث به روشنی جهش فوق العاده علمی عصر انقلاب مهدی علیه السلام را مشخص می سازد که تحولی بیش از 12 برابر! نسبت به علوم و دانش هایی که در عصر همه پیامبران راستین به بشریت اعطا شده پیش می آید و درهای همه رشته ها و همه شاخه های علوم مفید و سازنده به روی انسان ها گشوده می شود و راهی را که بشر طی هزاران سال پیموده، به میزان 12 برابر در دوران کوتاهی می پیماید. چه جهشی از این بالاتر و سریعتر[x]؟!

شاید بتوان حدیث زیر را شاهدی بر پیشرفت علم در زمان حضرت مهدی علیه السلام دانست، به صورتی که انتقال صدا و تصویر در آن زمان همگانی و بسیار ساده است.

در حدیثی از امام صادق علیه السلام چنین آمده است: «اِنَّ قائِمَنا اِذا قامَ مَدَّ اللّه ُ شیعَتَنا فی اَسْماعِهِمْ وَاَبْصارِهِمْ حَتّی لا یَکُونَ بَیْنَهُمْ وَبَیْنَ الْقائِمِ بَریدٌ، یُکَلِّمُهُمْ فَیَسْمَعُونَ وَیَنْظُرُونَ اِلَیْهِ وَهُوَ فی مَکانِه[xi]؛ هنگامی که قائم ما قیام کند خداوند آنچنان گوش و چشم شیعیان ما را تقویت می کند که میان آن ها و قائم (رهبر و پیشوایشان) نامه رسانی نباشد، با آن ها سخن می گوید و سخنش را می شنوند و به او می نگرند در حالی که او در مکان خویش است [و آن ها در نقاط دیگر جهان].»

5 احیای قرآن و سنّت

یک جامعه سالم بیش از پیشرفت علمی و صنعتی و... به آگاهی صحیح دینی آمیخته با ایمان نیاز دارد و جامعه دوران مهدویت چنین جامعه ای خواهد بود. امام علی علیه السلام فرمود: «فَیُریکُمْ کَیْفَ عَدْلُ السّیْرَةِ وَیُحْیی مَیِّتَ الْکِتابِ وَالسُّنَّةِ[xii]؛[مهدی علیه السلام ] شیوه عدالت را به شما نشان می دهد و [احکام] از بین رفته کتاب و سنت را زنده می سازد.»

6 تعلیم همگانی قرآن؛ آنچنان که نازل شده است.

در این باره امام باقر علیه السلام فرمودند: «اِذا قامَ الْقائِمُ ضَرَبَ فَساطیطَ لِمَنْ یُعَلِّمُ النّاسَ الْقُرْآنَ عَلی ما اَنْزَلَ اللّه ُ[xiii]؛ چون قائم [آل محمد صلی الله علیه و آله ] قیام نماید، خیمه هایی برای افرادی که قرآن را آنگونه که خدای نازل فرموده است به مردم می آموزند، بر پای می دارد.»

7 امنیّت همه جانبه

از مهم ترین نیازهای اساسی بشر، نیاز به امنیّت است، آن هم امنیّت همه جانبه؛ امنیّت حقوقی، اجتماعی، اقتصادی، روانی، قضائی و... .

آنچه از حجم زیادی از روایات مهدویت برمی آید، نشان می دهد که دوران مهدی علیه السلام دوران امنیّت همه جانبه، آن هم به معنای واقعی آن است.

در روایتی از امام صادق علیه السلام در تفسیر آیه شریفه «وَعَدَ اللّه ُ الَّذینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَعَمِلُوا الصّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الاَْرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَلَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ وَلَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ اَمْنا»[xiv]؛ «خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و عمل صالح انجام داده اند وعده داده که آن ها را حکمران روی زمین خواهد کرد، همان گونه که به پیشینیان آن ها خلافت روی زمین را بخشید؛ و دین و آیینی را که برای آن ها پسندیده است، پا برجا و ریشه دار خواهد ساخت و ترسشان به امنیّت مبدّل خواهد ساخت.» وارد شده است که امام صادق علیه السلام فرمود: «هُوَ الْقائِمُ وَاَصْحابُه[xv]؛ او [که ایمان آورده و عمل صالح انجام داده است، [حضرت مهدی و اصحاب او می باشد.»

در ذیل به چند روایت درباره امنیت در ابعاد مختلف در دوران ظهور اشاره می شود:

الف) امنیّت قضایی: امام علی علیه السلام فرمود: «لَیَنْزِعَنَ عَنْکُمْ قُضاةَ السَّوْء[xvi]؛ او (مهدی) قاضیان زشت [کردار] را بر کنار می کند.» و امام صادق علیه السلام فرمود: «اِذا قامَ قائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ علیه السلام حَکَمَ بَیْنَ النّاسِ بِحُکْمِ داوُدَ لا یَحْتاجُ اِلی بَیِّنَةٍ. یُلْهِمُهُ اللّه ُ تَعالی فَیَحْکُمُ بِعِلْمِهِ وَیُخْبِرُ کُلَّ قَوْمٍ بِمَا اسَتَبْطَنُوهُ[xvii]؛ هنگامی که قائم آل محمد قیام کند، در بین مردم به حکم داوود علیه السلام حکم خواهد کرد که نیازی به بینه ندارد. خداوند به او الهام می کند، پس با علم خود حکم می کند وهر قومی را از آنچه پوشیده داشته اند خبر می دهد.»

ب) امنیّت راه ها: در قسمتی از حدیثی که از امام صادق علیه السلام نقل شده،

می خوانیم: «اِذا قامَ الْقائِمُ... آمَنْتَ بِهِ السُّبُلُ[xviii]؛ هنگامی که قائم قیام کند ... جاده ها در پرتو وجودش امن وامان می گردد.»

ج) امنیّت حقوقی: پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله می فرماید: «یَبْلُغُ مِنْ رَدِّ الْمَهْدِیِّ اَلْمَظالِمَ حَتّی لَوْ کانَ تَحْتَ ضِرْسِ اِنْسانٍ شَیْ ءٌ اِنْتَزَعَهُ حَتّی یَرُدَّهُ[xix]؛ کار امام مهدی در بازپس گرفتن حقوق [و ایجاد امنیّت حقوقی [بدانجا رسد که حتی اگر در بُن دندان انسانی چیزی باشد، آن را بر می گیرد تا به [صاحبش] برگرداند.»

د) امنیّت روحی و روانی: امام علی علیه السلام فرمودند: «وَضَعَ یَدَهُ عَلی رُؤوُسِ الْعِبادِ فَلا یَبْقی مُؤْمِنٌ اِلاّ صارَ قَلْبُهُ اَشَدَّ مِنْ زُبَرِ الْحَدیدِ وَاَعْطاهُ قُوَّةَ اَرْبَعینَ رَجُلاً[xx]؛ [مهدی علیه السلام ] دست خود را بر سر بندگان [خداوند] خواهد کشید، پس هیچ مؤمنی باقی نمی ماند جز آنکه قلبش محکمتر از پاره آهن گردد و به او نیروی چهل مرد را عنایت فرماید.»

8 حکومت مستضعفان

مایه اصلی امید مستضعفان به عصر مهدویت، جابجایی قدرت و تغییر در ساختار آن است. حکومت در دوران مهدی به دست توده های محروم و مستضعف صالح جامعه خواهد افتاد. آنان که پیش از ظهور، بار سنگین فقر و بیچارگی و نامردمی را تحمل کرده اند، در آن دوران به جانشینی و خلافت در زمین خواهند رسید. قرآن کریم می فرماید: «وَنُریدُ اَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الاَْرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ اَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوارِثینَ»[xxi]؛ «ما اراده کرده ایم که بر مستضعفان زمین منت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روی زمین قرار دهیم.»