"آسم" یک بیماری حساسیتی(آلرژیک)است که مجاری هوا (برونش ها) را درگیر می کند. وقتی واکنش های حساسیتی اتفاق می افتد، برونش ها منقبض و تنگ شده، توسط ترشحات مخاطی مسدود می شوند. این شرایط ، تنفس کودک را دچار مشکل می کند. حمله آسم ممکن است برای یک کودک بسیار ترسناک باشد؛ چه احساس خفگی که درجریان حمله آسم اتفاق می افتد می تواند سبب وحشت کودک شود که این حالت تنفس را مشکل تر می سازد. عامل ایجاد حساسیت می تواند گرده یا گرد و غبار باشد. فشار های روانی و عاطفی و برخی از حرکات ورزشی نیز می توانند سبب بروز حمله شوند.
آسم معمولاً زیر دو سالگی دیده نمی شود. این بیماری ممکن است در نسل های بعد افراد خانواده بروز می کند و متأسفانه اغلب همراه با سایر اختلالات حساسیتی مانند اگزما و تب یونجه است. به هر حال با بزرگ تر شدن کودک بیماری وی تخفیف می یابد.
در بسیاری از کودکان زیر یک سال خس خس سینه به علت برونشیولیت است که سبب التهاب مجاری التهاب هوایی کوچک می شود. این کودکان الزاماً مبتلا به آسم نیستند و به تدریج که بزرگ تر می شوند و مجاری هوایی آن ها عریض تر می گردد، خس خس سینه نیز بر طرف می شود. در اغلب موارد علت خس خس سینه عفونت است نه حساسیت.
هرچند حملات آسم ترسناک و نگران کننده هستند، اما با درمان و توصیه های پزشکی رفع شده و عارضه ای برجا نمی گذارند.
نشانه ها و علایم
-تنفس مشکل:بازدم مشکل شده و ممکن است در هنگام دم عضلات شکم به داخل کشیده شوند.
-احساس خفگی؛
-خس خس سینه؛
-سرفه های طولانی مدت؛
-کبود شدن لب ها که به علت کمبود اکسیژن رخ می دهد؛
در این شرایط چه اقدامی بایدانجام داد؟
-در صورت بروز آسم بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید؛
-اگر حمله هنگامی اتفاق بیفتد که کودک در رختخواب است، او را بلند کرده و زیر سرش را با چند بالش بالا بیاورید. می توانید کودک را روی یک صندلی نشانده و از جلو او را به لبه میز تکیه بدهید. این کار به کودک کمک می کند تا عمل بازدم را راحت تر انجام دهد؛
-سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید؛ زیرا اضطراب شما تنها وضعیت کودک را بدتر می کند.
-تارسیدن نزد پزشک، سعی کنید توجه کودک را از حمله آسم به چیزی دیگری معطوف کنید تا کودک مشکل خود را فراموش کرده و به آن فکر نکند.
اقداماتی که پزشک انجام می دهد:
-پزشک احتمالاً با کمک یک داروی گشاد کننده برونش ها اقدام به درمان حمله آسم می کند.این دارو مستقیماً به وسیله تنفس به داخل برونش رفته و بر روی منطقه مسدود یا تنگ شده اثر می کند. برای درمان یک حمله شدید، ممکن است نیاز به بستری کردن کودک و استفاده از مقادیر بیشتر داروی گشاد کننده برونش باشد.
-اگرشواهدی از یک عفونت ریوی وجود داشته باشد، آنتی بیوتیک تجویز می شود.
-پزشک در مورد پیشگیری از بروز حمله آسم با شما صحبت کرده و توصیه های لازم را ارایه می دهد. هم چنین به شما کمک می کند تا ماده حساسیت زا در کودک را پیدا کنید؛
-پزشک شما حداکثر سرعت بازدم کودک را برای تعیین وضعیت کودک اندازه می گیرد؛
-در صورتی که سایر روش ها برای پیشگیری از حمله آسم مفید نباشد پزشک ممکن است یک کورتیکواستروئید تجویز کند. کودک می تواند مقدار کمی از یک استروئید استنشاقی را سه یا چهار بار در روز استفاده کند و در صورتی که این کار مفید نباشد، مقادیر بیشتری از داروهای استروئیدی می توانند به صورت قرص مصرف شوند.
اقداماتی که شما می توانید برای کمک به کودک انجام دهید:
-در صورتی که پزشک موفق به پیدا کردن آلرژن (مواد حساسیت زا) نشد خود شما می توانید اقدام به این کار کنید. به زمان و شرایط بروز حمله توجه کنید. از به کار بردن مواد و وسایل حساسیت زا مثل بالش های پَر خودداری کرده و از جمع شدن گرد و غباردر منزل جلوگیری کنید.
-بسیاری از بیماران مبتلا به آسم نسبت به حیوانات حساسیت دارند. در صورت وجود حیوانات خانگی در منزل، آنها را از محل زندگی دور کرده و نسبت به بروز مجدد حملات تنگی نفس در کودک توجه کنید.
-از مصرف داروهای تجویز شده اطمینان حاصل نمایید و مسؤولین مدرسه را در جریان مشکل کودک قرار دهید.
-به یک فیزیوتراپیست مراجعه کنید تا کودک تمرینات تنفسی را یاد بگیرد. این کار به وی کمک می کند تا در طی بروز حملات آسم، آرامش خود را حفظ نماید.
-کودک خود را تشویق کنید تا هنگام ایستادن یا نشستن، پشت خود را راست و صاف نگهدارد تا فضای بیشتری برای باز شدن ریه ها وجود داشته باشد. مراقب باشید تا وزن کودک بیش از اندازه بالا نرود زیرا افزایش وزن سبب تحمل بار بیشتری بر ریه ها می شود.
-ورزش به میزان متوسط می تواند به افزایش حجم تنفسی کمک کند. اما ورزش سنگین ممکن است سبب بروز حمله آسم شود. شنا کردن می تواند بسیار مفید باشد؛
-از کشیدن سیگار در نزدیکی کودک خودداری کنید.
منبع:ماهنامه تغذیه و سلامتی شماره 72 /س