این روزها محصولات متنوعی از سویا به بازار عرضه شده که انتخاب کردن از میان آن‌ها کمی گیج کننده است. به عنوان مثال سویا در غذاهای نه چندان سالم مانند دونات نیز وجود دارد و تصمیم‌گیری را برای ما سخت کرده است زیرا از طرفی متخصصان غذایی خوردن سویا را پیشنهاد می‌کنند و از طرفی در مورد مضر بودن شیرینی‌جات در رژیم غذایی می‌گویند. شاید شما هم شنیده باشید که خوردن سویا به خانم‌هایی که دنبال درمان جایگزینی هورمون‌ها هستند پیشنهاد می‌شود، اگرچه تاثیر آن روی همه یکسان نیست اما تحقیقات نشان داده‌اند که استفاده از آن در دوران یائسگی می‌تواند مفید باشد. به نظر می‌رسد اختلاف نظرهایی در مورد این دانه دوست داشتنی وجود دارد که ما در این مقاله سعی داریم این ابهامات را برطرف کرده و در مورد تاریخچه پیدایش و نحوه صحیح استفاده از سویا در رژیم غذایی به شما بگوییم پس در ادامه با بنیتا همراه باشید.
Credit: Predator Nutrition
مختصری از تاریخچه سویا
دانه سویا اولین بار در دوران باستان و در شرق آسیا پیدا شد. سویا در قرن 18 وارد آمریکا شد و به عنوان جایگزینی برای قهوه در طول جنگ داخلی مورد استفاده قرار گرفت، اهمیت و محبوبیت این دانه زمانی اوج گرفت که به عنوان غذای دام کشت شد. به طوری که میلیاردها دلار پول صرف تحقیق و توسعه کارخانه‌های ساخت محصولات حاوی سویا شد. امروزه بسیاری از کیسه‌ها، رنگ، جوهر، شمع و صابون از سویا ساخته می‌شوند. گیاه سویا محکم و قوی بوده و 3 دانه در داخل هر غلاف آن وجود دارد. این گیاه در آب و هوای معتدل می‌روید و می‌توان آن را به صورت خام یا پخته و در غذاهای مختلف مورد استفاده قرار داد.
Credit: Food Allergy Canada
سویا به عنوان یک منبع غذایی
این روزها سویای طبیعی و محصولات ساخته شده از آن در همه فروشگاه‌ها پیدا می‌شود از سوپرمارکت‌ها گرفته تا بازار کشاورزان. ارزش غذایی سویا بالا است، این گیاه دارای 8 آمینواسید ضروری بدن است و تنها منبع پروتئین کامل به جز گوشت است. همچنین سویا منبع سرشار فیبر، ویتامین B، کلسیم و اسیدهای چرب امگا-3 نیز هست. تحقیقات نشان می‌دهند که 30 درصد خانم‌های بین 20 تا 69 سال و 40 درصد خانم‌های بالای 70 سال در رژیم غذایی خود به مقدار کافی از پروتئین استفاده نمی‌کنند. غذاهای حاوی سویا دارای پروتئین باکیفیت بوده و مقدار کمی چربی اشباع شده دارند و انتخاب خوبی برای خانم‌هایی است که می‌خواهند از پروتئین گیاهی با کیفیت در رژیم غذایی خود استفاده کنند.
Credit: Funbuzz
سویا تامین کننده اصلی ایزوفلاون‌ها
ایزوفلاون‌ها بخشی از یک گروه ترکیبات شیمیایی هستند که در تمام گیاهان و حبوبات از جمله لوبیا، سبزیجات برگ سبز، سبزیجات زرد و نارنجی و غلات سبوس دار یافت می‌شوند. این مواد اساس و پایه یک رژیم غذایی سالم و متعادل را تشکیل می‌دهند. برای اینکه بیشترین استفاده را از محصولات حاوی سویا ببرید به دنبال محصولاتی باشید که روی آن‌ها کلمه Non-GMO ذکر شده باشد زیرا ممکن است آفت‌کش‌ها و مواد شیمیایی که در کشت این گیاه استفاده می‌شود در بدن ذخیره شده و مشکل‌ساز شوند.
جالب است بدانید سویا در آمریکا به عنوان پول نقد حساب می‌شود و برای افزایش محصول این گیاه، اصلاحات ژنتیکی روی آن انجام می‌شود. طبق تحقیقات اعلام شده محصولات اصلاح ژنتیکی شده در دراز مدت روی سلامتی تاثیر می‌گذارند، بنابراین اینطور به نظر می‌رسد که محصولات طبیعی غیر اصلاح ژنتیکی شده برای سلامتی مفیدتر هستند. به هر حال خواص درمانی ایزوفلاون‌ها به قدری زیاد است که ارزش مصرف کردن را دارند و یکی از راه‌های درمانی بسیار مناسب برای مشکلات یائسگی هستند. اگر دارای مشکلات تیروئید هستید بهتر است در استفاده از آن‌ها احتیاط کنید.
Credit: David Wolfe
چه مقدار باید از سویا استفاده کنیم؟
محسابه دقیق میزان پروتئین و ایزوفلاون موجود در سویا کمی خسته کننده است. فرمول ساده و پیشنهادی برای مصرف 25 گرم پروتئین این است که باید روزانه بین 2 تا 4 وعده سویا بخورید. هر وعده معادل یک فنجان شیر سویا، نصف فنجان پنیر توفو یا یک چهارم فنجان دانه سویا است.
در حالی که بعضی از مردم در مورد اضافه کردن آن به رژیم غذایی خود شک دارند، برخی دیگر در فکر این هستند که مواد غذایی که روزانه مصرف می‌کنند دارای چه مقدار سویا است. زیرا همانطور که قبل‌تر گفتیم روغن سویا در مواد غذایی مانند فست فود، سس سالاد و اسنک‌ها نیز وجود دارد که متاسفانه چیز خوبی نیست زیرا حتی اگر روغن سویا اشباع نشده هم باشد، مقدار اسیدهای چرب آن زیاد است و مصرف بیش از حد آن می‌تواند باعث واکنش التهابی سلول‌ها شود. با وجود اینکه مواد غذایی متنوعی حاوی سویا هستند اما بعضی از افراد که از طعم یا شکل دانه‌های سویا خوششان نمی‌آید، برایشان سخت است که بتوانند 60 تا 80 گرم ایزوفلاون سویای روزانه خود را از این طریق تامین کنند. شیک پروتئین و سویا منبع خوبی برای تامین پروتئین این افراد هستند و مزه خوبی هم دارند، اگر شما هم جزو این دسته از افراد هستید بهتر است در مورد مقدار دقیق مواد تشکیل دهنده آن با یک متخصص تغذیه صحبت کنید.
Credit: iStock/Diane555
تعادل کلید اصلی است
اگرچه سویا بسیار مفید بوده و مصرف آن برای حفظ سلامتی ضروری است اما مصرف بیش از حد آن ممکن است برای همه مناسب نباشد و باید به میزان متعادل استفاده شود. بهترین پیشنهاد این است که همیشه به واکنش بدنتان توجه کنید. اگر مصرف سویا هیچ عوارض جانبی برای شما ندارد نشان دهنده این است که هضم آن‌ها برای بدن شما مفید است. اما اگر مشاهده کردید که بدنتان نسبت به سویا واکنش نشان داده است می‌توانید از آنزیم‌های گوارشی مانند مکمل‌های پروبیوتیک و رژیم سم زدایی استفاده کنید یا اینکه مصرف سویا را کاملا کنار بگذارید.
اگر محصولات حاوی سویا خریداری می‌کنید بهتر است به برچسب آن‌ها توجه کنید و محصولاتی را خریداری کنید که دارای مواد مغذی و سالم هستند. سعی کنید میوه و سبزیجات تازه را حتما در رژیم غذایی خود داشته باشید و تا جای ممکن از مصرف غذاهای فرآوری شده پرهیز کنید. سویا یک غذای منحصر به فرد و عالی است که سلامتی را بهبود می‌بخشد و طول را افزایش می‌دهد. این غذا انتخاب اول گیاه خواران بوده و به عنوان مکمل غذایی نیز می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد. بهتر است با پزشک خود در مورد میزان و نحوه استفاده از آن مشورت کنید.
