به مناسبت وفات حضرت فاطمه معصومه علیها السلام
«یکی از امتیازات بزرگی که شهر عزیز قم دارد، این است که بر گرد مضجع شریف یکی از برگزیدگان اهل بیت علیهم السلام حضرت فاطمه معصومه علیها السلام بنا شده است.» مقام معظم رهبری
اجمالی از زندگی فاطمه معصومه علیها السلام
نام شریف آن بزرگوار، «فاطمه » و مشهورترین لقب ایشان «معصومه » است. پدر بزرگوارش، امام هفتم شیعیان حضرت موسی بن جعفرعلیه السلام و مادر مکرمه اش، حضرت نجمه خاتون علیها السلام است که آن بانو، مادر امام هشتم حضرت علی بن موسی الرضاعلیه السلام نیز می باشد. ازاین رو، حضرت معصومه با حضرت رضاعلیهما السلام از یک مادر هستند.
ولادت آن حضرت در روز اول ذی القعده سال 173 ه . ق در مدینه منوره واقع شده است. دیری نپایید که در سنین کودکی، با مصیبت شهادت پدر گرامی خود در حبس هارون در شهر بغداد مواجه شدند. از آن پس تحت مراقبت و تربیت برادر بزرگوارش، حضرت علی بن موسی الرضاعلیه السلام بزرگ شدند. در سال 200 ه . ق در پی اصرار و تهدید مامون عباسی سفر تبعیدگونه حضرت رضاعلیه السلام به مرو آغاز شد. آن حضرت بدون این که کسی از بستگان و اهل بیت خود را همراه ببرند راهی خراسان شدند.
یک سال پس از هجرت برادر، حضرت معصومه علیها السلام به شوق دیدار برادر، همراه عده ای از برادران و برادرزادگان به سوی خراسان حرکت نمودند و در هر شهر و محلی از سوی مردم مورد استقبال واقع می شدند. این جا بود که آن حضرت نیز همچون عمه بزرگوارشان حضرت زینب علیها السلام پیام مظلومیت و غربت برادر گرامی شان را به مردم مؤمن و مسلمان می رساندند و مخالفت خود و اهل بیت علیهم السلام را با حکومت حیله گر بنی عباس اظهار می فرمودند. بدین ترتیب، تا کاروان حضرت به شهر ساوه رسید، عده ای از مخالفین اهل بیت علیهم السلام که از پشتیبانی مامورین حکومت برخوردار بودند، سر راه را گرفتند و با همراهان حضرت وارد جنگ شدند. در نتیجه، تقریبا همه مردان کاروان به شهادت رسیدند، حتی بنا بر نقلی حضرت معصومه علیها السلام را نیز مسموم نمودند.
به هرحال، یا بر اثر اندوه و غم زیاد از این ماتم و یا بر اثر مسمومیت از زهر جفا، حضرت فاطمه معصومه علیها السلام مریض شدند و از آن جایی که دیگر امکان ادامه راه به سوی خراسان ممکن نبود، قصد شهر قم را نموده و سؤال فرمودند: از این شهر (ساوه) تا «قم » چند فرسخ راه است؟ در پاسخ گفتند: ده فرسخ. فرمودند: مرا به شهر قم ببرید; زیرا از پدرم شنیدم که می فرمود: «شهر قم مرکز شیعیان ما می باشد.»
بزرگان شهر قم، وقتی از این خبر مسرت بخش مطلع شدند به استقبال آن حضرت شتافتند، و در حالی که، «موسی بن خزرج » بزرگ خاندان «اشعری » زمام ناقه آن حضرت را به دوش می کشید. و عده فراوانی از مردم پیاده و سواره گرداگرد کجاوه حضرت در حرکت بودند. در روز 23 ربیع الاول سال 201 ه . ق حضرت وارد شهر مقدس قم شدند. سپس در محلی که امروز «میدان میر» نامیده می شود در جلوی منزل شخصی «موسی بن خزرج » شتر آن حضرت زانو زد و افتخار میزبانی حضرت نصیب او شد.
آن بزرگوار به مدت 17 روز در این شهر زندگی نمود و در این مدت، مشغول عبادت و راز و نیاز با پروردگار متعال بود.
هم اکنون محل عبادت آن حضرت حجره ای است در مدرسه ستیه به نام «بیت النور» که محل زیارت ارادتمندان آن حضرت می باشد.
سرانجام، آن بزرگ یادگار اهل بیت علیهم السلام در روز دهم و یا دوازدهم ربیع الثانی سال 201 ه. ق، پیش از آن که دیدگان مبارکش به دیدار برادر روشن شود،
در دیار غربت و با اندوه فراوان دیده از جهان فرو بست و شیعیان را در ماتم خود به سوگ نشاند. مردم قم با تحلیل فراوان پیکر پاکش را به سوی محلی به نام «باغ بابلان »، که قبرستان خانوادگی اشعریون بود، تشییع نمودند. همین که قبر مهیا شد، خاندان اشعری در این که چه کسی بدن مطهر آن حضرت را داخل قبر قرار دهد دچار مشکل شدند، که ناگاه دو سواره ای که نقاب به چهره داشتند از جانب قبله پیدا شدند و به سرعت نزدیک آمدند و پس از خواندن نماز بر آن پیکر پاک، یکی از آن دو وارد قبر شد و دیگری جسد پاک و مطهر آن حضرت را به او داد تا در دل خاک نهان سازد. آن دو نفر پس از پایان مراسم بدون آن که با کسی سخن بگویند، بر اسب های خود سوار و از محل دور شدند. بعید نیست که آن دو بزرگوار، دو حجت پروردگار یعنی حضرت امام رضا و امام جوادعلیهما السلام باشند که براساس ضوابط شرعی باید پیکر حضرت معصومه به دست معصوم تجهیز و تدفین شود. چنان که پیکر مقدس حضرت زهراعلیها السلام را امیرمؤمنان علیه السلام غسل داده و کفن و دفن نموده و حضرت مریم علیها السلام را حضرت عیسی علیه السلام شخصا غسل داده است. پس از دفن حضرت معصومه علیها السلام، موسی بن خزرج سایبانی از بوریا بر فراز قبر شریفش قرار داد، تا این که پس از سال ها حضرت زینب علیها السلام دختر امام جوادعلیه السلام اولین گنبد را بر فراز قبر شریف عمه بزرگوارشان بنا کرد و بدین سان، تربت پاک آن بانوی بزرگوار اسلام قبله گاه قلوب ارادتمندان به اهل بیت علیهم السلام و دارالشفای دلسوختگان عاشق ولایت و امامت شد.
فضایل و مناقب حضرت معصومه علیها السلام
الف. شرافت خانوادگی
آن حضرت «بنت رسول الله صلی الله علیه وآله » و «بنت ولی الله » و «اخت ولی الله » و «عمة ولی الله » است و این امر خود سرچشمه سایر فضایل و کمالات معنوی و روحانی آن بزرگوار می باشد.
ب. عالمه و محدثه اهل بیت علیهم السلام
یکی از والاترین عناوینی که نشان دهنده بلندی مرتبه علم و آشنایی کریمه اهل بیت علیهم السلام با معارف بلند اسلام و مکتب حیات بخش تشیع است، محدثه بودن آن حضرت می باشد. بزرگان علم حدیث، احادیث و روایات رسیده از آن حضرت را قبول و به آن استناد می نمایند; چرا که آن حضرت جز از افراد مورد وثوق و اطمینان حدیث نقل نمی کند.
ج. معصومه
فاطمه معصومه که خود پرورش یافته مکتب ائمه طاهرین علیهم السلام و یادگار صاحبان آیه تطهیر است، نمونه عالیی از طهارت و پاکی است به حدی که خاص و عام او را به عنوان معصومه لقب داده اند.
د. کریمه اهل بیت علیهم السلام
از دیر زمان آستان قدس فاطمی، منشا هزاران کرامت و عنایت ربانی بوده است. چه قلب های ناامیدی که سرشار از امید به فضل و کرم الهی و چه دست های تهی که سرشار از رحمت ربوبی; و چه انسان های بریده از همه جا و ناامید از همه کس، که با دلی شاد و روحی پیوسته به ابدیت از درگاه پر فیض و کرم این کریمه اهل بیت علیهم السلام برگشته و برای خود زندگیی براساس ایمانی مستحکم به ولایت اولیای حق بنا نهادند.
و. مقام شفاعت آن حضرت
از جمله کسانی که به شفیعه بودنش در روایات و آثار دینی تصریح شده است، فاطمه معصومه علیها السلام است.
فضیلت زیارت حضرت معصومه علیها السلام در روایات
امام صادق علیه السلام فرمود: برای خدا حرمی است و آن مکه است، و برای رسول خداصلی الله علیه وآله حرمی است و آن مدینه است، برای امیرالمؤمین علیه السلام حرمی است و آن کوفه است و برای ما حرمی است و آن شهر قم می باشد و به زودی زنی از فرزندان من در آن جا دفن خواهد شد که نامش «فاطمه » است. هرکس که او را زیارت کند بهشت بر او واجب خواهد شد. (این حدیث پیش از تولد امام موسی کاظم علیه السلام بیان شده است.(البحار، ج 60، ص 216)
