موضوع سخن، پیرامون فواید تشرّف خدمت امام زمان(ع) است. اهمیت این بحث از آن جهت است که وقتی توجه داشته باشیم به فواید یاد و تشرّف خدمت آن حضرت، انگیزة قوی تر و اراده شدیدتری پیدا می کنیم، برای اینکه سعی کنیم تا آنجا به یاد آن حضرت باشیم که به توفیق تشرّف نایل شویم. لذا بحث ما دو قسمت دارد: قسمت اوّل: فواید یاد آن حضرت و قسمت دوم: فواید تشرّف.
نخستین فایده یاد حضرت، نورانیت فکر و قلب است. فکر انسان وقتی به یاد انسان کامل باشد، نور می گیرد و در مقابل هم اگر به یاد گناه باشد، فکر او ظلمت می گیرد. این نکته ای است که ما نمی توانیم نسبت به آن بی توجه یا غافل باشیم. یک مؤمن باید علاوه بر رفتارش، فکرش را هم کنترل کند؛ چرا که فکر روی جسم انسان کاملاً تأثیر می گذارد. شما اینجا که نشسته اید، تصور کنید یک ترشی یا خیارشور را زیر دندانتان فشار می دهید، هرچند این خیارشور وجود خارجی ندارد، ولی بزاق دهان شما ترشح می شود این مثالی است که تأثیر روح بر جسم را کاملاً محسوس می کند.
فکر گناه و شهوت نیز فکر و روح انسان را سیاه و تیره می کند. برعکس، وقتی کسی به یاد پروردگار و یا انسان کامل باشد، همین وصل شدن به منبع نور، برای فکر شخص نورانیت می آورد. حال مقایسه کنید بهترین راهی که روان شناسان به آن رسیده اند با آنچه علمای اخلاق بیان کرده اند چقدر تفاوت دارد.
روان شناسان می گویند: اگر می خواهی از فکر مطلبی بیرون بیایی، فکرت را متوجه مطلب دیگری کن، مثلاً کتاب بخوان، فیلم نگاه کن. امّا یک عالم اخلاق می گوید علاوه بر بیرون کردن آن از ذهنت، متوجه استغفار شو! یعنی فکرت را با ذکر کنترل کن، نتیجه این می شود که وقتی فکر متوجه ذکر شد، هم فکر گناه بیرون می رود و هم نورانیت جای آن می آید. شما گاهی تخته سیاه را پاک می کنید، گاهی هم علاوه بر پاک کردن به آن رنگ جلا هم می زنید.
خلاصه نورانیت ناشی از ذکر امتیاز این راه است.
جوانی که شبانه روز به یاد امام زمانش است، می گوید: یا صاحب الزمان! دستم به دامن شما؛ ای انسان کامل ای آقازاده، شما انسان کاملی هستید. دستم به دامان شما، آیا می شود دست مرا هم بگیرید، لطف کنید؛ خالصانه با آقا صحبت کنید، خیلی ساده، امّا مؤدبانه؛ فرض کنید روبه روی آقا ایستاده اید و نتیجه بگیرید. بعضی می خواهند ساده حرف بزنند بلد نیستند، بی ادبانه حرف می زنند با لفظ «تو» و ... صحبت می کنند. هیچ وقت خلاف ادب صحبت نکنید.
اثر دوم یاد امام زمان(ع)، جلوگیری از غفلت است. یکی از بلاهای بزرگی که دائماً دچار آن می شویم، غفلت است. گناهکار، سقوط و مؤمن صعود می کند اما، غافل، مثل ماشینی است که بی حرکت ایستاده و متوجه نیست. بخش عمده ای از عمر ما با غفلت می گذرد. اگر ذکر «یا صاحب الزّمان» را ورد زبانمان کنیم، یکی از بهترین راه هایی است که می تواند از غفلت جلوگیری کند
.
این بحث مهم است؛ چون بزرگان معمولاً می گویند غفلت درمان ندارد. دلیل آنها هم این است که غافل دچار دو غفلت است. او هم غافل از یاد خداست و هم غافل از غفلتش و به همین سبب نمی تواند به دنبال معالجه بیماری خود باشد.
اما ما معتقدیم که دو راه برای درمان غفلت وجود دارد: یکی از آن دو راه این است که خودش را به ذکر عادت دهد، در مراحل اولیه، گفتن ذکر ملاک است که این هنوز عادت نیست بدون فکر و تأملی قلبی و قبلی، ذکری را بر زبانش جاری کند؛ یعنی لازم نیست فکر کند که چه بگوید. این تکراری که ورد زبان می شود یکی از راه های درمان غفلت است؛ یعنی آن وقتی که انسان غافل است همین طور که این ذکر ورد زبانش شود ناگهان متوجه لفظی می شود که می گوید و ناخواسته غفلت خود را درمان می کند، البته ناخواسته بودن آن در حین درمان است وگرنه قبلاً آن را کوک، می کند و این کوک همان عادتی است که به خودش برای گفتن ذکر می دهد.
فایده سوم برای کسی که به یاد امام زمانش باشد، این است که متقابلاً امام زمان هم از او، خصوصی، یاد می کنند. همان طور که پروردگار متعال یک توجه به همة مخلوقات، چه کافر باشد چه مؤمن، دارد. همه برای ادامة حیات نیازمند توجّه او هستند، ولی علاوه بر آن خداوند متعال توجه مخصوصی هم به شیعیان امیرالمؤمنین (ع) دارد. این همان «رحمت رحیمی» است و آن رحمت عام را «رحمت رحمانی» می گویند. رزق معنوی، فقط مخصوص شیعه است و به غیر شیعه داده نمی شود. قرآن کریم می فرماید:
ولو شاء ربّک لجعل النّاس أمّة واحدة و لایزالون مختلفین إلاّ من رحم ربّکَ و لذلک خلقهم1
اگر پروردگار تو می خواست همه مردم را یک امت کرده بود، ولی همواره گونه گون خواهند بود؛ مگر آنهایی که پروردگارت بر آنها رحمت آورده و آنها را برای همین آفریده است.
یعنی اگر خدا می خواست همه را شیعه می آفرید، همه دارای یک عقیده و یک مذهب می شدند؛ ولی مصلحت در این نیست. مردم، دائماً در عقایدشان با هم اختلاف دارند «مگر آنهایی که پروردگارت بر آنها رحمت آورده است.»
امام صادق (ع) می فرماید: این استثناء مخصوص شما شیعیان است، کسانی که «رحمت رحیمی »خداوند، شامل حالشان می شود، عقایدشان صحیح است و دیگران نه. حال، چه برای بعضی قابل قبول باشد و چه نباشد. خداوند که طبق خواسته های ما برنامه ریزی نمی کند، این ما هستیم که باید عقیده مان را با واقعیت ها منطبق کنیم. امام زمان(ع) که ظهور می کنند، به وضوح دیده خواهد شد که، «رحمت رحیمی » به چه کسانی داده می شود.
همه شما هم این نکته را می دانید ولی آن را برای برخی گفتم که در بعضی مجالس بدون اینکه در شأنشان صلاحیت گفتن این حرف ها باشد، سخنرانی می کنند و حرف هایی می زنند که صحیح نیست. به این آیة قرآن توجّه کنید:
فاذکرونی أذکرکم2.
من را یاد کنید تا من هم شما را یاد کنم.
اینکه خداوند ما را یاد می کند، یاد عمومی نیست؛ چون آن یاد عمومی که معلق به یاد ما نیست و شرط ندارد، ما چه از خداوند، یاد بکنیم و چه نکنیم، خداوند یک یاد عمومی نسبت به همه مخلوقات دارد. این یاد، یاد خصوصی و مشروط است و شرطش این است که شما هم خدا را یاد کنید. یعنی در آن لحظه که شما خدا را یاد کنید، خدا هم شما را یاد می کند؛ آن وقت که خدا را یاد نکردید، شما هم از این یاد بی بهره اید. این یاد ویژه، یک جایزه است. امام زمان (ع) مظهر صفات باری تعالی هستند و این آیه محل بروزش در حجت خداست، حجت خدا را یاد کنید، آقا هم شما را یاد می کنند.
وقتی حضرت برای آن شخص نامه می نویسد: «امروز که عید غدیر است از صبح تا ظهر در فکر تو بودم»، نکته اش همین است، ممکن است افراد بگویند چرا به یاد ما نیستند؟ رمزش در این است که این آقا روز غدیر از صبح تا ظهر به یاد امام زمانش بوده، نشسته دعای ندبه خوانده و در فراق آقا گریه می کرده است. آقا هم متقابلاً می گویند: «من امروز صبح تا ظهر به یاد شما بودم.»
سعی کنید هرچه می توانید یاد آقا را در ذهنتان زیادتر کنید، این است آن چیزی که ما را می سازد! حتی اگر خدمت آقا تشرّف پیدا نکنید، خود یاد آقا، برای شما نور می آورد و شما را از غفلت در می آورد و بالاخره به دنبالش یاد حضرت را می آورد، آقا از شما یاد خصوصی می کنند.
روی سخنم به خصوص با جوان هاست؛ چون تا جوان هستید، خوب می توانید خودتان را به این حالت ها عادت بدهید، فکرتان را بیشتر کنید، ممکن است امروز پنج دقیقه باشد، فردا ده دقیقه، هرچه جلوتر می رود می توانید زیادترش کنید، ببینید اینهاست که ما را بیمه می کند.
یاد امام زمان (ع) مثل یاد مکه و کربلاست. انسان هایی هستند که سال ها به یاد کربلا سوختند و گریه کردند، سال ها در فراق مکه و مدینه سوختند و گریه کردند، موفق هم نشدند امّا همین یاد، برای آنها نورانیت می آورد، یاد این مکان ها هم که منسوب به پروردگار و انسان کاملند دل را از غفلت در می آورد و برای انسان سازندگی دارد. و لذا شایسته است در این زمینه، خوب کار بکنیم و ذکر «یا صاحب الزّمان» را زیادتر بر زبانمان جاری بکنیم.
پس از سه فایده ای که برای ذکر حضرت بر شمردیم، نوبت به فوائد تشرف می رسد. همان طور که می دانیم در زمان غیبت کبری تشرف به خدمت آن حضرت، اختیاری نیست و کسی نمی تواند بگوید: من می دانم حضرت کجا هستند و الان به خدمتشان می روم. تشرف اختیاری، مخصوص چهار نایب خاص آن حضرت در زمان غیبت صغری، که 69 سال طول کشید، بود.
آن چهار نفر عبارت بودند از: «عثمان بن سعید» و فرزندش «محمد بن عثمان»، «ابوالقاسم، حسین بن روح نوبختی» و «علی بن محمد سمری» یا «سمیری».
به تشرف اختیاری، «مشاهده» هم می گویند. اینکه حضرت در آخرین نامه خود که در نفهم شعبان 329 هجری برای «علی بن محمد» صادر شد، می فرمایند: «اگر کسی، ادعای مشاهده کرد، تکذیبش کنید» در آنجا، مشاهده به معنای «رؤیت» نیست بلکه به معنای همان تشرف اختیاری است. یعنی ادعا کند که من خدمت امام زمان می رسم؛ کسی هم اگر سؤالی یا کاری دارد بگوید تا از حضرت جوابش را بگیرم. اگر کسی چنین گفت بدون هیچ تردید و واهمه ای بگویید: دروغ می گویی! ولی به مشاهده غیر اختیاری، که انسان توفیقی نصیبش می شود، «رؤیت» می گویند. و این مشاهده امکان دارد و علاوه بر آن، واقع هم شده است، که تعداد آنهایی که این توفیق نصیبشان شده بیش از صدتا و دویست تا و هزارتاست.
مرحوم آیت الله شیخ علی اکبر نهاوندی می نویسد:
بیش از هزار نفر از کسانی که خدمت آن بزرگوار رسیده اند داستان هایشان ثبت شده است و آنهایی که ثبت نشده چندین برابر اینهاست.
همیشه همینطور است. الان هم آن مواردی که ثبت می شود شاید یک صدم هم نباشد، نوعاً افراد، روالشان بر مخفی کردن است و نقل نمی کنند، اگر مصلحت در گفتن بود، در همین جلسه اعلام می کردیم کسانی که خدمت آقا رسیده اند، خودشان را معرفی کنند و ممکن بود که خیلی از افراد بلند شده و جریان خود را بیان می کردند. ولی افراد معمولاً نمی گویند، صحیحش هم همین است. بعضی موارد هم هست که دوستان نزدیک از جریان شخص مطلع می شوند و برای دیگران بیان می کنند، گاهی هم وقتی آن شخص از دنیا رفت بعداً آن را تعریف می کنند. برای این تشرف چهار فایده بیان شده است.
فایدة اول که نکته خیلی مهمی است، فرصتی برای توضیح مفصل آن نیست، بالاترین کمال هر انسانی این است که خدا را با تمام وجودش بیابد، نه اینکه استدلال بکند. همة شما الان باید بتوانید برای اثبات وجود خدا استدلال کنید، اگر گفتید به چه علت خدا هست؟ برای مثال می گویید اول: برهان «علت و معلول»؛ دوم: برهان «نظم»؛ سوم: برهان «واجب و ممکن» و ... ، امّا این استدلال، مرحله اول است. مرحله دوم اعتقاد به خدا این است که انسان، خودف خدا را بیابد و نشانه آن هم این است که وقتی خدا را یافت و با چشم دل، خدا را حس کرد، دیگر نزد خود برای اثبات خدا دنبال دلیل نمی گردد؛ مثل وقتی که برف آمده، شما کسی را نمی بینید؛ اما با جای پا روی برف استدلال می کنید که معلوم می شود کسی از اینجا رفته: شما از این جهت دلیل می آورید که مستقیماً آن شخص را نمی بینید، چون گمشده به دلیل تمسک می جویید، می گویید می خواهم با دلیل ثابت کنم کسی از اینجا رفته است. امّا اگر جای پا باشد و خود شخص هم پنج متری شما ایستاده باشد، اینجا دیگر نیازی به استدلال نیست. چون جای پا هست، پس یک کسی از اینجا رفته، خود شخص اینجا ایستاده و دیگر دلیل نمی خواهد.
ما تا خدا را ندیده ایم و نور خدا در دل ما روشن نشده است، دنبال دلیل می گردیم، با پرسیدن و مطالعه دنبال دلیل می گردیم تا یک جوری خدا را برای خودمان ثابت بکنیم. امّا اگر رسیدیم به یک جایی که خدا را یافتیم، دیگر برای خودمان دلیل نمی خواهیم. هیچ وقت شده شما برای تشنگی خودتان دلیل بیاورید؟ قطعاً نه. خود تشنگی پیش شما حاضر است. دلیل نمی خواهد. ممکن است برای دیگری دلیل بیاورید، چون او تشنگی شما را احساس نمی کند و تشنگی شما برای او گمشده است. می گویید: ببین لب های من خشکیده است، مثلاً اینطور استدلال می کنید. اما برای خودتان، نه.
اگر خدا را هم در وجودتان حس کردید، دیگر نیاز نیست برای خودتان دلیل بیاورید. اگرچه ممکن است برای دیگری خدا را با دلیل اثبات کنید، چون یافته ای که در دل شماست، در دل او نیست.
یکی از فواید تشرف هم این است که وقتی انسان خدمت آقا رسید، استدلالی که برای وجود خدا می کرد به یافتن خدا تبدیل می شود، تا امام زمان را می بیند، خدا را می یابد و می گوید: همین آقا حجت خدا هستند! فکر می کنید اگر کسی آقا را دید، هنوز راجع به خدا، گمشده دارد و دنبال دلیل می گردد؟ نه، او یک نورانیتی در وجودش حس می کند که خدا را یافته است. از مرحله «علم الیقین» به «عین الیقین» می رسد.3 عینیت پروردگار را در وجودش حس می کند، خود وجود پروردگار در قلب او حاضر است، همان جمله ای که امیرالمؤمنین (ع) فرمودند:
لوکشف الغطاء ما ازددتف یقیناً
اگر پرده ها کنار رود [و خدا را با چشم ظاهر ببینیم] به یقین من افزوده نمی شود.
کسی که امام زمانش را پیدا کرد، به کمال می رسد، بالاترین کمال را پیدا می کند و خدا را می یابد. این یافتن، خیلی کمال بزرگی است. البته از شما هم تقاضا دارم که روی این مسئله فکر کنید و ببینید آیا کمال بالاتر از این هم داریم یا نه؟ ببینید بالاترین سرمایه ای که باید در وجود ما بیاید چیست؟ بالاترین سرمایه، همین است. وگرنه شما ده تا مدرک برای خودتان جمع بکنید، آخرش آن سرمایة اساسی را به دست نیاورده اید. هنوز تشنه هستید، وقتی سیراب می شوید که خدا را بیابید. احساس کمال می کنید. احساس می کنید به رشد رسیده اید. این کمال بزرگ، نصیب آنهایی می شود که حضرت را شناخته اند وگرنه آن کسانی که آقا را نشناخته اند، از آن بی بهره اند. چون ممکن است کسانی آقا را ببینند و نشناسند.
این فایده، ممکن است نصیب من و شما بشود و چیز کمی نیست که ما از آن بگذریم، خیلی باید برای آن تلاش کنیم. گرچه به اختیار ما نیست که خدمت امام زمان برسیم، اما برای آن دعا کنیم تا توفیقش نصیب ما شود، چرا که وقتی آقا را دیدید و مطمئن به وجود پروردگار شدید، آن چنان یقینی به خدا پیدا می کنید که دیگر گناه نمی کنید، این دل، چنان اطمینان و آرامشی در خود احساس می کند که توکل به خدا در زندگی پیدا می کند. اضطراب و دلهرة اینکه در آینده چه می شود، در دلش نیست. تسلیم است، در شدت مصیبت ها راضی است، و همیشه می گوید: خدایا من از تو گله ندارم، مرتب می گوید: «سبحانک؛ خدایا تو منزهی»، از تو هیچ گله ای ندارم، تو هیچ نقصی نداری.
فایده دوم: تشرف خدمت آقا یک فضل الهی است، فضیلتی است که برای بعضی حاصل می شود. خدا به هرکس این افتخار را نمی دهد. معنایش این است که به لیاقت نیست، اگر بنا به لیاقت باشد دیگر هیچ کس نمی تواند آقا را زیارت کند.
چون لیاقت به این معنی است که دو نفر در ردیف هم باشند. وقتی که بحث لیاقت شد، ابوذر و سلمان هم لیاقت ندارند معصوم را زیارت کنند. البته در بحث فضل، منظور این نیست که بدون کیل و پیمانه عطا شود، فراهم کردن زمینه با ماست. زمینه که فراهم شد، نگوییم الحمدلله ما که دیگر وضعمان خیلی خوب است و معلوم می شود همه عقایدمان درست است، دیگر پس با هیچ کس مشورت نکنیم، اعمالمان هم همه اش درست است، نه این طور نیست. گاهی، مصلحت بر این است که یک مسیحی خدمت آقا برسد. ما داشته ایم مواردی که یک مسیحی و حتی آدم گناهکار خدمت آقا رسیده است. طلبه ای بود که درس نمی خواند و خصوصیات اخلاقی او هم زیاد خوب نبود، ما تصمیم داشتیم از حوزه اخراجش کنیم، در عین حال چنین توفیقی یافت و خدمت آقا رسید. معنای آن این نیست که چون خدمت آقا رسیده پس درس نخواندن او، کار درستی است. توفیق الهیف خیلی زیبایی بود و داستان شیرینی هم داشت. وقتی تعریف کردند، برایم خیلی جالب بود. به لیاقت نیست. و اگر کسی خدمت آقا رسید بگوید الحمدلله من لایق دیدار شدم؛ نه، این فضل الهی است که به هرکس بخواهد می دهد4، البته بنابر مصالحی که خداوند متعال فقط خودش خبر دارد.
فایده سوم: سؤال کردن است. بعضی از کسانی که خدمت آقا رسیدند از ایشان سؤال کردند، بعضی هم اصلاً آقا را نمی شناخته اند و خیال می کرده اند ایشان یک عالم بزرگ است. مرحوم حاج محمدتقی فشندی در عرفات که خدمت آقا رسیده بود، در آن لحظه، آقا را نمی شناخت. امّا فهمیده بود هرچه سؤال کند، می تواند جواب بگیرد. تشرف حاج علی بغدادی را در مفاتیح الجنان دیده اید، مرتب می گوید: سیّدنا مسئله. آقا می فرمایند: بسم الله، بعد که حضرت، غایب شده اند، متوجه شده، که آقا بوده اند. عزیزی در همین اصفهان با زحمت های زیاد و ریاضت های فراوانی که کشیده بود، حضرت یک نفر را دنبالش فرستاده بودند. همین اطراف اصفهان، پشت کوه ها، خدمت آقا رفته بود، تعریف می کرد: وقتی رفتم، خیال می کردم حضرت، فقط دنبال من فرستاده اند امّا دیدم جوان هایی اطراف حضرت نشسته و حلقه زده اند و از آیات قرآن سؤال می کردند، آقا هم جواب می دادند؛ از مشکلات دینی سؤال می کردند، آقا هم جواب می دادند.
گاهی مسائل فقهی پیچیده ای از این طریق حل می شود که نمونه های آن، زیاد است. تشرف مرحوم آیت الله العظمی مرعشی نجفی را شاید کم و بیش اطلاع داشته باشید، سؤالاتی که ایشان از آقا پرسید و جواب گرفتند؛ زیاد داریم تشرفاتی که شده و سؤالاتی کرده اند و جواب گرفته اند.
و امّا فایدة چهارم، اثرات تکوینی تشرف و به عبارت دیگر اثرات تکوینی تأثیر مجالست است. ما اگر با انسان خوب معاشرت کنیم، تأثیر مثبت بر روحیة ما می گذرد، اگر با انسان بد معاشرت کنیم، تأثیر منفی می گذارد. چه بخواهیم و چه نخواهیم، تأثیر می گذارد. حتی آنجا هم که مجبور به مجالست باشد نمی تواند بگوید چون مجبورم اثر منفی ندارد، مجالست با شخص گناهگار به خصوص آنها که گناه علنی می کنند یقیناً اثر منفی دارد. بعد که آمدید این طرف حتماً استغفار بکنید.
یکی از اولیای خدا می فرمودند که شخصی رفته بود خانه ای، به صاحب خانه گفته بود: «من در این جلسه نورانیتی احساس می کنم، بوی عطری به مشامم می رسد احساس می کنم یکی از اولیای خدا اینجا آمده،، چه کسی اینجا بوده است؟» صاحب خانه گفته بود: «نه، کسی اینجا نیامده است». گفته بود: «اینکه می گویم کسی آمده، منظورم دیروز و پریروز نیست، ده سال پیش را می گویم». تا گفته بود: ده سال پیش، گفته بود: «بله، درست می گویی. ده سال پیش، فلانی، ده دقیقه آمد اینجا و رفت.» گفت: «بله، همین را دارم می گویم.» ده سال پیش، یک آدم نورانی، ده دقیقه آمده آنجا و رفته، آن چنان فضا را نورانی کرده که بعداز ده سال، یک آدمی که گیرنده اش خیلی قوی است، می گوید من حتی زمانش را هم می فهمم که چه وقتی آمده بوده است.
مرحوم آیت الله العظمی سید جمال الدین گلپایگانی به وادی السلام می رفتند، و طلبه ای همراه ایشان بوده، می گوید: نزدیک وادی السلام که رسیدیم، دیدم یک فضای معطری است، فضای گرم نجف که افراد، اصلاً ظهر از خانه بیرون نمی آیند، ناگهان یک نفر به آقا که رسید، سلام کرد و رد شد، یک مرتبه آن فضای معطر رفت، و فضای گرم و تابش آفتاب دو مرتبه سرجایش آمد، تا رد شد مرحوم آقا سید جمال به آن طلبه ای که همراهشان بود گفتند: تأثیر مجالست را دیدی. مجالست، خیلی مؤثر است.
عزیزان، شش عامل را می گویند در هدایت انسان مؤثر است: نطفه، غذا، محیط، تربیت پدر و مادر و استاد و ششم رفیق. امّا علمای اخلاق می گویند از میان این عوامل، رفیق از همه مهم تر است. یعنی اگر کسی در آن چهار عامل قبلی هم منفی باشد، در محیط کفر رشد پیدا کرده باشد، پدر و مادر و استادش هم کافر باشد، اما یک رفیق مؤمن پیدا کند، آن رفیق مؤمن می تواند او را هدایت کند، نسبت به رفیق هایتان حساس باشید و با هرکسی نشست و برخاست نکنید. رفت و آمد از لحاظ تأثیرگذاری اشکالی ندارد.
امام صادق(ع) می فرمایند: مَثَل مؤمن، مَثَل آب است در همه چیز نفوذ می کند، مطهر همه چیز هم هست.
امّا این بدان معنا نیست که مجالست روی انسان تأثیر نمی گذارد، همه نیاز داریم با افراد خوب و چند تن از اولیای خدا آشنا باشیم و با آنها مجالست کنیم. انسان نشاط می گیرد، روحش عوض می شود، زنده می شود. به چهره شان نگاه می کند، حالش عوض می شود. اگر با آنها، هم سخن بشود از آنها مطلب یاد می گیرد، مجالست با علما داشته باشید، با رفت و شد حتی در حد یک نماز، حتی یک مقدار چهره شان را ببینید، حتی بیشتر از آن، مقداری با او صحبت بکنید.
طلبه ای از علامه طباطبایی یک سؤال بیخودی پرسیده بود. آقایی که همراه علامه بود، گفت: این سؤال چیست که از علامه می پرسی و وقت آقا را می گیری، این سؤال را از دیگران هم می توانی بپرسی. گفته بود: این سؤال بهانه است. دوست دارم چند کلمه با آقا حرف بزنم، صدای آقا را می خواهم بشنوم، از مجالست آقا می خواهم استفاده کنم، البته در این حدش را من هم معتقد نیستم، واقعاً انسان سؤال به جا زیاد دارد. آنها را یادداشت کنید و بروید بپرسید. اثر تکوینی، اینهاست که گفتم خدمت امام زمان (ع) رسیدن، بالاخره اثرات تکوینی دارد. بعداز آن، یک توفیقاتی همین طور برای انسان می آید. شخصی می گفت: خدمت رهبر معظم انقلاب رسیدم. به ایشان گفتم: در حق ما دعا کنید. آقا هم در حق او دعا کرده بودند. می گفت: از آن روز به بعد مرتب شب ها موقع نماز شب بلند می شوم. قبلاً برای بیدار شدن ساعت می گذاشتم، یا مانعی وجود داشت بیدار نمی شدم، گاهی می شود به دلایلی دیر خوابیده ام و فکر می کنم صبح بیدار نمی شوم ولی سر ساعت بیدار می شوم، مجالست بزرگان هم این اثرات تکوینی را دارد.
عزیزی می گفت: خدمت یکی از اولیای خدا رسیدم، گفتم: آقا من چه کنم از گناه فاصله بگیرم؟ آقا دستشان را گذاشتند روی دست من و شروع کردند جواب بدهند، بقیه هم اطراف ما نشسته بودند. می گفت: خودم فهمیدم چه شد، بقیه متوجّه نشدند، امّا دستشان را که روی دستم گذاشتند یک حالؠ
