دندان قروچه سه علت اصلی دارد. بعضی‌ها فقط هنگام تنش‌های روانی دندانقروچه می‌کنند. بعضی‌ها مفصل غیرطبیعی آرواره‌شان باعث گرفتگی دردناک ماهیچه‌هایشان میشود و بعضی دیگر که معمولاً زنان بین 17 تا 35 ساله‌اند، به علت اختلال خفیف دستگاه عصبی مرکزی‌شان دندان قروچه می‌کنند. آنهایی که کارشان نیازمند دقت زیاد است(مثلا ساعت‌‌سازان، جراحان مغز و...) نیز مستعد دندان‌‌قروچه‌اند. پرشدگی تازه دندان که درست روی دندان مقابل نمی‌‌نشیند یا بلندتر از دندان‌های مجاور است نیز باعث دندان قروچه میشود. دندانقروچه ممکن است چندان ناراحت‌‌کننده نباشد ولی همیشه آن‌قدر مهم هست که درمان شود. دندان قروچه ممکن است باعث شود مفصل آرواره در رود یا آسیب ببیند و موجب سردرد، درد گردن یا شانه و زنگ زدن گوش‌‌ها شود و تقریباً همیشه موجب لق شدن دندان‌ها و فرسودن سطح جوندگی آنها میشود...
براکسیسم، واژه‌ای علمی برای دندانقروچه (سائیدن دندان‌ها یا فشردن دو فک به هم، به خصوص در حین خواب یا تحت فشارهای روحی‌روانی) است. این واژه از کلمه‌ای یونانی به معنای دندان قروچه گرفته شده است.
«کلینچینگ» یک نوع شایع از براکسیسم است و عبارت است از بستن غیرعمدی دندان‌ها روی هم در وضعیت جویدن که شدت حرکات عمومی آن تا 14 برابر حالت طبیعی است.
مطالعات زیادی در مورد دلیل رخ دادن براکسیسم انجام شده است اما هیچ کسی دلیل قطعی بروز آن را نمی‌داند. به هر حال وقتی در مورد براکسیسم صحبت میشود استرس و فشار روحی باید به عنوان یک عامل اساسی در نظر گرفته شود. استرس‌های روزانه در بسیاری از افراد عامل آغاز براکسیسم است. البته احتمال دارد که برخی از افراد مبتلا به آن هرگز علایمی ناشی از آن را تجربه نکنند. امکان دارد بروز یا عدم بروز علایم این اختلال با ترکیب پیچیده‌ای از عوامل مختلف در ارتباط باشد مانند: میزان فشار روحی، مدت زمان ساییدن یا فشردن دندان‌ها، مرتب یا نامرتب بودن دندان‌ها، وضعیت بدنی، عادات بد خوابیدن و... علایم و نشانه‌های براکسیسم که ممکن است دیده شود، عبارت است از:
ساییدگی دندان‌ها، ترک برداشتن و شکستن دندان‌ها، حساس شدن دندان‌ها، تحلیل لثه یا ایجاد شیارهایی در نزیک خط لثه روی دندان‌ها، لقی دندان‌ها، تشکیل پاکت‌های پریودنتال، زخم شدن گونه، درد عضلانی، سردرد، گوش درد، شکایت از درد فک و صورت در هنگام بیدار شدن از خواب، مکیدن انگشت شست دست به وسیله کودک، گاز گرفتن ناخن‌ها، جویدن سطح داخلی گونه‌ها و بی خوابی و افسردگی و...
اگر براکسیسم در اثر استرس ایجاد شده باشد تا زمان وجود استرس ادامه خواهد داشت. برخی از موارد این اختلال در کودکان در نوعی واکنش طبیعی به رشد و تکامل است و معمولاً با رسیدن به سن نوجوانی بهبود می‌یابد. بیشتر کودکان با رویش دندان‌های دایمی این عادت را ترک می‌کنند چون دندان‌های دایمی به درد حساس ترند.
چه باید کرد؟
از آنجا که بیشتر موارد دندان قروچه نیاز به درمان طبی دارد، بهتر است برای معاینه دندان‌ها نزد دندانپزشک بروید و از توجه به توصیه‌های زیر غافل نشوید:
• توجه کنید که وقتی دهانتان را می‌‌بندید، نباید دندان‌هایتان به هم برخورد کند: دندان‌های بالا و پایین فقط هنگام جویدن و بلعیدن چیزی با هم تماس پیدا می‌کنند. در طول روز توجه کنید و ببینید آیا دندان‌هایتان را به هم می‌زنید یا نه.
• آرواره‌‌هایتان را ورزش دهید: با خسته کردن ملایم ماهیچه‌‌های آرواره کمتر آنها را به هم می‌‌فشارید. با جویدن نوبتی قطعات نان یا کاهو با دندان‌های هر طرف ماهیچه‌ها را خسته کنید. این کار را به مدت لااقل یک ماه روزی دو تا سه بار تکرار کنید. خسته کردن روزانه آروار‌ه‌‌ها باعث استراحت شبانه آنها میشود.
• آرام‌تر باشید: چون دندان قروچه عمدتاً عادت مقابله با تنش روانی است، با انجام ورزش، روشهای آرامش‌بخشی، ماساژ و یوگا اعصاب خود را آرام کنید.
• از محافظ دندان غافل نشوید: استفاده شبانه از محافظ دندان، که در برخی ورزش‌‌ها کاربرد دارد، مانع دندان قروچه شبانه میشود. همچنین
دندان پزشک میتواند محافظ خاصی برای دندانتان بسازد تا در طول روز از دندان‌هایتان مراقبت کنید. دندانپزشک متخصص میتواند محافظ مخصوصی در پشت دندان‌هایتان کار بگذارد که مانع به هم خوردن آنها میشود و اگر بخواهید دندان قروچه کنید، پلاستیک محافظ را گاز می‌زنید.
• از سلامت مفصل‌تان مطمئن شوید: در موارد شدید دندان قروچه، دندان پزشک متخصص با کار گذاشتن وسایل مخصوص یا عمل جراحی مفصل جابه‌جا شده را که باعث گرفتگی ماهیچه‌ها شده است به جای خود بر می‌‌گرداند و ثابت می‌کند.
• روکش دندان بگذارید: اگر دندان قروچه به قدری شدید است که دندان‌هایتان را می‌ساید، روی دندان‌ها را روکش بگذارید.
• پرشدگی دندانتان را تنظیم کنید: اگر پرشدگی دندانتان بلندتر از حد عادی است، دندان پزشک میتواند آن را کمی کوتاه و به اندازه کند.
درمان دندانقروچه
ممکن است بتوان بدون در نظر گرفتن علت ایجاد دندانقروچه، با آرامش قبل از خواب تا حدی آن را کنترل کرد. به طور مثال، گرفتن دوش آب گرم، گوش دادن به موسیقی ملایم یا خواندن کتاب قبل از خواب میتواند در دستیابی به آرامش مؤثر باشد. هدف از درمان براکسیسم، کاهش درد، پیشگیری از آسیب دندان‌ها و کاهش عادت فشردن دندان‌ها روی هم است. برای کمک به کاهش درد برخی از اقدامات قابل‌انجام از سوی بیمار به شرح زیر است:
1 آزاد و شل نگه داشتن عضلات صورت در طول روز با این هدف که شل نگه داشتن عضلات صورت به عادت تبدیل شود، می‌توان به بیمار توصیه کرد در حالی که دندان‌ها از هم جدا و لب‌ها بسته هستند زبان را در حال استراحت پشت دندان‌های بالا نگه دارد.
2 یادگیری تمرینات کششی عضلات برای باز کردن و تعادل طبیعی و حرکات عضلات و مفصل در طرفین سر
3 قرار دادن یخ یا آب گرم روی عضلات دردناک
4 اجتناب از خوردن غذاهای سفت مثل آب‌نبات، استیک و فندق
5 نوشیدن آب به مقدار زیاد
6 تلاش برای کاهش استرس روزانه و یادگیری روشهای دستیابی به آرامش
7 خوابیدن به اندازه کافی به‌طور سنتی برای درمان این اختلال از یک وسیله پلاستیکی نظیر «نایت‌گارد» استفاده میشود. این وسیله بین دندان‌های بالا و پایین سدی ایجاد می‌کند که سبب متوقف شدن ساییدن دو قوس فکی روی هم میشود. در واقع این وسیله به جای سطح دندان‌ها ساییده میشود.
به هر حال این وسیله راه‌حل درمان این اختلال نیست و تنها سبب کاهش عوارض ناشی از آن میشود.
منبع:www.salamat.com
/س
