این روزها بیش تر از هر زمانی بحث حکومت واحد جهانی، جهانی شدن و جهانی سازی به گوش می رسد. لطفاً بفرمایید نسبت این بحث ها با حکومت جهانی حضرت مهدی (ع) چگونه است؟ مقصود از حکومت جهانی امام زمان (ع) چیست؟
برا اساس روایات، یکی از ویژگی های مشهورحکومت حضرت مهدی (ع) جهان شمولی آن است. حکومت مهدی (ع) شرق و غرب عالم را فرا می گیرد، هیچ آبادی ای در زمین نمی ماند مگر اینکه گلبانگ توحید از آن شنیده می شود و سراسر گیتی از عدل و داد آکنده می گردد.
در آن دوران، به دست آن امام بزرگ، آرمان والای تشکیل جامعه بزرگ بشری و خانواده انسانی تحقق می پذیرد و آرزوی دیرینه همه پیامبران و امامان (ع) و مصلحان و انسان دوستان بر آورده می شود.امام رضا (ع) از پیامبر اکرم (ص) چنین روایت کرده است: خداوند در شب معراج فرمود:... و به درستی زمین را به وسیله واپسین (امامان معصوم (ع)) از دشمنانم پاک خواهم ساخت و تمام گستره زمین را در فرمانروایی او قرار خواهم داد...»
در عصر رهبری امام مهدی (ع) با ایجاد مرکزیت واحد و مدیریت و حاکمیت یگانه والاهی برای همه اجتماعات و نژادها و منطقه ها، یکی از عوامل اصلی تضاد و جنگ و ستم از میان می رود. رسول گرامی اسلام (ص) می فرماید: «پیشوایان پس از من دوازده نفرند ؛ نخستین آن ها تو هستی ای علی واپسین آن ها قائم است؛ همو که خداند با دستانش مشرق ها و مغرب ها تمام کره زمین را فتح خواهد کرد».
البته این امید در افکار و عقاید تمام اقوام و ملل ریشه دارد و کم و بیش به گونه های متفاوت درهمه جا مطرح است ؛ اما در تفکر شیعی از شفافیت و روشنی ویژه بهره می برد؛ به گونه ای امام منتظر و منجی نهایی زنده است. روزی به فرمان خداوند خواهد آمد و جهان را از عدل و داد آکنده خواهد ساخت.
یکی از مفاهیمی که همان ابتدا در ارتباط با مهدویت و ظهور منجی موعود پدید آمد و در شمار عقاید دینی بسیاری از شیعیان قرار گرفت، مفهم «حکومت واحد جهانی» است. بر اساس این عقیده با ظهور امام غایب، اسلام، به عنوان تنها دین حق الاهی و کامل و دارای شریعت جامع، مقبول همگان خواهد شد، ستمگران از مسند قدرت به زیر کشیده می شوند ؛ حکومت جهانی اسلام به رهبری مستقیم واپسین امام معصوم و عادل بر پا خواهد شد و عدالت بر بنیاد دیانت و اخلاق در مقیاسی جهانی اجرا می گردد. در برخی از آیات قرآن به نوعی به این حاکمیت اشاره شده است. البته آیات مربوط به جهانی بودن دین اسلام نیز موءید این معنااست ؛ زیرا این وعده الاهی تحقق نیافته است و بی تردید باید زمانی تحقق یابد.
مبانی و مقدماتی که ناگزیر به آرمان حکومت واحد جهانی شیعی منجر می شود چنین است:
1. اعتقاد به برتری کامل اسلام و جهانی بودن رسالت آن
به ا تفاق تمام مسلمانان، اسلام که در واپسین حلقه از سلسله طولانی نبوت ظاهر شده، از هر جهت کامل ترین و جامع ترین دین است و تاروز قیامت نیز برای تأمین سعادت بشر کافی ا ست.
دین اسلام ناگزیر روزی تمام انسان ها را پیرو خود می سازد و جهان را تسخیر می کند. قرآن مجید این حقیقت سترگ را این گونه تصویر کرده است:
(انّ الدینَ عندَ الله اَالاسلامُ)
در حقیقت دین نزد خدا همان اسلام است.
(وَمن یَبْتَغ غَیر الاسلام دیناً فَلَنْ یُقبَلُ مِنه)
و هر که جز اسلام دینی (دیگر) جوید هرگز از وی پذیرفته نشود.
(الیوم اَکْمَلتُ لَکُم دینَکُم )
امروز دین شمارابرایتان کامل کردم و نعمت خود را بر شما تمام گردانیدم.
(ماکانِ مُحمّدٌ اَبا احِد مِنْ رجالِکُم ولکنَ رَسُول الله و خاتَمَ النبیین)
محمد پدر هیچ یک از مردان شما نیست ؛ ولی فرستاده خدا و خاتم پیامبران است.
(وهُو الذی اَرْسلَ رَسوُلهُ بالهُدی وَ دینِ الحق لِیُظهِرهُ عَلی الدین کُلهِ)
او کسی است که پیامبرش را با هدایت دین درست فرستاد تا آن را بر هر چه دین است پیروز گرداند.
با استفاده از این سخنان نورانی مسلمانان حقانیت، جامعیت، خاتمیت، جهانشمولی، و سرانجام جهان گستری و پیروزی و غلبه نهایی اسلام را دریافته اند.
2. اعتقاد به مهدویت
چنان که گفته شد، اعتقاد به مهدویت و ظهور منجی داد گستر و جهانی ناگزیر به چیرگی اسلام بر تمامی ادیان و مکاتب وایدئولوژی ها و استیلا بر جباران و فرمانروایان غیر الاهی و در نهایت تأسیس حکومت جهانی می انجامد ؛ به ویژه اگر از منظر شیعی به تاریخ بنگریم، ظهورمهدی خاص و شناخته شده و در عین حال غائب از انظار و تشکیل حکومت حق و عدالت گستر اجتناب ناپذیر خواهد بود.
از نظر شیعه باحذف امام علی بن ابی طالب (ع) و فرزندان او تاریخ اسلام پس از پیامبر اکرم (ص) در حوزه سیاست و حکومت به انحراف گرایید. این انحراف پیامدهای منفی متعددی در پی داشت که محرومیت جامعه از رهبری معنوی و آسمانی یکی از آن ها به شمار می آید. شیعیان منتظرند واپسین بازمانده امامان معصوم (ع) ظهور کند و تاریخ اسلام و در نهایت تاریخ انسان را به مسیر طبیعی حق و الاهی اش باز گرداند. در آن صورت، اسلام عزیز و مسلط می شود و مسلمانان بر جهان چیره می گردند. طبق این تفسیر تشکیل حکومت واحد جهانی اسلامی اجتناب ناپذیر خواهد بود.
در منابع ر وایی اسلامی و به ویژه شیعی، ازخصوصیات و اختیارات و عملکردهایی یاد شده است که جز با تشکیل حکومت واحد جهانی محقق نخواهد شد. از جمله گفته شده است که مهدی (ع) ستم را بر می اندازد. و عدالت و دین حق را در سطح جهان برای همیشه مستقر می سازد. در برخی روایات نیز از اختیارات و قدرت و امکانات مطلق و جهانی امام غائب یاد شده است ؛ اختیارات و امکاناتی که عملاً جز با چیرگی بر جهان و تشکیل حکومت مقتدر جهانی به دست نمی آید، برای مثال امام باقر (ع) می فرماید: «قائم ما با در انداختن بیم و هراس در دل ستمگران یاری می شود با پشتیبانی و حمایت از جانب خداوند تأیید می گردد. زمین برایش خاضع و تسلیم می شود، گنج ها و خزائن برایش آشکار و نمایان می شود. حکومت او شرق و غرب عالم را فرامی گیرد. خداوند به وسیله او دینش را بر تمام ادیان چیرگی می بخشد ؛ هر چند مشرکان که کراهت داشته باشند. در زمین خرابی و ویرانی نمی ماند مگر آن که او آن ها را آباد کند و عیسی بن مریم (ع) از آسمان فرود آید و پشت سرش نماز می گزارد.»
با توجه به این نوع روایات هرگز تردیدی نخواهد ماند که حکومت حضرت مهدی (ع) تمام گستره زمین را فرا خواهد گرفت.
با روشن شدن ایده حکومت جهانی در مباحث مهدویت، نسبت آن با نظریه های امروزین جهانی شدن و جهانی سازی تا حدود زیادی آشکار می شود.