عرفان اسلامی از منظر علامه جعفری قدس سره

عرفان مورد نظر ما، عرفان مبتنی بر فرهنگ پیشرو بشری است؛ آن هم فرهنگی که از اصول قطعی پیشتازان مکتبی کاروان معرفتی بشر بر می آید، نه عرفان مبتنی بر کتاب های صوفیه و عملکردهای خانقاه نشینان.

عرفان باید کمال و عبودیت انسان را از رهگذر توجه به خلق و کار و کوشش میسر کند. چنین عرفانی نه تنها نسبت به مسائل اجتماعی بی اعتنا نمی باشد، بلکه برای مبارزه و جهاد بیرونی نیز همپای جهاد درونی اهمیت قایل است. این عرفان از لابلای آیات الهی، سخنان حضرت علی علیه السلام در نهج البلاغه و راز و نیازهای شبانه آن حضرت در نخلستان های کوفه، نیایش های حضرت حسین علیه السلام در بیابان عرفات و جهاد آن حضرت در عاشورا بر می آید. در این عرفان، توجه به درون، انسان را از عالم برون باز نمی دارد.

تا یک انسان از صفات نیکوی خیرخواهی، خیراندیشی، صبر، شکیبایی و ظرفیت در برابر رویدادهای سخت و هنگام روی آوردن امتیازات، برخوردار نباشد، از گردیدن عرفانی واقعاً محروم خواهد ماند. از یک جهت می توان گفت: چون عرفان اسلامی عبارت است از: تخلّق به اخلاق اللّه ، لذا توقع این مقام عالی بدون تخلّق به اخلاق فاضله که مقدمه لازم آن است، امکان پذیر نمی باشد.