آزمایش انسانی واکسن دیابت نوع ۱ تا سال ۲۰۱۸

به گزارش ایسنا و به نقل از ساینس آلرت، این واکسن جنبه درمانی نداشته و این بیماری را به طور کامل نابود نخواهد کرد، اما انتظار می رود با مقابله با ویروسی که بدن را وادار به حمله به خود می‌کند، شمار مبتلایان جدید به دیابت در هر سال را کاهش دهد.

در طی دو دهه تحقیقاتی که توسط دانشگاه تامپیر در فنلاند انجام شده، شواهد جامعی مبنی بر ارتباط نوعی ویروس با نام Coxsackievirus B1 با یک واکنش خود ایمنی به دست آمده است که این ویروس‌ موجب می‌شود تا بدن سلولهای پانکراس را تخریب کند.

دیابت نوع 2 که سابق بر این آن را دیابت شیرین غیروابسته به انسولین (NIDDM) یا دیابت بزرگسالان می‌نامیدند، نوعی اختلال در سوخت و ساز بدن است که با بالا بودن گلوکز خون در شرایط مقاومت در مقابل انسولین و کمبود نسبی انسولین شناسایی می‌شود. این مسئله در تقابل با دیابت نوع 1 بوده که در آن به دلیل تخریب سلول‌های پانکراس با کمبود مطلق انسولین مواجه هستیم.

این کمبود انسولین ناشی از تخریب بافت پانکراس است که در آن سلول‌های بتا توسط سیستم ایمنی بدن(اغلب در طی چند سال اول زندگی)، از بین می‌روند.

اینکه چرا سیستم ایمنی بدن، سلول‌های بتا را به عنوان سلول‌های خارجی شناسایی می‌کند هنوز به صورت رمز و راز باقی مانده است.

بدون تردید این امر یک مسئله پیچیده بوده و راه‌های متعددی می‌تواند برای ایجاد این فرآیند وجود داشته باشد. یکی از نمونه‌هایی که توسط ویروس شناسی به نام هیکی هیوتی ((Heikki Hyöty از دانشگاه تامپیر شناسایی شده است، یک نوع از انتروویروس((Enterovirus است.

انتروویروس‌ها دسته‌ای از ویروس‌های ssRNA و مرتبط با بسیاری از بیماری‌های انسان و پستانداران هستند. مطالعات سرم‌شناسی تاکنون 66 نوع انتروویروس انسانی را با استفاده از آنتی بادی آنها شناسایی کرده است.

متاسفانه انتروویروس‌ها می‌توانند سبب بیماری فلج اطفال و همچنین بیماری‌های دست، پا، دهان، مننژیت و میوکاردیت شوند.

طی چندین سال گذشته گمانه زنی‌هایی درباره ارتباط بین این گروه از پاتوژن‌ها و دیابت وجود داشته است، اما دانشمندان نیازمند صرف زمان زیادی برای اثبات این موضوع بودند.

در سال 2014، Hyoty و تیمش دو پژوهش را بر روی کودکان فنلاندی مبتلا به دیابت نوع 1 آغاز کردند تا نشان دهند که حداقل یکی از شش ویروس در گروه B  Coxsackieviruses با این بیماری مرتبط است.

وجود انتروویروس‌ها در نوزادان به طرز حیرت انگیزی مشاهده شده و آمار به دست آمده از مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) نشان می‌دهد که حدود یک چهارم از 444 عفونت انتروویروسی شناخته شده در ایالات متحده در سال 2007 توسطcoxsackievirus B1 (CVB1)  ایجاد شده است.

این شرایط می‌تواند برای آن دسته از کودکان، یک وضعیت مادام العمر و جبران ناپذیر باشد.

محققان در مقاله پژوهش خود در 2014 اینطور نوشتند که از داده‌های به دست آمده می‌توان حدس زد که کمتر از پنج درصد کودکان مبتلا به CVB1 مبتلا به دیابت نوع 1 خواهند شد.

اگرچه ممکن است که این میزان زیاد به نظر نرسد اما سبب می‌شود تا سالانه صدها کودک به دیابت نوع 1 مبتلا شوند و اگر سایر اعضای گروه CVB نیز به حمله به سلول‌های بتا کمک کنند، این میزان افزایش خواهد یافت.

این در حالی است که اگر همه چیز خوب پیش برود، این واکسن که به تازگی توسعه یافته می‌تواند این روند را متوقف کند.

در حال حاضر محققان با آزمایش این واکسن بر روی موش‌ها به نتایج موفقیت آمیزی دست یافته‌اند.

در حال حاضر روند توسعه این واکسن، یک جهش قابل توجهی را در پیش گرفته است، زیرا مرحله بعدی این پژوهش آزمایش این واکسن جدید بر روی انسان است.

قدم اول آزمایش این واکسن انجام آزمایشات پیش بالینی و مرحله بعدی آن شامل تست کردن این واکسن بر روی افراد بالغ سالم بوده تا بتوان به عوارض و مشکلات آن پی برد.

یکی از مزیت‌های این واکس جدید این است که می‌تواند به کاهش سایر عفونت‌های انتروویروسی نیز کمک کند.

به گفته محققان این پژوهش، علاوه بر این، واکسن جدید از فرد در برابر عفونت‌های ناشی از انتروویروس‌ها مانند سرماخوردگی، میوکاردیت، مننژیت و عفونت گوش نیز محافظت می‌کند.

برای اینکه ببینیم آیا این واکسن جدید توانایی انجام تمام این موارد را دارد، می‌بایست در حدود 8 سال دیگر صبر کرد و نمی‌توان به این زودی انتظار ایجاد تحولات نوین و انقلابی در این زمینه داشت.

در همین حین، گروه هایی مانند بنیاد تحقیقات دیابت نوجوانان (JDRF) برای کمک به یافتن راه های بهتر برای پیشگیری و درمان دیابت نوع 1، در حال توسعه تکنولوژی‌هایی که عملکرد پانکراس را تقلید کرده یا شناسایی راه‌هایی برای بازسازی سلول‌های تولید انسولین، هستند.

در اوایل سال جاری، محققان یک سلول نابالغ در پانکراس را شناسایی کردند که توانایی بالقوه  آن را دارد تا کار سلول‌های بتا بالغ از بین رفته را انجام دهد.

بین 20 تا 40 میلیون نفر در سراسر جهان با دیابت نوع 1 زندگی می‌کنند.

شاید تولید یک واکسن همانند این نمونه جدید، نتواند برای همیشه به این بیماری خاتمه دهد اما اگر همه چیز خوب پیش برود این واکسن قطعا قدمی بزرگ و رو به جلو در جهت پیشگیری و درمان این بیماری خواهد بود.

این پژوهش در Vaccine منتشر شده است.