هم بستگی، 16/11/81
بی تردید روند جهانی شدن هنوز به حاکمیت جهانی منجر نشده است . دلایل زیادی برای این امر وجود دارد . هنوز دولت - ملت ها بازیگران اصلی صحنه روابط بین الملل هستند; روابط بین الملل و مناسبات واحدهای سیاسی در یک ساختار نامنظم و بدون مرجع برنز مرکزی انجام می گیرد; حاکمیت ملی مرجع نهایی دولت هاست و سازمان ملل نیز آن را مشروع می داند . اما قرائنی وجود دارد که حداقل زمینه های تشکیل حاکمیت جهانی ایجاد شده است و فرسایش حاکمیت ملی در روند فزاینده جهانی شدن گواه این امر است .
اما اعمال حاکمیت جهانی از سوی چه مراجعی خود را نشان می دهد؟ بدون توسل به نظریه توطئه و آرای منتقدان افراطی که آن را برگرفته از امپریالیسم جدید می پندارند، می توان گفت که حاکمیت جهانی مراجع متعددی دارد: می توانیم یک گونه شناسی از آن ارائه دهیم که به صورت آشکار در «جهانی شدن از بالا» ، شامل مشارکت و همکاری بین دولت های منعکس می شود و برعکس، مقوله «جهانی شدن از پایین » شامل، مشارکت عمومی در سطوح محلی، ملی و فراملی، ایجاد جوامع ملی، جامعه مدنی جهانی و افزایش قدرت و تعداد سازمان های غیردولتی به عنوان بخشی از اشکال سازمانی و فعالیت های همراه با جامعه مدنی جهانی است .
اعمال زمینه های شکل گیری حاکمیت جهانی یا فراملی از این دو لبه جهانی شدن منشا می گیرد . البته واقعیت آن است که شاخه اولی (جهانی شدن از بالا) محسوس تر است و شاخه دومی (جهانی شدن از پایین) که در حال شکل گیری است، درصدد است یک شکل انسانی و عادلانه به قدرت فزاینده حاکمیت جهانی اعطا کند .
کاهش مشارکت عمومی دولت ها در تحقق و توسعه حقوق بشر، قدرت زیاد افراد برای اعمال فشار بر دولت ها و فشار برای سوق دادن جامعه به سوی جامعه مدنی در سطح ملی و جامعه مدنی جهانی در سطح بین المللی و ... همگی گویای بروز شاخه دوم جهانی شدن است . ازاین رو، آنچه حاکمیت ملی تمام دولت ها را به چالش می کشد، نه فقط فراملی بلکه فرو ملی نیز هست . حاکمیت ملی دولت ها امروزه در عصر جهانی شدن، هم مجبور است قدرت فزاینده فشارهای فروملی از ناحیه احزاب، گروه های جامعه مدنی، گروه های حقوق بشر، محیطزیست و ... را مدنظر قرار دهد و هم اینکه همه اینها حامیان بیرونی دارند (سازمان های جهانی حقوق بشر، گروه های جهانی محیط زیستی و . .). و بالاخره اینکه دولت ها باید قدرت فزاینده جهانی شدن از بالا - از سوی کاپیتالیسم واحد جهانی، شرکت های چند ملیتی، مجامعی مثل صندوق بین المللی پول، بانک جهانی و نیز سازمان ملل - را در نظر گیرند .
