پگاه حوزه، 10/12/81
دین و سیاست در عرصه حیات اجتماعی بشر جدایی ناپذیرند و همواره بر یکدیگر تاثیرگذار بوده اند . و به همین دلیل در این مقاله نقش ادیان بزرگی مانند اسلام، یهودیت و مسیحیت در سیاست مورد کنکاش قرار گرفته است . هدف ادیان علاوه بر پرداختن به امور معنوی و اخروی، تحصیل قدرت و تملک عرصه های سیاسی بوده است تا جایی که داعیه جهان شمولی داشته اند . از سوی دیگر، همین حضور فعال دین در عرصه زندگی اجتماعی و سیاسی بشر موجب گردیده که سیاسیون و دولتمردان جهت حفظ حکومت و ایجاد مشروعیت همواره از دین استفاده ابزاری نمایند . ازاین رو مذهب و سیاست دو حوزه تفکیک ناپذیر در زندگی اجتماعی بشر بوده اند .
نویسنده، جامعه شناسی سیاسی را ملزم به بررسی نقش نهاد دین در سیاست، در کنار بررسی سایر عوامل می داند; چرا که در غیر این صورت حکومت دچار آفت خواهد شد . برای بیان درستی این مدعا به تولد دوباره مذهب، معنویت و اخلاق در دنیای سکولاریزه غرب و ظهور نهضت ها و جنبش های فکری و فیزیکی مبنی بر فکر مذهبی، در سراسر جهان، اشاره می نماید و نمونه هایی را در کشورهای ایران، نیکاراگوئه، آرژانتین و ترکیه برمی شمارد . نویسنده در ادامه بیان می کند که امروزه جامعه شناسی سیاسی مذهب، از شاخه های مظلوم جامعه شناسی سیاسی است که چارچوب علمی خود را نیافته است; زیرا به نظر عده ای از اندیشمندان سیاسی، دوران طلایی ایدئولوژی و مذهب با داعیه سیاسی و سامان بخشی حکومت بر اساس مفاهیم دینی، به سرآمده است و این نظریه ناشی از افراطی گری کلیسا در قرون وسطی است . از زمان ماکیاولی، حکومت ها روند سکولار شدن را آغاز می کنند; چرا که او موضوع سیاست را مردم، و تحقق رضای مردم را موجب رضایت خداوند دانست بدین ترتیب، انسان و بالتبع عقل او محور و معیار امور و حکومت گردید . نویسنده، برخی ادیان مانند اسلام و مسیحیت (گرایش کاتولیک) و نیز کنفوسیوس را مذاهب باز می داند که با آغوش باز، انسان ها را به سوی خود می خوانند و نیز داعیه سیاسی داشته و خواهان حکومت کردن می باشند .
نویسنده سکولاریزه شدن سیاست و حکومت را عکس العملی به شرایط قرون وسطی می داند . پس از قرون وسطی، غرب دچار رفتار تفریطی شد و دین را به حریم شخصی انسان منحصر نمود که همان حوزه ارتباط انسان با خداست . اما امروزه بسیاری از متفکران غربی تمدن غرب را در سراشیبی سقوط و مرگ می بینند و ازاین رو، برخی راه نجات را توسل به معنویت می دانند .
