قانون جذب روی یکی از ویژگی های منحصر به نوع انسان دست گذاشته، اما به درستی آن را نشناخته و با توهمات پوچی آمیخته است. حقیقت این است که انسان موجود عظیم و شگفت انگیزی است و نیروی خلاق و نامحدود آفرینش پس از پدید آوردن او خود را تحسین کرد (موءمنون/14) و به آفرینش انسان بالید و به فرشتگان دستور داد تا بر این آفریده تازه سجده کنند. علت برتری انسان موضوعی است که در نگاه اول مبهم به نظر می آید و آن آگاهی از نام هاست. علم اسماء سبب سجده فرشتگان بر آدم بود؛ زیرا خداوند پس از اینکه فرمود عَلَّمَ آدَمَ اْلأَسْماءَ کُلَّه به آدم تمام نام ها را آموخت. (بقره/32)، می فرماید: قُلْنا لِلْمَلائِکَه اسْجُدُوا ِلآدَمَ به فرشتگان گفتیم که بر آدم سجده کنند. (بقره/34) این ترتیب در بیان علیت را می فهماند.
بنابراین انسان نام ها و اسمایی را می داند که فرشتگان توان و ظرفیت فهم آن را نداشتند. زیرا در آیات مورد بحث خداوند در مورد انسان واژه علم را به کار برده، ولی درباره فرشتگان واژه عرضه را استفاده کرده، می فرماید: ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَی الْمَلائِکَه فَقالَ أَنْبِئُونی بِأَسْماءِ هوءُلاءِ إِنْ کُنْتُمْ صادِقینَ سپس آن نام ها را به فرشتگان عرضه کرد و برای شان به نمایش گذاشت، پس گفت اگر راست می گویید از این اسماء به من خبر دهید و چیزی بگویید. (بقره/32) این بیان به روشنی نشان می دهد که فرشتگان توان فراگیری و فهم نام ها را نداشتند. و همین معیار برتری انسان و سبب سجود فرشتگان بر او بوده است.
لازم به توجه است که در این ماجرا شخص حضرت آدم به تنهایی موضوعیت ندارد، استعداد و قابلیت های نوعی مورد نظر بوده و هرچه گفته شده درباره تمام انسان هاست. نخست به علت اینکه در میان فرزندان آدم کسانی بوده اند که از او برتری داشته اند و دیگر اینکه در ادامه که به دشمنی شیطان با انسان می رسد، موضوع کاملاً فراگیر است و تمام انسان ها درگیر این دشمنی هستند. و سوم اینکه اگر پی ببریم این نام ها چیست، می بینیم که حتی افراد عادی و غیر پیامبران نیز از این نام ها آگاه اند و به سادگی می توانند این دانش پنهان را از درون خویش بیابند.
نام هایی که خداوند به انسان تعلیم داده چیست؟ و چه ارزشی دارد که فرشتگان را به سجده وامی دارد؟ در روایات آمده، که آنها نام تمام اشیاء و موجودات بوده است. (تفسیرالعیاشی. ج1ص33غ32) اما آیا صرف نام این اشیا، چیزی است که ملائکه آن را نفهمند؟ فرشتگانی که از سوی خداوند مدبر امور عالم اند (نازعات/5) آیا از ادراک و دانستن نام آنها ناتوان هستند؟
برای اینکه بدانیم نام ها چه بوده، لازم است که برخی از آیات قرآن را کنار هم بگذاریم تا راز واقعی فاش شود. نخستین آیه این است: فَإِذا سَوَّیْتُهُ وَ نَفَخْتُ فیهِ مِنْ رُوحی فَقَعُوا لَهُ ساجِدینَ هنگامی که او را متعادل کردیم و از روح خود در او دمیدیم، برای او به سجده افتادند. (حجر/29،ص/72) این آیه شریفه سجده فرشتگان را نتیجه دمیدن روح الهی در انسان بیان می کند که علیت را می فهماند و آیات سوره بقره علم اسماء را علت این سجود معرفی می کرد؛ نتیجه این می شود که تعلیم نام ها به انسان با دمیدن روح در پیکر او انجام شده است. بنابراین علم به نام های اشیا همراه با نوعی آگاهی و شناخت از منشأ و سرچشمه پیدایش آنها بوده و این علم و تعلیم خداوند از جنس گفت و شنود و لفظ و واژه نیست، بلکه این علم با روح منتقل شده و از جنس آفرینش، ایجاد و زندگی است.
هنگامی که خداوند از روح خویش در انسان دمید، علم به تمام آفریدگان و ربط آنها با منبع بی پایان قدرت، خلاقیت و زندگی را به آدم منتقل کرد. این موضوع زمانی بهتر روشن می شود که به آیه آفرینش انسان باز گردیم، یعنی آیه ای که پروردگار توانا خود را به خاطر آفرینش آدم تحسین می کند، خداوند در آنجا خود را با نام احسن الخالقین یاد کرده و خلاقیت و آفرینندگی را جمع می بندد. تو گویی با وجود انسان دیگر خداوند تنها خالق جهان نیست. از مجموعه این آیات روشن می شود که علم و آگاهی انسان از اشیا، نوعی آگاهی خلاق است و می تواند با اندیشه و ادراک خود نمونه و جلوه ای از خلاقیت خداوند را به نمایش بگذارد.
با صرف نظر از معنای خلق و تفاوت آن با مفاهیم نزدیک مثل جعل، انشاء، ابداع و غیره؛ تا اینجا نتیجه تحقیق این است که با دمیدن روح الهی در انسان آگاهی آفریننده و دانش خلاق به او هدیه شد و در صورتی که به چیزی بیندیشد و بخواهد، به اذن خداوند می تواند بیافریند. اما در کنار این حقیقت که انسان از اندیشه ای آفرینشگر برخوردار است، غفلت از دو موضوع توهمات زیادی را در فهم و تبیین قانون جذب ایجاد کرده است. نخست اینکه این قدرت از کجاست؟ و دیگر این که این قدرت برای چه در اختیار بشر قرار گرفته است؟ و چگونه عمل می کند؟
باید توجه کنیم که این آگاهی و توانایی در پیوند با روح خداوند و جریانی از نیروی بی کران آفریننده است. این هوشیاری و توجه راه دست یابی به این نیرو را به ما نشان خواهد داد. اگر ما از منشأ و منبع یک نیرو غافل باشیم، نمی توانیم آگاهانه و از تمام ظرفیت آن استفاده کنیم و راه های دست یابی به آن را نخواهیم یافت. بلکه فقط نمودهایی از آن را دیده و شاید با تقلید بتوانیم تکرار آن نمودها را امکان پذیر کنیم. به همین علت قانون جذب بدون توجه به نیروی خلاق خداوند یکتا ناکارآمد و بیهوده است.
