همبستگی، 13 و 15/12/80
با نگاهی اجمالی به تاریخ چندین هزارساله بشری در می یابیم که بشر همواره رؤیای استقرار عدالت در پهنه گیتی را در سر داشته است; به گونه ای که در همه ادیان توحیدی، انعکاس این آرمان متعالی را می توان دید . با ورود به هزاره جدید، اما سوگمندانه شاهدیم که «عدالت مرده است » و از حقوق بشر جز نامی خشک و بی روح باقی نمانده است . در این مقاله به منظور شفافیت هرچه بیشتر فضای بحث، پس از ارائه چند تعریف، به تبیین رابطه عدالت و حقوق بشر پرداخته شده است .
حقوق بشر، مجموعه ای از امتیازات دارای مضمون و مفهوم والای انسانی است که هر انسانی، صرف نظر از هرگونه وابستگی دینی، نژادی، جنس و مانند آن و حتی با صرف نظر کردن از میزان قابلیت ها و صلاحیت های فردی و بدون توجه به اوضاع و احوال متغیر اجتماعی، از آن برخوردار است . این حقوق عبارتند از: حق حیات، حق داشتن شخصیت حقوقی، حق آزادی بیان، دین، مصونیت از شکنجه و مجازات یا رفتار ظالمانه، حق آزادگی، حق دادخواهی و حق مصون بودن از عقاب بلابیان و ... عدالت، ناظر به حفظ و صیانت از این حقوق فردی است و هر عمل عامدانه ای که ناقض این حقوق باشد، ظالمانه است و از مصادیق نقض حقوق بشر به شمار می رود . از همین روی، مفهوم عدالت در تعالیم ادیان از جایگاه خاصی برخوردار است و با وجود آن که مفهومی برون دینی است; ولی همه ادیان الهی بدان توصیه نموده اند; به طوری که می توان گفت گوهر دعوت ادیان، توجه به کرامت انسان و عدالت است .
آزادی نیز یکی از والاترین ارزش های انسانی است که از دید تدوین کنندگان منشور حقوق بشر مخفی نمانده است . هیچ کس و هیچ چیزی نمی تواند آزادی کسی را سلب کند . تنها چیزی که شایستگی تحدید آزادی را دارد، عدالت است . عدالت آنچنان ارزش مند است که جزء یکی از اصول پنج گانه اسلام قرار گرفته است; چرا که بقای اجتماعات انسانی و تضمین سعادت انسان ها در گرو تحقق عینی عدالت است و فلسفه ظهور ادیان - و به ویژه اسلام - چیزی جز سعادت دنیوی و اخروی انسان ها نیست .
