|
مبلغان دینی برای توفیق در تبلیغ باید از ویژگیها و شرایطی برخوردار باشند که بدون آن ویژگیها، از تبلیغ خود بهره چندانی نخواهند برد . گاهی نبود این شرایط، تبلیغات دینی را خنثی ساخته و یا ضد تبلیغ خواهد بود .
با گذری بر سخنان دو مبلغ بزرگ و راستین جهان اسلام; حضرت امام خمینی رحمه الله و مقام معظم رهبری، می توان برخی از این ویژگیها را استخراج نمود . در این نوشته کوتاه تلاش شده است فهرستی از ویژگیهای مبلغان با استناد به کلام این دو انسان الهی ارائه گردد .
1 . توجه به خداوند و استمداد از او
امام خمینی رحمه الله: «به خدا متوجه شوید تا دلهای مردم به شما متوجه بشود .» (1)
2 . خودسازی و تهذیب نفس
امام خمینی رحمه الله: «آن چیزی که در راس همه امور است برای همه ما اول تهذیب نفس است و در خلال او تهذیب مردم است .» (2)
مقام معظم رهبری: «مبلغ، اگر خودش مهذب و پاک نباشد، نمی تواند دیگران را پاک کند . اگر به معنای واقعی کلمه، به آنچه انسان می گوید، معتقد و عامل نباشد، حرفش اثری ندارد .» (3)
3 . اخلاص
مقام معظم رهبری: «بدون اخلاص هم که هیچ کار پا نمی گیرد ... آن چیزی که مردم را این طور مثل آهن ربا می کشاند چیزی جز اخلاص امام رحمه الله نبود، بدون اخلاص، واقعا نمی شود کاری انجام داد .» (4)
4 . بینش و آگاهی
مقام معظم رهبری: [مبلغ] باید آگاهی و بینش دینی وسیع و متنوع داشته باشد، با قرآن مانوس باشد، در احادیث غور بکند و کرده باشد، با افکار نو مربوط به مذهب و دین آشنا باشد، اهل تحقیق درباره مسائل دینی و افکار دینی باشد .» (5)
امام خمینی رحمه الله: «این (رادیو و تلویزیون) باید ... تحت نظر اشخاصی که آشنایی دارند به مسائل سیاسی، آشنایی دارند به مسائل اجتماعی، آشنایی دارند به وضع کشور، باید در تحت نظر آنها پخش شود .» (6)
5 . دانستن روانشناسی
مقام معظم رهبری: «مثلا می رود تبلیغ کند، ولی روانشناسی تبلیغی ندارد و با مردم، حرفی را می زند که حرفهای آنها نیست، حرفی که باید در دانشگاه زد، در روستا می زند و حرفی که باید در روستا زده شود در کارخانه می زند . بنابراین، تعلیم و روش یابی علمی و فراهم کردن مقدمات علمی برای تبلیغ - مثل روانشناسی اجتماعی - در حوزه نیست .» (7)
6 . ساده زیستی و پرهیز از تجملات
مقام معظم رهبری: «مبلغانی که ما به اینجا و آنجا اعزام می کنیم، مبلغانی باشند که به شکل مردم باشند . . در حد وضع مردم باشند . یعنی اگر مبلغ اعزام می کنیم، مثلا ناگهان با هلیکوپتر وارد فلان شهر کوچک نشود که بخواهد سخنرانی بکند! این فایده ندارد .» (8)
امام خمینی رحمه الله: «من متواضعانه و به عنوان یک پدر پیر از همه فرزندان و عزیزان روحانی خود می خواهم ... از زی روحانی خود خارج نشوند و از گرایش به تجملات و زرق و برق دنیا که دون شان روحانیت و اعتبار نظام جمهوری اسلامی ایران است پرهیز کنند و بر حذر باشند که هیچ آفت و خطری برای روحانیت و برای دنیا و آخرت آنان بالاتر از توجه به رفاه و حرکت در مسیر دنیا نیست .» (9)
7 . آشنایی با زبان
امام خمینی رحمه الله: «شما نمی توانید بروید انگلستان برای انگلیسیها با زبان فارسی تبلیغ کنید، یا در آمریکا یا در شوروی، شما باید با زبان اصلی آنها تبلیغ کنید و این از امور لازمه است که پیشتر نمی شد اسمش را برد و حال می بینیم جزء لازمهاست و واجبات است که باید عمل شود .» (10)
مقام معظم رهبری: «باید برای این کار (تبلیغات خارج کشور) ... روانشناسی خارج را بدانند، ملتها را بشناسند و زبان تکلمی آنها را بدانند، تا بتوانند با آنها حرف بزنند و تفاهم بکنند .» (11)
8 . ادب و مهربانی با مردم
مقام معظم رهبری: «در آموزشها، اخلاق و ادب و مهربانی و عطوفت، دایما در مد نظرتان باشد ... خدای متعال به پیامبرش می فرماید: اگر بد اخلاق بودی از اطرافت متفرق می شدند .» (12)
امام خمینی رحمه الله: «با همه صحبت کنید، با محبت می شود منحرف را مستقیم کرد، بهتر از اینکه با شدت و حدت، گاهی نمی شود و الا غالبا می شود، پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله نبی رحمت است که برای رحمت آمده است .»
9 . عقل و تدبیر
مقام معظم رهبری: «این طلبه شما که به آنجا می رود مظهر «قم » است ... او علاوه بر اخلاق خوب، باید عقل و تدبیر داشته باشد . اگر کسی رفت و عالم و متدین هم بود، اما عاقل نبود و در آنجا واقعا سفاهت به خرج داد، مشکلات زیادی به وجود می آورد .» (13)
10 . استقامت و پایداری
امام خمینی رحمه الله: «در زمان پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله چه تهمتها و ناسزاها به ایشان می گفتند، ولی ایشان از تبلیغ دین اسلام دست بر نمی داشت .» (14)
مقام معظم رهبری: «اول اینکه در پی محتوای عالی باشید ... دوم انتخاب و استفاده از ابزارهای مناسب است و سوم همت و ایمان و اراده ای که پشت سر اینها باشد; یعنی خسته نشدن .» (15)
11 . شرایط اساسی هدایت
امام خمینی رحمه الله: «نداشتن سوابق مشکوک، شناختن درست هویت جامعه ایرانی و آرمانهای اساسی آنها در ابعاد مادی و معنوی، تقوی و صداقت و درستی در عمل، قدرت رهبری و اداره امور و استقامت در مبارزه برای عقیده، شرایط اساسی برای هدایت مردم است .» (16)
«خصوصیات بزرگی چون قناعت و شجاعت و صبر و زهد و طلب علم و عدم وابستگی به قدرتها و مهمتر از همه احساس مسئولیت در برابر توده ها، روحانیت را زنده و پایدار و محبوب ساخته است .» (17)
مقام معظم رهبری: «چون مبلغ بنابراین دارد که سطح فکر مردم را در مسائل اسلام بالاتر ببرد، پس باید آگاهی و بینش دینی وسیع و متنوع داشته باشد، با قرآن مانوس باشد، در احادیث غور بکند و کرده باشد، با افکار نو مربوط به مذهب و دین آشنا باشد، اهل تحقیق درباره مسائل دینی و افکار دینی باشد، نه فقط آشنایی با دین به تنهایی، بلکه در کنار مسائل دینی، پاره ای افکار فلسفی و بینشهای اجتماعی هست که از آنها هم باید طعمی چشیده و آگاهی داشته باشد .»
|
