مجازات هایی را که مرتبط با امر به معروف و نهی از منکر ذکر کرده اند عبارت است از:
الف. مرحله قلبی که به صورت تغییر در طرز برخورد ظاهر می گردد; مثل عبوس برخورد کردن;
ب. مرحله زبانی; مثل تهدید به مجازات قانونی نمودن;
ج. مرحله عملی; مثل از بین بردن ابزار منکر;
روشن است که این سه قسم از مجازات ها در قلمرو جهان رو در رو انجام می پذیرد. آمر به معروف و ناهی از منکر با توجه به ویژگی های افراد و چگونگی تاثیرپذیری آن ها، با انجام رفتار یا عملی موجبات ترک انحراف را فراهم می آورند.
امر به معروف و نهی از منکر و مجازات های به کار گرفته شده در آن بر خلاف ضمانت های اجرایی دیگر، در جهت مقابله با کلیه انحراف ها قرار داده شده است. همان گونه که در بحث هنجارها مطرح شد، هنجارها به دو دسته ضروری و غیر ضروری تقسیم می گردد که بخش اول مربوط به واجبات و محرمات و بخش دوم مربوط به مستحبات و مکروه ها است. فرایند امر به معروف و نهی از منکر و مجازات های به کار گرفته شده در آن نیز هم برای مقابله با ترک مستحبات و انجام مکروه ها و هم برای رعایت هنجارهای لازم و ضروری به کار گرفته می شود. بر این اساس، امر به معروف و نهی از منکر را به دو دسته تقسیم کرده اند:
- امر به معروف و نهی از منکر مستحب که مربوط به ترک هنجارهای غیر ضروری است;
- امر به معروف و نهی از منکر واجب که در مورد ترک هنجارهای ضروری اعمال می گردد