حضرت یعقوب نیز اسطوره ای از صبر و شکیبایی است. او به فراق فرزند مورد علاقه اش، حضرت یوسف (علیه السلام) گرفتار شد. سالیان زیادی در غم دوری گریست تا سرانجام دیده اش نابینا شد، اما هرگز سخنی بر خلاف رضای حق بر زبان نراند و پیوسته شاکر و صابر بود، و به تعبیر خودش صبر جمیل داشت:
وَ جائُوا عَلی قَمیصِهِ بِدَمٍ کَذِبٍ قالَ بَل سَوَّلتَ لَکم أنفُسُکُم أمراً فَصَبرٌ جَمیلٌ وَ اللّهُ المُستعانُ عَلی ما تَصِفُون؛
(برادران یوسف) پیراهن او را با خونی دروغین (نزد پدر) آورند، (حضرت یعقوب خطاب به فرزندانش) گفت: هوس های نفسانی شما، این کار را در نظرتان زینت داده، من صبر جمیل می کنم و از خداوند در برابر آنچه شما می گویید، یاری می طلبم.73
مفسران درباره صبر جمیل، تعبیرات مختلفی دارند، بعضی گفته اند: صبر جمیل صبری است که نه بی تابی در آن باشد و نه شکایت نزد مردم. بعضی دیگر گفته اند: صبر جمیل آن است که برای خدا باشد. پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله) نیز در برابر این سؤال که «صبر جمیل چیست؟» فرمودند: «هوالذی لاشکوی معه؛ صبری است که شکایتی در آن نباشد».74
بعضی نیز گفته اند: صبر جمیل آن است که شکایت نزد خلق در آن نباشد، و از آن جمیل تر این که احوال خود به خالق گوید و با این عرض حال و پناه آوردن به او، حق عبودیت را انجام دهد. به همین دلیل وقتی که فرزندان حضرت یعقوب (علیه السلام) بر آن حضرت خرده گرفتند و گفتند این قدر یاد یوسف مکن، حضرت فرمودند:
قالَ إنَّما أشکُوا بَثِّی وَ حُزنی إلَی اللّهِ وَ أعلَم مِنَ اللّهِ ما لا تَعلَمُون؛ من غم و اندوهم را تنها به خدا می گویم، نه به دیگران و از خدا چیزهایی می دانم که شما نمی دانید.
پی نوشت ها:
3. یوسف/ 18.
4. تفسیر قرطبی، ج 5 ، ص 338.
