خبرگزاری فارس: اصولاً منابع هر کشور محدود می باشد لذا برای افزایش استانداردهای زندگی یک ملت لزوم بهترین روش استفاده از این منابع ضروری می باشد هر کشوری بتواند با استفاده از کمترین منابع بیشترین بهره برداری را بنماید می تواند بطور مستقیم بر کیفیت زندگی مردم خود، تاثیر مثبت بگذارد.
امروزه در اقتصاد کلیه کشورها اعم از کشورهای توسعه یافته و یا در حال توسعه، بهره وری به اولویتی ملی تبدیل شده است. تاکید مقام معظم رهبری در سال 88 بر اصلاح الگوی مصرف بدرستی و در بهترین موقعیت مطرح شده است. در مقطع زمانی کنونی که از طرفی اقتصاد جهانی با رود مواجه شده از سوی دیگر با سقوط قیمت نفت درآمد کشورهای نفتی دچار کاهش شده است، ناسب ترین زمان برای تغییر رفتارهای غیر صحیح در استفاده از منابع و تلاش... خبرگزاری فارس:اصولاً منابع هر کشور محدود می باشد لذا برای افزایش استانداردهای زندگی یک ملت لزوم بهترین روش استفاده از این منابع ضروری می باشد هر کشوری بتواند با استفاده از کمترین منابع بیشترین بهره برداری را بنماید می تواند بطور مستقیم بر کیفیت زندگی مردم خود، تاثیر مثبت بگذارد.
امروزه در اقتصاد کلیه کشورها اعم از کشورهای توسعه یافته و یا در حال توسعه، بهره وری به اولویتی ملی تبدیل شده است. تاکید مقام معظم رهبری در سال 88 بر اصلاح الگوی مصرف بدرستی و در بهترین موقعیت مطرح شده است. در مقطع زمانی کنونی که از طرفی اقتصاد جهانی با رود مواجه شده از سوی دیگر با سقوط قیمت نفت درآمد کشورهای نفتی دچار کاهش شده است، ناسب ترین زمان برای تغییر رفتارهای غیر صحیح در استفاده از منابع و تلاش در جهت ارتقاء بهره وری می باشد.
اصولاً منابع هر کشور محدود است بنابراین برای افزایش استانداردهای زندگی یک ملت لزوم بهترین روش استفاده از این منابع ضروری می باشد هر کشوری بتواند با استفاده از کمترین منابع بیشترین بهره برداری را بنماید می تواند بطور مستقیم بر کیفیت زندگی مردم خود، تاثیر مثبت بگذارد.
بهره وری چیست؟
استفاده موثر از منابع اعم از مواد، زمین، سرمایه، نیروی انسانی، انرژی، ماشین آلات و تجهیزات و همچنین اطلاعات که نقش فزایندهای در زندگی بشری داشته است، در فرایند تولید کالاها و خدمات، بهره وری نام گرفته است.
به عبارت دیگر کلیه تلاش های ساختار یافته برای کاهش اتلاف نابع اعم از مواد، ماشین و نیروی انسانی و تعامل نادرست آنها نظام ارتقاء بهره وری را نسبت ستاده (کالا یا خدمات) بر داده (عامل یا عوامل تولید) تعریف می کند.
نظام ارتقاء بهره وری در سه طبقه قابل تفکیک و دسته بندی می باشد:
1. نظام هایی که بر حذف یا کاهش تلفات ناشی از مواد و ماشین تمرکز دارد به گونه ای که بدون این که به کیفیت آسیب بزنند کالا یا خدمات مورد نظر با مواد و تجهیزات کمتری به انجام برسد که به نظام بهره وری سرمایه گفته می شود.
2. سیستم هایی که بر حذف یا کاهش تلفات ناشی از عملکرد نیروی انسانی تمرکز دارد که میزان کار معینی با نیروی انسانی کمتر صورت پذیرد نظام بهره وری منابع انسانی اطلاق می گردد.
3. مجموعه ای از اقدامات که بر حذف یا کاهش اتلاف های مرتبط با تعامل نامناسب نیروی انسانی، تجهیزات و ماشین آلات و منابع و مواد تمرکز دارد بهره وری کل عوامل TFP نامیده میشود.
برای دسترسی به نظام بهره وری سرمایه (مواد و ماشین) سخت افزار محور و با افزایش تکنولوژی قابلیت حصول دارند. برای دسته دوم نظام بهره وری نیروی کار استفاده از سیستمهای توسعه منابع انسانی با انسان افزار محور و برای دسترسی به یک دسته سوم نظام بهره وری کل عوامل به سیستم های نرم افزار محور پایش مدواوم انها اقدام نمود.
چگونه می توان به ارتقاء بهره وری دست یافت؟
برای دسترسی به بهره وری بالاتر باید ضایعات را به هر شکلی که وجود دارند شناسایی نمود و نسبت به حذف یا کاهش آن اقدام نمود و همچنین کلیه کارهای اضافه که هیچ ارزش افزودهای برای محصول و خدمات ایجاد نمی کنند از چرخه فعالیت ها حذف نمود.
برای شناسایی گلوگاه های برای حذف یا کاهش منابع و اتلاف نیروی انسانی می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
الف: استفاده بهینه از فضاها: حذف انبارها از چرخه تولید و خدمات و استفاده مواد باندازه سفارش تولید، بهره گیری از منابع در کوتاه ترین مدت و ایجاد چرخه زنجیرهای تامین و حداقا کردن فضاهای غیر مولد.
ب: استفاده بهینه از حمل ونقل: کوتاه کردن و بهینه کردن فاصلههای مبدا و مقصد و ایجاد روشهای نوین مثل استفاده از رایانه به نحوی که حمل و نقل و جابجایی نوین مثل استفاده از رایانه بنحوی که حمل و نقل و جابه جایی افراد و مواد را به حداقل برسانیم.
ج: استفاده بهینه از منابع و انرژی: با بروزآوری تکنولوژی و تعمیرات بموقع استفاده از تجهیزات مناسب استفاده از منابع و انرژی اعم از منابع انسانی (با کمک اتوماسیون) و کاهش انرژی با روشهای تبدیل انرزی و استفاده از چرخه حفظ آن، استفاده از منابع را به حداقل برسانیم.
د: استفاده بهینه از زمان،: با کمک مدیریت زمان و کاهش زمان انجام کارها سرعت بخشیدن به چرخه فرایند تولید و خدمات، کاهش مکالمات تلفنی وقت گیرریا، مدیریت وثر بر جلسات، اولویت بندی کارهای مهم و پرداختن به آنها و حذف فعالیت های غیر مرتبط،د زمان اقدامات خود را به حداقل برسانیم.
بهره وری را می توان از دو دیدگاه بررسی کرد:
1. دیدگاه فنی یا تکنیکی: در این دیدگاه بهره وری نسبت ستانده به یک عوامل تولید (داده) است هر میزان با داده کمتر ستانده بیشتری دریافت شود موجب ارتقاء بهره وری می گردد یا حداقل با ستانده مساوی ولی کاهش داده می توان موجب تعالی بهره وری گردید.
2. دیدگاه فرهنگی: این رویکرد از نوع دیدگاه فکری می باشد کلیه افراد هموراه سعی در بهبود وضع فعلی دارند، نقطه کلیدی در اینجا نهفته است که تا دیدگاه فرهنگی را در جامعه اعم از خانواده، محیط های آموزشی، بنگاه های کسب و کار و ... توسعه ندهیم به ارتقاء مطلوب بهره وری نخواهیم رسید. همه آحاد جامعه می بایست از منظر حذف عوامل زاید و بهبود مستمر در فعالیت ها به همه چیز بنگرند.
از این رو بهره وری یک دیدگاه فکری است برای پیشرفت و بهبود آنچه وجود دراد، بهره وری اطمینان به قابلیت انجام کارهای امروز بهتر از دیروز بطور مداوم است.
چرخه مدیریت بهره وری
برای ارتقاء بهره وری لازم است برنامه ریزی صورت گیرد به این مفهوم که هم اکنون در چه سطح بهره وری قرار داریم و به کجا می خواهیم برسیم و برای رسیدن به مقصد چه کارهایی مناسب ترین راه برای نیل به هدف هستند، صاحب نظران علم بهره وری این موضوع را در بحثی پیرامون چرخه مدیریت بهره وری که به PDCA یا با تغییری دیگر MEPI نام نهاده اند که نمودار آن در ذیل آمده است.
همانگونه که در چرخه بهبود بهره وری آمده است گام نخست جهت برنامه ریزی اطلاع از سطح موجود شاخص های بهره وری می باشد. لذا اندازه گیری شاخص های بهره وری ضروری است و جزء لاینفک فرایند علمی مدیریت بهره وری است و اگر بخواهیم فرهنگ بهره وری را در سازمان جاری سازیم لازمه آن را ارائه باز خور از شاخص های بهره وری و ارائه راهکارهای جهت بهبود و ارتقاء شاخص می باشد.
کارکردهای ناب برای مدیریت بهره وری:
1. آگاهی سازی: کسب اطلاع از وضعیت فعلی سازمان و اهداف بهره وری آن می باشد.
2. ارزیابی بازخور: ایجاد مکانیزمی برای ارائه بازخورد می باشد تا افارد از موقعیتها لذت برده و درس بیاموزند و برای غلبه بر بازدهی نا مطلوب انگیزه های خود را بالا برند.
3. ایجاد اطلاعات مناسب: برای اخذ تصمیم گیری مدیریتی و تحلیل های مناسب دادهها و اطلاعات مناسب باید جمع اوری و در دسترس قرار گیرد و خصوصاً برای پایش شاخص های بهره وری و خود اطلاعات امری ضروری و بدیهی است.
ارزش افزوده( added Value) چیست؟
ارزش افزوده در واقع عبارت است از ثروت اضافه ای که توسط فرد یا شرکت از طریق فرایند تولید یا ارائه خدمات ایجاد می گردد که با کسر نهاده های واسطه(مثل هزینه خرید و مانند آن) از عایدی ها بدست میآید برای مثال نهادهایی مانند فولاد، شیشه، لاستیک و ... به کمک ماشین آلات و تجهیزات و نیروی انسانی ماهر در طی یک فرایند به یک خودرو تبدیل می گردد و ارزش جدیدی میآفریند در واقع به ارزش نهاده های اولیه افزوده می شود.
محاسبه ارزش افزوده به منظور پرهیز از احتساب مضاعف صورت می گیرد به این معنی که ارزش کالاها و خدماتیب که به عنوان داده های واسطه یک فعالیت به کار گرفته می شود به نوبه خود ستاده یک فرایند تولید می باشد. ارزش افزوده نا خالص منهای مصرف سرمایه ثابت، ارزش افزوده ایجاد شده در شرکت یا سازمان بین افرادی که در ایجاد نقش داشته اند تسهیم و بصورت حقوق و دستمزد کارکنان و استهلاک برای سرمایه گذاری مجدد تجهیزات، از سه روش یل محاسبه می گردند:
الف)روش تولید یا تفریق
ب)روش توزیع یا جمع
ج)روش مصرف (هزینه)
هر میزان بهره وری ارتقاء باید انتظار می رود ارزش افزوده حاصله از فعالیت نیز افزایش یابد.
انشاءالله در بخش های بعدی به مصادیق بهره وری و اصلاح الگوی مصرف خواهیم پرداخت.
