قلب شما چگونه کار میکند ؟
قلب شما یک پمپ عضلانی قوی است . پمپاژ دائمی قلب، خون غنی از اکسیژن را به بدن شما می رساند . این چرخه وقتی شروع می شود که خون با اکسیژن کم از قسمتهای مختلف بدن برگشته و از طریق قلب به ریه های شما فرستاده می شود . بعد از اکسیژن گیری خون در ریه ها ، خون سرشار از اکسیژن به قسمت دیگری از قلب شما باز می گردد وعمل پمپاژ قلب ، آنرا به بدن شما می راند . وجود دریچه ها جهت عملکرد تلمبه ای قلب اساسی است . قلب شما چهار دریچه یا پرده بافتی دارد که با باز و بسته شدن آنها، امکان حرکت خون بین چهار حفره قلب فراهم میشود . هر دریچه ، جریان خون را کنترل کرده و موجب جریان یافتن خون به جلو و به حفره بعدی می شود . وقتی دریچه یا دریچه های قلب شما بیمار می شوند، توانائی کارکرد آنهاکاهش می یابد .
قلب
4 دریچه دارد . دریچه های دولتی ( میترال ) و سه لتی ( تریکاسپید ) که دریچه های اصلی قلب به شمار می روند، کنترل جریان خون به درون بطن ها را به عهده دارند . دریچه های آئورت و ریوی نیز کنترل جریان خون به خارج از قلب را به عهده دارند . عملکرد درست دریچه ها برای کارآمدی قلب به عنوان یک پمپ اهمیت حیاتی دارد .
بیماریهای دریچه ای قلب
-دریچه های قلب به یک یا دو شکل زیر بیمار می شوند :
تنگ شدن قسمت ورودی دریچه که استنوزیس ( تنگی ) نامیده می شود .
-بسته شدن ناکامل دریچه که نارسایی ( رگورژیتاسیون ) نامیده می شود .
با تنگ شدن دریچه از کفایت عملکرد پمپی قلب کاسته شده و منجر به مشکلات متعددی می شود . مثلا در تنگی دریچه میترال، هنگام انقباض دهلیز چپ، خون کمتری وارد بطن چپ می شود که این امر موجب محدودیت مقدار جریان خون پمپ شده به بدن می شود . وقتی دریچه کاملا بسته نشود، خون به حفره قلبی پس می زند، همچنین این حالت دریچه، توانائی قلب برای پمپ حجم ضروری خون به قسمتهای دیگر بدن را مختل می سازد . مثلا اگر دریچه میترال کاملا بسته نشود، هنگام انقباض بطن چپ، خون بجای حرکت بسوی آئورت، به دهلیز چپ پس خواهد زد . خون پس زده به دهلیز چپ موجب ایجاد فشار در دهلیز و پس زدن خون به ریه ها می شود .
افزایش حجم و فشار در ریه ها عملکرد آنها را محدود می کند شایع ترین دریچه ای که دچار تنگی یا نارسایی می گردد دریچه میترال است .
بیماری دریچه ای موجب بروز علائم زیر می شود :
- گاهی بدون علامت درد یا فشردگی سینه ( درد قلبی )
- تنگی نفس که گاهی فرد را از خواب بیدار می کند .
- خستگی عمومی و ناتوانی در انجام فعالیتهای روزمره
- تورم مچ پا و مچ دستها یا بزرگی غیر عادی شکم
- طپش قلب
- منگی یا غش
- سرفه
- خلط که کف آلود و گاهی اوقات خونی است
- عفونت مکرر تنفسی
- نبض ضعیف و نامنظم
اختلال دریچه ای ممکن است ارثی باشد یا توسط یکی از موارد زیر به وجود آید:
- تب روماتیسمی گلودرد چرکی ( استرپتوککی )
- آترواسکلروز ( تصلب شرایین )
- بالا بودن فشارخون نقایص مادرزادی قلب آندوکاردیت و تزریق موادمخدر در رگ
- ندرتاً سیفلیس
- عوامل افزایش دهنده خطر :
- افراد بالای 60 سال
- سابقه خانوادگی بیماری دریچه ای قلب
- دیابت
- حاملگی
- خستگی یا کار زیاد
- رژیم غذایی پرچرب ،پرنمک
- چاقی
- کشیدن سیگار،قلیان و مواد مخدر
- مصرف الکل
بررسی های تشخیصی ممکن است شامل :
آزمایش خون ، نوار قلب ، اکوکاردیوگرافی ، عکسبرداری از قلب و ریه ها با اشعه ایکس ، و آنژیوگرافی باشد . پزشک میتواند بیماری دریچه ای را بوسیله پرسیدن علائم بیماری شما، گوش دادن به صداهای قلب و انجام آزمایشات تشخیص دهد .
راههای مختلف درمان بیماریهای دریچه ای :
تجویز دارو - اصلاح تنگی دریچه با بالون - ترمیم دریچه به روش جراحی - تعویض دریچه به روش جراحی - تجویز آنتی بیوتیک ها برای درمان یا پیشگیری از عفونت باکتریایی دریچه قلب - داروهای ضد نامنظمی ضرباهنگ قلب برای پایدار کردن این نوع نامنظمی ها - داروی دیژیتال برای تقویت یا تنظیم ضربان قلب در بعضی از موارد:
1-عمل جراحی اصلاح تنگی دریچه با بالون :
در این روش از روی ران ( ورید فمورال ) کاتتر ( میله فلزی نازک ) راوارد کرده که سرش بالون دارد و از هوا پر می گردد . این کاتتر را نزدیک دریچه تنگ شده قرار میدهند وباد میکنند بدین صورت دریچه گشاد می گردد .
2-عمل جراحی ترمیم دریچه :
دراین روش که نوعی جراحی است دریچه خود فرد ترمیم میگردد به دو صورت کومیشروتومی و ترمیم دریچه ( والووپلاستی ) صورت می گیرد . در اطراف دریچه ها مناطقی وجود دارد که کومیشر نام دارد زمانی که فرد مبتلا به آندوکاردیت روماتیسمی بوده ممکن است تاول هایی ( وجتاسیون ) روی دریچه ها ایجاد شود و دریچه حالت چسبیده پیدا نماید و باز نگردد که در این روش کومیشرها را پاره مینمایند . حال اگر نارسایی دریچه ( رگورژیتاسیون ) وجود داشته باشد از حلقه هایی به نام آنولوپلاستی استفاده مینمایند که اطراف دریچه تنگ قرار میدهند . این افراد تا پایان عمر باید داروهای ضد انعقاد ( وارفارین ) مصرف نمایند زیرا جسم خارجی در بدنشان وجود دارد .
3-عمل جراحی تعویض دریچه :
در جراحی تعویض دریچه، سه نوع عمده دریچه مصنوعی مورد استفاده قرار می گیرد :
بیوپروستتیک یا دریچه های بافتی با پایه و بدون پایه :
دریچه های بافتی بدون پایه بیشترین شباهت را به دریچه های طبیعی دارند . این دریچه ها از بافت انسانی یا حیوانی تشکیل شده و بدون استنت یا پایه ( چهارچوب فلزی یا پلاستیکی که توسط پارچه ای پوشانده شده است و بافت را نگه می دارد ) می باشند . نبودن پایه موجب بهبود جریان خون می شود . انجام عملیات خاص بر روی بافت ، دوام دریچه های بدون پایه را بیشتر می کند .
دریچه های بافتی پایه دار :
دریچه های بافتی پایه دار نیز از بافتهای حیوانی ساخته شده و با انجام عملیات خاص دارای دوام بیشتری شده اند . چهارچوب پلاستیکی یا فلزی با پوشش پارچه ای بافت را نگه میدارد .
دریچه های مکانیکی :
این دریچه ها از مواد با دوام تری نظیر فلزات و پلاستیک ساخته شده اند . علیرغم سادگی ظاهری، دریچه های مکانیکی حاصل سالها طراحی دقیق بوده و از تکنولوژی پیچیده ای برخوردارند . این دریچه ها به لحاظ دوام طولانی مشهور می باشند . انتخاب دریچه پزشک پس از تشخیص دقیق مشکل دریچه ای شما در مورد نوع دریچه مناسب برای شما صحبت خواهد کرد . قبل از انتخاب دریچه بافتی یا مکانیکی، عوامل متعددی در نظر گرفته می شود : وجود و وسعت و شدت بیماری دریچه های دیگر قلب وجود و وسعت سایر بیماریهای عضله قلب شیوه زندگی و میزان فعالیتهای جسمانی روزمره توانائی تحمل مصرف داروهای ضد انعقاد روزانه
عمر دریچه :
عمر متوسط دریچه های خوکی یا گاوی 10 سال است که بعد از مدت فوق، دوباره باید بیمار عمل شده و دریچه خراب برداشته شده و دریچه دیگر جایگزین آن گردد که این عمل به مراتب مخاطرات و مشکلات بیشتری در مقایسه با عمل اول دارد . هرچه در سنین پائین تر دریچه های خوکی یا گاوی گذاشته شود، سرعت خراب شدن آن بیشتر و در نتیجه عمردریچه کوتاه خواهد بود . ولی در سنین بالای 60 سال عمر متوسط این دریچه ها بالاست .
دریچه های انسانی که از جسد انسان گرفته شده اند مختصری از دریچه های خوکی یا گاوی عمر بیشتری دارند .
دریچه های فلزی بنا به ادعای کارخانه های سازنده عمر بیش از 50 سال دارند . اما بعد از گذاشتن در داخل قلب مراقبت خاصی را می طلبد .
پیشرفتهایی در جراحی دریچه قلب:
سالهاست که جراحیهای رایج تعویض دریچه به صورت سالم و مؤثر انجام می گیرند پیشرفت روش های جراحی و محصولات جدیدی که این روشها را تسهیل می نمایند، موجب پدید آمدن جراحیهای قلب با حداقل تهاجم شده اند که بیشتر مورد توجه پزشکان و بیماران قرار گرفته است . تفاوت جراحیهای با حداقل تهاجم و روشهای معمول در اندازه و وسعت برشی است که جراح برای تعویض دریچه قلب شما انجام می دهد . برش جراحی کوچکتر موجب کاهش امکان عفونت و درد کمتر در دوران بهبودی شده و اغلب ظاهر زخم بهتر است به این معنی که جای زخم کوچکتر خواهد بود . با این وجود برش جراحی کوچک برای همه مقدور نیست . در مورد آنچه برای شما بهتر است می توانید آزادانه با جراح خود صحبت کنید صرف نظر از روشی که جراح برای شما مناسب می داند ، تعویض دریچه قلب در شرایطی انجام میشود که عملکرد قلب و ریه شما به ماشین قلب و ریه سپرده شود . وقتی که خون وارد ماشین قلب و ریه مصنوعی (CPB ) می شود Co2 آن با اکسیژن جایگزین می شود ( نظیر آنچه در ریه به وقوع می پیوندد ) و توسط پمپ قلبی مصنوعی خون به کل ارگانهای بدن فرستاده می شود . سیستم CPB دارای لوله هایی است که نظیر وریدها و شریانهای شما عمل می کند و همچنین برای حفظ درجه حرارت مناسب جهت عمل جراحی، بدن توسط دستگاه سرد یا گرم می شود .
قبل از عمل جراحی :
احساس اضطراب و نگرانی از عمل تعویض دریچه قلب امری طبیعی می باشد . به عقیده بسیاری از بیماران عمل شده، سؤال کردن و گفتگو با تیم جراحی موجب کم شدن ترس آنان می شود . همچنین این بیماران تاکید نموده اند که داشتن نگرش مثبت نسبت به جراحی، بهبودی آنها را تسهیل نموده است . شما نیز قبل از عمل آموزشهای خاصی از پزشک و سایر افراد دریافت خواهید کرد . تعدادی از آمادگیهای لازم بشرح زیر است : صحبت با اعضای مختلف تیم جراحی نظیر جراح ، متخصص بیهوشی، متخصص قلب، مسئول تنفس درمانی و پرستاران صحبت با اعضاء خانواده در مورد عمل بازدید از واحد مراقبت ویژه ICU که احتمالا محل گذراندن دوره بهبودی بعد از عمل می باشد آموزش ناشتا بودن به مدت 8 ساعت قبل از عمل در طول جراحی : عمل جراحی از فردی به فرد دیگر متغیر بوده و مدت آن حداقل 3 ساعت و اغلب طولانی تر خواهد بود . در طول عمل جراحی، شما تحت بیهوشی عمومی و در خواب خواهید بود . بعد از جراحی : بلافاصله بعد از عمل جراحی خواب آلود خواهید بود . چند ساعت بعدی و شب را در واحد مراقبت ویژه خواهید گذراند در این محل، تعداد ضربانات قلب، دما، فشارخون و سایر علائم حیاتی بطور کامل تحت کنترل قرار می گیرند . وسایل مربوط به کنترل ممکن است موجب ناراحتی شما بشود . پرستاران بطور مکرر در حرکت، سرفه و تنفس عمیق به شما کمک خواهند کرد تا به سلامت دوره بهبودی را سپری کنید . اعضاء خانواده و دوستان نزدیک به ملاقات شما خواهند آمد . پرستار واحد مراقبت ویژه به ملاقات کنندگان راجع به ساعات مناسب ملاقات توضیحاتی خواهند داد . وقتی که مراقبت و کنترل بخش ویژه لازم نباشد ، شما به واحد بعدی و یا بخش مراقبت عادی بیمارستان منتقل خواهید شد . مدت بستری بین 1 الی 7 روز می باشد . اغلب بیماران از چگونگی احساس بهبودی و توانائی از سرگیری برخی فعالیتهای عادی زندگی نظیر راه رفتن، خوردن، استحمام متعجب می شوند . بسیاری از بیماران روز بعد از عمل راه می روند . به مدت 12 ساعت بعد از عمل جراحی قلب هیچ ماده غذایی یا مایعات به شما داده نمی شود و بعد رژیم مایعات و به تدریج رژیم معمولی برایتان شروع می شود .
برنامه ریزی آینده :
زندگی با دریچه مصنوعی موجب می شود که بیمار فکر کند نیاز به روش زندگی جدیدی دارد ولی در واقع بیماران بعد از عمل احساس بهتری خواهند داشت زیرا دیگر علائم بیماری دریچه ای وجود ندارد . معمولا بیماران در می یابند که علائم بیماری بتدریج در طول چند هفته اول بعد از عمل بهبود می یابد ولی متوجه می شوند که برای ایجاد تغییرات قابل توجه، چندین هفته یا ماه ( دوره نقاهت ) زمان لازم است . پزشک برای تسهیل بهبودی در منزل رژیم خاص ورزشی را تجویز و شاید رژیم غذائی خاصی را نیز توصیه نماید . شما می توانید با کمک پزشک اهداف واقع بینانه ای را برای افزایش فعالیت جسمانی مشخص نمائید . این نکته حائز اهمیت است که شما راهنمائیهای خاصی برای از سرگیری فعالیتهای خانگی نظیرخانه داری، ورزش، رانندگی و بازگشت به کار را دریافت نمائید .
اغلب بیماران احساسات غیر منتظره ای نظیر موارد زیر را بعد از عمل تجربه می کنند :
احساس سرخوشی به مدت چند روز بی اشتهائی و احساس بدمزگی غذا که بیش از یک ماه ادامه می یابد .
اختلال خواب به مدت چند هفته اختلال بینایی ( کره چشم بطور موقت آب را جذب می کند که در بینایی اثراتی گذاشته و موجب می شود که عینک نامناسب به نظر برسد )
تورم پاها به مدت چند هفته
آگاهی از این موارد نگرانی شما را در مورد این که فقط شما چنین احساساتی دارید، کم می کند .
برنامه غذایی :
مصرف نکردن نمک، البته نباید تصور کنید که با مصرف نکردن اصلا نمک به بدن شما نمی رسد چرا که در مواد غذایی مصرفی شما مثل نان، سبزیجات، میوه جات و ... نمک وجود دارد و به بدن شما رسیده و نیاز بدن را برآورده می کند . غذا را به اندازه کم و در دفعات بیشتر بخورید . سعی کنید غذاها را با روش هایی نظیر آب پز و بدون استفاده از روغن تهیه کنید و از مصرف غذاهای سرخ کرده یا کنسرو شده خودداری کنید .
چرا نمک مصرف نکنیم ؟
چون نمک همراه خود آب را در بدن و در داخل رگها نگه می دارد . آب زیاد باعث بار و فشار زیاد بر روی قلب می شود .
دریچه های موجود از بهترین نوع دریچه های مصرفی در جهان می باشد و در مقایسه با دریچه های قدیمی صدای کمتری ( دریچه های فلزی ) دارند . با افزایش فعالیت، اضطراب، نگرانی و ... تعداد ضربانات قلب شما افزایش می یابد و بالطبع صدای دریچه نیز بیشتر به گوش می رسد که در این مواقع جای نگرانی وجود ندارد . بعضی وقتها در اثر بی نظمی قلب، تعداد ضربانات قلب زیاد شده و در نتیجه صدای دریچه نیز زیاد به گوش می رسد . اگر این حالت با تنگی نفس همراه باشد باید زود به پزشک مراجعه کرد ، ولی اگر همراه با تنگی نفس نباشد بعد از استراحت کوتاه مدت، اگر بهبودی حاصل نشد، به پزشک مراجعه نمایید . بطور کلی شنیدن صدای دریچه گواه بر کارکرد آن دریچه می باشد .
آنچه باید به خاطر سپرد :
خون انسان در برخورد با دریچه های مصنوعی تمایل به تشکیل لخته دارد و تشکیل لخته در اطراف دریچه نیز در کارکرد آن اختلال ایجاد می کند . بنابراین باید سیستم انعقادی ( لخته شدن ) خون را ضعیف بکنیم . یکی از راهها، مصرف قرص ضعیف کننده سیستم انعقادی می باشد . قرص فوق دو نام دارد وارفارین ( Warfarin ) یا کومادین ( Comadin ) که هردو یکی می باشد . بعد از عمل باید تا آخر عمر بطور مرتب از این قرص استفاده کرد تا انشاءا ... دریچه های شما با کیفیت خوب کار کنند . اگر در مصرف قرص فوق سهل انگاری کنید هیچ ضمانتی در کارکرد دریچه های شما وجود ندارد . افراد مختلف جامعه نسبت به مصرف قرص فوق واکنشهای مختلفی نشان می دهند . بطور مثال فردی ممکن است با مصرف نصف قرص روزانه، سیستم انعقادیش ضعیف گردد فرد دیگر ممکن است با مصرف دو قرص روزانه سیستم انعقادیش ضعیف گردد و ... بنابراین نمی دانیم شما با مصرف چقدراز این قرص، لخته شدن خونتان ضعیف خواهد شد . پس با آزمایش متناوب بعد از عمل ، واکنش شما به داروی فوق سنجیده می شود . این آزمایش ، پروترومپین (PT) نام دارد . بعد از تنظیم اولیه آزمایش شما و مشخص کردن مقدار مصرفی داروی فوق از بیمارستان مرخص می گردید . ولی چون غذاهای مصرفی در منزل با غذاهای بیمارستان فرق می کند و غذاهای مختلف نیز روی آزمایش (PT) تاثیر می گذارند و پس از آن حداقل هر 1-2 ماه بر اساس نظر پزشک معالج باید یکبار آزمایش (PT) را انجام دهید و بهتر است جواب آزمایشات در دفترچه (PT) توسط پزشک نوشته شود . داروی فوق باید طوری برای شما تنظیم گردد که سیستم انعقادی را تا حدی که خون لخته نشود ضعیف کند . چون اگر سیستم لخته کردن خون را زیاد ضعیف کند آنوقت ممکن است خونریزی اتفاق افتد . خونریزی ممکن است بصورتهای زیر با شدت کم یا زیاد اتفاق بیفتد : خونمردگی زیر پوست – خونریزی زیاد از دندانها موقع مسواک زدن – ادرار با رنگ قرمز – در خانمها مقدار خونریزی زمان قاعدگی بیشتر شده و یا مدت زمان زیادی طول بکشد – خونریزی از بینی – سیاه شدن ( مثل قیر ) مدفوع و ... در مواجهه با چنین حالاتی به پزشک مراجعه نمائید .
غذاهایی که ویتامین کا دارند
( جگر، اسفناج ، …) کمتر استفاده نمایید و به هیچ عنوان الکل مصرف ننمایید . گفته های بالا اهمیت مصرف درست داروی وارفارین یا کومادین را گوشزد می کند . در طول مدت درمان هیچ گاه نباید از آسپرین یا داروهایی که ترکیبات آسپرین دارند سرخوداستفاده نمود . فقط داروهای تجویز شده پزشک مصرف شود . در صورت انجام اعمال جراحی یا دندانپزشکی باید پزشک را از مصرف این داروها مطلع نمود . همیشه کارت مشخصاتی که بر روی آن نام داروی ضد انعقاد و مقدارمصرف آن نوشته شده را به همراه داشته باشید . پیشگیری از عفونت : - موقع کشیدن یا پر کردن دندان و نیز در خانمها جهت اقدامات تشخیصی یا درمانی در دستگاه تناسلی مثل کورتاژ و دیگر اعمال جراحی کوچک ، میکربها می توانند وارد جریان خون شوند . برای پیشگیری و مقابله با میکربهای وارد شده به خون دستورالعمل تجویز آنتی بیوتیک نیز به شما داده می شود . - هنگامی که به خانه باز می گردید فعالیت هایتان را باید کم کم افزایش دهید . بهبود محل عمل حدود 6 هفته طول می کشد در این مدت نباید بار بیش از 2 کیلوگرم را بلند کنید . در دوران نقاهت از بلند کردن اشیاء سنگین تراز 4 کیلوگرم مثل چمدان، خواربار و اطفال خودداری کنید . - بخیه ها معمولاً 10-7 وز بعد از عمل کشیده می شود . زمانی که بخیه های شما برداشته شد . ستشوی محل بخیه باید با آب و صابون خیلی ملایم انجام گیرد 45 روز بعد از عمل اجازه استحمام دارید . معمولاتا چند هفته محل عمل ناشی از جراحی موجب درد و ناراحتی خواهد بود . هر گونه درد غیر عادی و مداوم باید به پزشک گزارش شود . در صورت تب، تغییر رنگ زخم، تورم، ترشح، با پزشک تماس بگیرید . - معمولاً 6-4 هفته اول بعد از عمل نباید رانندگی کرد زیرا رانندگی روی برش استرنوم کشیدگی ایجاد می کند . - خانم ها تا 6 ماه بعد از عمل بایستی روش پیشگیری مطمئن از بارداری داشته باشند . بعد از 6 ماه درصورتی که خانمی قصد بارداری دارد بایستی به پزشک معالج خود اطلاع دهد زیرا استفاده از داوری ضد انعقاد کومادین در دوران حاملگی سبب بروز عوارض در جنین و مادر می شود . در مورد روش های پیشگیری از حاملگی ، خانم هایی که عمل تعویض دریچه قلب داشته اند باید متوجه باشند که استفاده از آی، یود، دی به عنوان یکی از روش های جلوگیری از حاملگی، احتمال پیدایش عفونت در بدن را بالا می برد . - در اماکن شلوغ حتی الامکان رفت و آمد نداشته باشید یا از ماسک استفاده نمایید . - اگر فردی سرما خورده است پیش او نروید و سرماخوردگی خودرا جدی گرفته و آنتی بیوتیک تجویز شده را مصرف نمایید .
ارسال مقاله توسط کاربر محترم سایت : h055ein