19 ذی القعده 1431، 5 آبان 1389
بسم الله الرّحمن الرّحیم
و الحمد لله ربّ العالمین و الصّلاة و السّلام علی سیدنا و نبینا ابی القاسم المصطفی محمّد و علی اله الأطیبین الأطهرین المنتجبین سیما بقیةالله فی الأرضین .
السّلام علیک یا سیدتی و مولاتی یا فاطمة یا بنت موسی بن جعفر ایتها المعصومة سلام الله علیک و علی ابائک الطّیبین الطّاهرین المعصومین .
خیلی خوشوقتیم از اینکه با خدمتگزاران صمیمی و بااخلاص ملت ایران و شهر قم امروز این دیدار بسیار شیرین را داریم. من تشکر میکنم از اینکه هیئت محترم دولت زحمت کشیدند و برای تدبیر در زمینه ی آبادانی قم و کمک به رفاه این مردم عزیز، به قم مشرف شدند و در برابر بارگاه حضرت معصومه (سلام الله علیها) حاضر گردیدند. از همه ی شما حضار محترم هم در هر بخشی که مشغول خدمت هستید، صمیمانه تشکر میکنم و امیدوارم خداوند متعال به شما توفیق بدهد و از شما راضی باشد و بتوانید ان شاءالله این مردم عزیز را، این مردم مؤمن و پرشور را به تمام معنای کلمه از خودتان راضی و خشنود کنید.
یک توفیق بزرگ برای هر کسی، توفیق خدمت است. از نظر خداوند متعال، خدمت به انسانها فی نفسه یک ارزش و یک حسنه است. اگر آن مردمی که به آنها خدمت میکنید، دارای امتیازاتی باشند مثل ایمان، مثل جهاد، مثل انگیزه های عالی در حرکتهای اجتماعی، خدمت به آن مردم ارزش مضاعف پیدا میکند؛ و خدمت به مردم قم از این قبیل است؛ مردم مؤمنی که در مواجهه ی با مسئولیتهای سنگین در طول ده ها سال گذشته امتحان خود را بخوبی داده اند و از عهده ی امتحان سربلند بیرون آمده اند. خدمت به این مردم، حقیقتاً توفیق بزرگی است. شما برادران و خواهران عزیز و محترم این را قدر بدانید.
قم در دوران حاکمیت طاغوت مبغوض بود. مبغوض بودن آن هم درست به دلیل امتیازات معنوی و واقعی این شهر بود؛ به دلیل تدینشان، به دلیل ارتباطشان با روحانیت، به دلیل حوزه ی علمیه ی مستقر در این شهر. اولین فریاد مقابله ی با ظلم رضاخانی از شهر قم بلند شد. مرحوم حاج آقا نورالله اصفهانی برای اینکه بتواند با استبداد رضاخانی در آغاز حکومت او مقابله کند، قم را پناهگاه خود قرار داد؛ به قم آمد و علمای شهرهای مختلف از نقاط مختلف کشور در قم جمع شدند؛ که البته با سرکوب حکومت مستبد چکمه پوش پهلوی مواجه شدند و مرحوم حاج آقا نورالله مسموم شد و به شهادت رسید. بعد از آن در همین صحن مطهر، یک عالم دینیِ باتقوا فریادش را علیه کشف حجاب بلند کرد و همه را متوجه خود کرد. رضاخان از تهران بلند شد آمد، آن مرد عالم و متقی و پرهیزگار و مجاهد و معنوی را زیر مشت و لگد گرفت. مقابله ی با دستگاه پهلوی در قم دارای این سوابق است. پس مسئله فقط از دوران شروع مبارزات روحانیت در سال 41 نیست. همه ی اینها موجب شده بود که حکومت طاغوت با قم به صورت یک دشمن برخورد کند. لذا آبادانی و عمران در قم نبود، صرف بودجه های لازم در قم نبود، امکانات گوناگون نبود؛ یعنی کمتر از نقاط دیگر به قم توجه میکردند. بسیاری از نیازهای مردم در دوره ی طاغوت نادیده انگاشته میشد و به مردم نمیرسیدند؛ آنها کارهای دیگری داشتند؛ لیکن قم باز در مقایسه ی با بسیاری از شهرهای دیگر محروم تر بود. وضع قم این است.
خوب، بعد از انقلاب توجه خاصی شد، اقبال خاصی به قم شد؛ لیکن حقاً و انصافاً - همان طوری که گزارش کردند و بنده هم این گزارش را تصدیق میکنم - از پنج سال پیش به این طرف، حرکت برای عمران قم و کمک به آبادانی این شهر بیشتر شد، سریعتر شد، یک رشد چشمگیری پیدا کرد؛ که خوب، این مغتنم است؛ منتها باید ادامه پیدا کند. اگر این همت و این شوق و این علاقه ای که امروز مسئولان محترم نسبت به مسائل قم ابراز میکنند، ادامه پیدا کند، این امید وجود دارد که ان شاءالله عقب ماندگی های متراکم گذشته بمرور جبران شود؛ و این برای کشور مهم است. خدمت به قم فقط خدمت به یک شهر نیست؛ خدمت به کشور و آبروی کشور است؛ چون اینجا پایگاه انقلاب است، پایگاه روحانیت است، بزرگترین حوزه ی علمیه در اینجا مستقر است، شخصیتهای برجسته ی علمی و دینی در این شهر مستقرند، مورد توجه انظار عمومی عالم است. شما ملاحظه کنید در همین چند روز همه ی دستگاه های تبلیغاتی دنیا متوجه قم و مردم قم و روحانیت قم بودند؛ این نشانه ی اهمیت این شهر است، مرکزیت این شهر است. بنابراین خدمت به این شهر، خدمت به آبروی جمهوری اسلامی است.
یکی از برنامه های تبلیغاتی دشمنان در طول سالهای انقلاب این بوده است که رمزها و نمادهای انقلاب و اسلام را تضعیف کنند. هر چیزی که به عنوان نماد اسلام و نماد انقلاب در سطح ملی وجود دارد، این را مورد تضعیف قرار دهند؛ تضعیف روحانیت و تمسخر روحانیت از این باب است؛ تضعیف بسیاری از معارف اسلامی و اهانت به آنها و خدشه ی در آنها از سوی افراد گوناگون، از این قبیل است. تضعیف قم هم از این قبیل است.
برای قم برنامه ریزی کردند. همان طوری که دیروز هم در یک جلسه ای در اینجا گفتم، تصمیم جبهه ی دشمن این بود که همچنان که قم پایگاه عظمت اسلام و برافراشته شدن پرچم انقلاب بود، در همین قم آنتی تز انقلاب را به وجود بیاورند؛ اینجا را بکنند پایگاه ضدیت با انقلاب؛ برای این تلاش کردند، برای این برنامه ریزی کردند. از انواع و اقسام شیوه ها استفاده کردند؛ از جمله کار کردن روی فکر مردم قم، روی احساسات مردم قم، شاید بتوانند این احساسات را خاموش کنند یا کمرنگ کنند. بنابراین در این سالها خیلی کار شده است.
اگر شما می بینید پاسخ مردم به این همه تلاش خصمانه، اینجور پرشور و باشکوه است - این حماسه ای که مردم قم در این چند روز به وجود آوردند و نشان دادند - این به خاطر بیداری این مردم است، نشانه ی عمق نفوذ و رسوخ ایمان در این دلهاست؛ والّا دشمن هیچی کم نگذاشته است. توجه به قم زیاد است. باید کاری کرد که این تبلیغات خنثی شود؛ و این از راه خدمت به مردم و کمک به مردم، شناسائی مشکلات حقیقی این شهر و این مردم امکانپذیر است. لذا امروز در این جلسه و در حضور شما مسئولین محترم، عمده ی توصیه ی من همین است که هرچه میتوانید، برای خدمت به این مردم، برای گشودن گره ها از زندگی این مردم تلاش کنید.
البته امکانات دستگاه های دولتی، امکانات محدودی است - امکانات نامحدودی نیست - لذا باید اولویتها را در نظر گرفت. همیشه همین جور است؛ باید نگاه کرد، دید اولویتها کجاست؛ و این یکی از اولویتهاست. به نظر من مسائل مهم شهر قم - که خوشبختانه در صراط اجراست - بایستی دقیقاً فهرست شود. همین مصوباتی که امروز هیئت محترم وزیران در اینجا داشتند، همچنین مواردی که در سفرهای رئیس جمهور محترم به این شهر تصویب شده است، اینها باید دقیقاً و موبه مو اجرا شود. مسئولین محترم سعی کنند همه ی این مصوبات را با دقت و با اهتمام، تا آخر دنبال کنند. همین مسئله ی آب برای قم که مسئله ای بسیار اساسی و حیاتی است، چند سال است که کارهای آن بحمدالله شروع شده و به طور نسبی به نتائج مطلوبی هم رسیده است؛ اما بایستی این همت و این تلاش ادامه پیدا کند تا ان شاءالله آب گوارای مشروب به شهر قم برسد و کام مردم را شیرین کند.
مسئله ی مناطق محروم قم که اشاره شد و آقایان در بیاناتشان فرمودند - هم آقای استاندار، هم آقای معاون اول محترم - بسیار مهم است؛ همین مناطقی که اسم آوردند و بعضی از مناطقی که اسم نیاوردند. در قم مناطق محرومی هستند با جمعیت زیاد، آن هم با مردمی عاشق و مشتاق انقلاب. همین منطقه ی نیروگاه که گفتند، با همه ی محرومیتهائی که دارد، مردم آنجا جزو مشتاق ترین و علاقه مندترین مردم در جهت انقلاب و در جهت آرمانهای انقلابند؛ این را ما اطلاع داریم. در دوران دفاع مقدس هم همین جور بوده، بعد از آن هم تا امروز همین جور بوده است. یا محله ی شاه ابراهیم و محلات دیگری که محلات فقیر و عقب مانده ی قم هستند، باید با رویکرد امور رفاهی، بهداشتی، آموزشی و خدماتی، یک فکر اساسی برای این محلات بشود؛ یک حرکت دفعی انجام بگیرد تا بعد ان شاءالله به روال معمولی بیفتد.
یکی از مسائل قم، مسئله ی بهداشت و درمان است؛ که من در این چند روزی که اینجا بودم، از طرق مختلف نظرات متعددی از افراد راجع به نیاز شهر به امکانات بیشتر بهداشتی و درمانی به من رسید. البته کارهائی هم در این زمینه تصمیم گرفته اند و ان شاءالله انجام خواهد گرفت، لیکن باید اهتمام ورزید. شنیدم از بخشهای مورد نیاز، بخش زنان است در امر درمان، که باید ان شاءالله به این مسئله توجه شود.
مسئله ی صنایع دستی شهر قم - که من در سخنرانی روز اول هم به آن اشاره کردم - مهم است. از سابق که ما قم بودیم و قبل از آن، این شهر معروف بود به صنعت بسیار زیبا و فاخر فرشبافی؛ این بایستی کمک شود. این امکانی است در این شهر، امکان بسیار مهمی هم هست. همه جا شنیده بودیم و زنان قم و مردان قم افتخار میکردند به این فرشهائی که در اینجا بافته میشد و معروف بود میگفتند «فرش نخ فرنگ»؛ نمیدانم حالا هم به همان صورت معروف است و گفته میشود یا نه. به مسئله ی فرششان، به مسئله ی صنایع دستیِ دیگرشان اهتمام ورزیده شود؛ این میتواند مردم را از درون زندگی خودشان بهره مند و مرفه کند.
مسئله ی صنعت را اشاره کردند؛ خیلی خوب است. در خصوص مسئله ی کشاورزیِ اینجا شنیدم که بناست از منطقه ی تهران و ورامین مبالغی آب به سمت منطقه ی کشاورزی مسیله جاری شود؛ که این از طرحهای دولت بوده است و از قبل تصمیم گرفته اند؛ بسیار کار خوبی است، بسیار کار مهمی است؛ ان شاءالله اینها انجام بگیرد. بحمدالله در این دولت کارهای بزرگی انجام گرفته است. در دولت نهم و دهم - همان طور که اشاره شد - کارهای باارزشی انجام گرفته است؛ چندین برابر کارهائی که قبلاً انجام گرفته بود؛ لیکن در عین حال نیازها همچنان وجود دارد. نیازها کاهش پیدا کرده است، لیکن تلاشهای بیشتری لازم است تا اینکه این نیازها بکلی برطرف شود؛ این به عهده ی شماهاست.
یکی از چیزهائی که خیلی مهم است، برخورد مسئولان رده های مختلف دستگاه ها با مردم و با مراجعین است؛ روی خوش، روی خوش. گفت:
چون وا نمیکنی گرهی خود گره مباش
ابرو گشاده باش چو دستت گشاده نیست
گاهی یک مسئولی نمیتواند توقعی را که از او هست، انجام دهد. یک دستگاهی اعتباراتش کم است، امکاناتش کم است؛ مانعی ندارد؛ اگر چنانچه به قدر توان اما با روی خوش، با ابروی گشاده، با آغوش باز و صمیمانه با مردم برخورد شود، مردم خشنود میشوند، راضی میشوند. گاهی به دفتر ما در تهران مراجعاتی میشود. کسی درخواستی دارد، برای ما عملی نیست. میگویند بله، درخواست شما رسید، اما نمیتوانیم این کار را بکنیم؛ یا خلاف قانون است، یا مشکلات دیگری دارد. آن طرف میگوید من همین اندازه که شما به درخواست من توجه و رسیدگی کردید، راضی ام؛ ولو این کار انجام نگرفته. مردم خشنود میشوند از اینکه مسئولان دردهای آنها را احساس کنند، غمگسار آنها باشند. البته تلاش هم بکنند و به قدر امکان، نیازهای آنها را برآورده کنند. عرض کردیم امکانات دولت محدود است. اینجور نیست که ما خیال کنیم همه ی این کارهائی را که لازم است، دولت میتواند با دست باز انجام دهد؛ نه، از جهات مختلف محدودیتهای زیادی وجود دارد؛ اما همان مقداری که ممکن است، عمل کنیم و آنچه را که عمل میکنیم، با روی باز انجام دهیم. با مردم ابروگشاده باشیم؛ این از مهمترین کارهائی است که بر عهده ی ماست، بر عهده ی همه ی مسئولین است.
شما مسئولین محترم در بخشهای مختلف - چه بخشهای آموزشی، چه بخشهای خدماتی، چه بخشهای صنعتی، چه بخشهای کشاورزی، چه بخشهای فرهنگی، چه بخشهای بهداشتی و درمانی، چه بخشهای انتظامی و امنیتی و غیره - بدانید این خدمتی که میکنید، اجرش فقط آن مزدی نیست که از سوی دستگاه به شما پرداخت میشود؛ اجرش پیش خداست. اجری که خدای متعال میدهد، بمراتب بالاتر و ارزشمندتر و شیرین تر از اجرها و مزدهائی است که در دنیا به انسان میدهند؛ چه اجرهای مادی، چه حتّی تشکر. ممکن است یک وقت ما یک کاری بکنیم، مردم از ما تشکر کنند؛ این هم یک مزدی است؛ اما مزد الهی خیلی از اینها بالاتر است. شما یک خدمتی میکنید، یک دلسوزی ای میکنید، وقت گذاری میکنید، بیشتر از وقت معمول در محل کار میمانید و خدمت میکنید. ممکن است هیچ کس هم نفهمد، اما خدا میداند. زیاد اتفاق می افتد و ما در طول این خدمت سی و یکی دو ساله بارها برخورد کرده ایم با افرادی که بدون اینکه کسی مطلع شود، بدون اینکه حتّی مافوق آنها یا زیردست آنها یا همکار آنها بداند، به یک کاری دلسوزانه رسیده اند. پرونده ای را نگاه میکرده، کاری را دنبال میکرده، وقت کار اداری هم تمام شده، گفته نیم ساعت دیگر، یک ساعت دیگر میمانم و این کار را تمام میکنم. هیچ کس هم ملتفت نشده، کسی هم از او تشکر نکرده. بدانید اینها پیش خدا باقی است. هیچ کس نفهمد، نویسندگان الهی میدانند، کرام الکاتبین میفهمند؛ آنها اینها را ثبت و ضبط میکنند. آن روزی که چشمها و دلها همه محتاج لطف و رحمت و مغفرت الهی اند، اینها برای شما مایه ی روشنی چشم و دل خواهد شد؛ اینها در آن روز سخت و هولناک قیامت، سایه ای خواهد شد بر سر شما. بنابراین اجر الهی خیلی بالاتر است؛ به این اجر توجه کنید. بدانید هر کاری که میکنید، هر خدمتی که به مردم میکنید، این در نزد خدای متعال مضبوط و محفوظ است. وقتی با این روحیه کار کنید، از کار خسته نمیشوید. کار، دیگر ما را فرسوده نمیکند؛ مخصوصاً با توجه به اینکه کشور ما حقیقتاً به کار احتیاج دارد. ما در همه ی زمینه ها بایستی با تاخت پیش برویم.
در زمینه ی علمی، در طول صد سال، صد و پنجاه سال ما را عقب نگه داشتند. در زمینه ی صنعتی همین جور، در زمینه های گوناگون اجتماعی همین جور. حکومتهای فاسد، حکومتهای مستبد، حکومتهای شهوتران، حکومتهای شکمباره، و در این چند دهه ی آخر قبل از انقلاب هم حکومتهای بشدت وابسته، پدر این کشور را درآوردند. یک روزی فقط استبداد بود، دیکتاتوری بود - دیکتاتوری ناصرالدین شاهی، دیکتاتوری فتحعلی شاهی - ولی دیگر وابستگی نبود؛ اما یک روز وضع این کشور به جائی رسید که هم دیکتاتوری بود، زورگوئی بود، فشار بر مردم بود، هم نوکری بیگانه بود. رضاخان قلدر که مثل یک گرگ وحشی به مردم میتاخت، در مقابل اربابهای انگلیسی، هر امتیازی که خواستند، به آنها داد. قرارداد نفت را گرفت، ظاهراً انداخت توی بخاری و سوزاند؛ اما چند روز بعد یک قرارداد بدتر و ننگین تری را برای مدت طولانی - سی سال بر مدت قرارداد قبلی نفت اضافه کرد - امضاء کرد، داد دستشان رفتند! مسئولین دولتی اش هم تابع او بودند. بعد از رفتن رضاخان، به تقی زاده که آن وقت وزیر دارائی بود، گفتند چرا آن روز این قرارداد را امضاء کردی؟ گفت من آلت فعل بودم؛ یعنی خود رضاخان مسئول بود. این آدمی که در مقابل مردمِ خودش اینجور وحشیانه، وقیحانه، بی ملاحظه و ستیزه گرانه رفتار و برخورد میکرد، در مقابل انگلیسی ها خوار و ذلیل بود. آنها روی کارش آورده بودند. یک مدتی خواست یک مقداری از آن قطب به یک قطب دیگری متصل شود - به طرف آلمانها متمایل شد - برش داشتند؛ مثل یک عبد ذلیل از ایران خارجش کردند، بردند و پسرش را جایش گذاشتند.
سالهای سال کشور ما اینجور زندگی کرده است. این ملت سالهای سال اینجور زیر فشار حکومتهای مستبد و فاسد و دیکتاتور و ثروت طلب زندگی کرده. در هر کجای کشور یک ملک آبادی بود، رضاخان او را به اسم خودش کرده بود؛ در مازندران، در خراسان، در بسیاری مناطق دیگر. ثروت جمع کردند، املاک جمع کردند، جواهرات برای خودشان جمع کردند؛ آخر سر هم مبالغی از ثروتهای ملی را برداشتند و فرار کردند بردند. الان میلیاردها دلار متعلق به این ملت به آمریکا برده شده است. اول انقلاب، ما از آمریکا خواستیم ثروتهائی را که خاندان پهلوی با خودشان برده اند، به ملت ایران برگردانند؛ گوش نکردند. خوب، معلوم هم بود که گوش نمیکنند. اینها همه از یک جنسند.
این ملت به برکت انقلاب در فکر تجدید حیات خود افتاد، راه تجدید حیات را پیمود، کارهای بزرگی انجام داد؛ لیکن کارهای بزرگتری در پیش دارد. ما، هم از لحاظ علمی، هم از لحاظ فنی، هم از لحاظ خدماتی، هم از لحاظ سازمانهای گوناگون، سازماندهی و سیستم سازی در کشور، هنوز کارهای زیادی در پیش داریم که باید انجام دهیم. هرچه برای این مردم کار کنید، زیاد نیست؛ این عرض من و توصیه ی من به شماست.
من مجدداً از همه ی شما مسئولین محترم که در این شهر مستقرید - استاندار محترم، مسئولین گوناگون - تشکر میکنم و مطلبی را که روز اول هم گفتم، اینجا تکرار میکنم: دستگاه های دولتی مواظب باشند؛ اگر چنانچه بر سر یک مسئله ای بین خودشان اختلافی هست، نگذارند این اختلاف دودش به چشم مردم برود؛ با مردم تماس پیدا نکند.
والسّلام علیکم و رحمةالله و برکاته
