استرس، بدخوابی و ضعف های مفصلی و بینایی
بازی های کامپیوتری با همه هیجان و زیبایی در ذهن کودکان، آسیب های جسمانی هم به دنبال دارند. آسیب های جسمی و فیزیکی که با رعایت اصول درست استفاده از این بازی ها، به سادگی قابل پیشگیری هستند.
درا ین مقاله به توضیح مختصری از آثار جسمانی ناشی از بازی های کامپیوتری بر کودکان می پردازیم.
هیجان و تیک های عصبی
بازی های کامپیوتری را می توان به دو گروه تقسیم کرد. گروه اول بازی هایی که جذابیت دارند و علاوه بر ایجاد هیجان باعث تمرکز، دقت و خلاقیت می شوند وگروه دوم بازی هایی هستند که صرفا هیجان دارند پس خواه ناخواه اثر مخربی بر ذهن کودک می گذراند. اگر چه هیجان، نیاز طبیعی کودکان در دوره های سنی مشخصی است تا به رشد شخصیتی و عاطفی لازم دست پیدا کنند؛ اما نباید منکر این اصل شد که به حس هیجان پذیری کودکان و نوجوانان باید از طریق طبیعی پاسخ داده شود. بازی های خشن رایانه ای نه تنها نیاز کودکان را برای هیجان تأمین نمی کنند بلکه باعث افزایش هیجان پذیری به شکلی نامناسب در آنها می شود و پس از مدتی آنها رابا افزایش نیاز نسبت به سطح محرک محیطی بالاتری برای واکنش نشان دادن، روبه رو می کنند.
کم توجهی
از طرف دیگر کودکان به دلیل استمرار در انجام بازی های جنجالی و پر سر و صدای رایانه ای، کم توجهی پیدا می کنند و در ذهنیات خود تخیلاتی را می پرورانند. این کودکان به طور دائم در عالم خیال سر می کنند و به مرور دامنه توجه و تمرکز کمتری پیدا می کنند.
پرخاشگری
عارضه دیگری که هیجان مستمر بر کودکان و نوجوانان ایجاد می کند، افزایش میزان ترشح هورمون این نفرین و نور اپی نفرین از مغز است که این افزایش سیستم عصبی آنها را دچار آسیب می کند و به شکل پرخاشگری، بی تحملی وتنش های عصبی آشکار می شود.
تیک های عصبی
علاوه بر این، هیجان زیاد باعث انقباض دائم عضلات شده و کودکان و نوجوانان را دچارعوارضی مانند تیک های عصبی، جویدن، گوشه لب و ناخن، قفل شدن دندان ها، اخم و چین و چروک صورت می کند، به همین دلیل آنها به ناچار برای کنترل هیجان خود، کالری بیشتری مصرف کرده و به دنبال افزایش وزن دچار عوارض جسمانی فراوانی می شوند. از طرف دیگر وارد آمدن استرس فراوان به کودکان، در نهایت موجب تغییرات فشار خون و تعداد ضربان قلب می شود.
بدخلقی و بهانه گیری
تحریک پذیری و هیجان بیش از اندازه بازی های کامپیوتری باعث بی حالی و کاهش انرژی در کودکان شده، در نتیجه کودک شروع به بدخلقی، بهانه گیری، توقعات بی جا، اذیت و آزار دیگران و حتی پرخوری می کند. این در حالی است که اگر خانواده ها نیاز به هیجان کودک خود را با استفاده از ورزش، فرستادن او به باشگاه ورزشی، تشویق به بازی های دسته جمعی و ایجاد امکان آن در فضاهایی مانند پارک را به وجود آورند، در حقیقت به فرزند خود فرصت داده اند تا با اعضای جامعه تعامل بیشتری برقرار کند، خوب را از بد تشخیص بدهد و فرصت تجربه اندوزی داشته و علاوه بر هم کلام شدن با هم بازی خود، با مفاهیم نظم و انضباط آشنا شود.
بی نظمی و خود محوری
ایراد دیگری که به بازی های رایانه ای وارد است این است که این بازی ها نظم خاصی ندارند و کودک یا نوجوان هر زمان که اراده کند، مشغول بازی می شود. همین ویژگی، بی نظمی را به کودک می آموزد. دراین بازی ها شکست یا پیروزی مفهومی ندارد، در نتیجه کودکان خود محوری را می آموزند.
عوارض بازی های خشن رایانه ای بر کودکان بیش فعال
بازی رایانه ای که هیچ جنبه آموزشی ندارد و کودک رابا صحنه های خشن سرگرم می کند برای کودکان بیش فعال که کنجکاوتر هستند، مخرب است و میزان توجه و تمرکز آن هارا کاهش می دهد. خشم، رفتارهای غلط ، افت تحصیلی و آسیب های روانی و تربیتی از مهم ترین عوارضی است که کودکان دچار بیش فعالی یا وسواس را به دنبال استفاده از بازی های رایانه ای تهدید می کند. صحنه های ترسناک بازی های رایانه ای ممکن است کودکان را دچار نوعی ترس خیالی کند که در نهایت باعث گوشه گیری، کاهش، تمرکز، یادگیری و اختلال در خواب شود. هنگامی که کودکان و نوجوانان به دنبال بازی های پر هیجان رایانه ای، با مغزی خسته می خوابند، درساعات خواب که زمان ترمیم مغز است دچار تنش شده و آسیب می بینند. این کودکان اغلب عصبی هستند و توانایی کمتری برای تجزیه و تحلیل آموخته های شان پیدا می کنند.
کندی رشد جسمانی
مهارت های حرکتی و تکامل رشد جسمانی همه از آثار مثبت و جنب و جوش و بازی در دوران کودکی است اما هنگامی که حرکات فیزیکی محدود می شود و کودک ساعت ها وقت خود را به روبه روی تلویزیون یا رایانه می گذارند، استخوان و مفاصلی که در این دوران باید نهایت رشد خود را داشته باشد از تکامل بازمانده و آسیب می بینند در نتیجه رشد کودک دچار اختلال می شود. بسیاری از مهارت های فردی در این کودکان، تکامل پیدا نمی کند و از آنجا که حرکت دست تنها فعالیت بازی رایانه ای است، کودکان نمی توانند فعالیت های شخصی شان را با سرعت عمل انجام دهد.
ضعف توان بینایی و خستگی چشم
هنگام بازی رایانه ای، چشم حدود چهار هزار حرکت در ساعت دارد و ناچار است فشار زیادی را برای دیدن دقیق و تمرکز روی صحنه هایی که پشت سر هم و با سرعت نمایش داده می شوند، تحمل کند. این اتفاق در نهایت باعث تحریک پذیری سیستم عصبی شده و مشکلات چشمی گوناگونی مثل تاری دید، عدم تطابق و دو بینی حتی تیک در پلک ها را هم به دنبال دارد. از طرف دیگر ضعف توان بینایی و خستگی چشم از عوارض تماشای ساعت ها بازی های رایانه ای هستند که سردرد، گردن درد و کمردرد را هم به دنبال دارند .بنابراین بهتر است این نوع بازی های رایانه ای را تا حد امکان از دسترس کودکان دور نگه دارید و در صورت تمایل و اصرار آنها به بازی، نظم خاصی برای استفاده از این بازی ها در نظر بگیرید.
آسیب های مفصلی
یکی دیگر از آسیب های جسمانی ناشی از بازی های رایانه ای آسیب به مفاصل کودکان است. تحقیقات نشان داده به ازای هر یک ساعتی که کودکان صرف بازی کردن با کنسول های بازی می کنند، احتمال ابتلای آنها به دردهای مفصلی نزدیک به 50 درصد افزایش پیدا می کند و هر چه سن کودک پایین تر باشد احتمال ابتلای او به دردهای مفصلی هم بیشتر است به طوری که یک کودک 7 ساله که در روز 2 ساعت به بازی های رایانه ای مشغول است نسبت به یک کودک 10 ساله درد بیشتری در ناحیه مچ و انگشتان دست پیدا می کند . چرا که عضلات و تاندون های این کودکان هنوز در حال رشد است . به طور کلی بازی های رایانه ای برای سلامت عضلات و تاندون های دست کودکانی که در سن رشد قرار دارند، خوب نیست. به همین دلیل پدر و مادرها باید نسبت به مدت زمانی که کودکان صرف بازی کردن با این دستگاه ها می کنند ، توجه کافی داشته باشند. 3-2 ساعت بازی کردن با کنسول های بازی برای یک کودک 7 ساله زمان بسیار زیادی است و می تواند رشد صحیح عضلات دست و بازوی او را تحت تأثیر قرار بدهد. برای کاهش خطر ابتلای کودکان به این بیماری ها شما پدر و مادرها باید نظارت بیشتری روی ساعات بازی کودک تان داشته باشید و از زیاده روی اودر این زمینه جلوگیری کنید، برای مثال انتخاب بازی های فکری و کم صدا که بیشترین باعث تمرکز می شوند و هوش را تقویت می کنند ودر کنار آن تعیین وقت، استفاده از برنامه های بازی تولید داخل کشور که مطابق با فرهنگ ما هستند و اجبار کودک به استراحت دوره ای بعد از هر 45 دقیقه بازی، از ترفندهایی است که می تواند آثار مخرب این بازی ها را تا حدودی کاهش بدهد.
منبع: مجله شهرزاد 21