قرص هایی که باعث چاقی می شوند

داروهای روان درمانی که باعث گسترش اپیدمی چاقی شوند
کافی است کمی در خیابان قدم بزنید تا ببینید چگونه« اپیدمی چاقی» رو به گسترش است.در آمریکا، دو سوم بزرگسالان، یعنی بیش از 130 میلیون نفر دارای اضافه وزن هستند و نیمی از این تعداد چاق محسوب می شوند.تعداد افرادی که بیش از 45 کیلوگرم اضافه وزن دارند، بیش از سایرین در حال افزایش است.همراه با این ارقام سرسام آور، دیابت و بیماری های قلبی- عروقی و مرگ و میر ناشی از آن نیز رو به افزایش است.
در نشریات و برنامه های رادیو و تلویزیون مدام راجع به تأثیر منفی غذاهای آماده( فست فود)، زیاد خوردن و کم تحرکی گفته می شود و نهادهای دولتی در تلاشند تا به کمک برنامه های بهداشت عمومی در مورد خطرات احتمالی شیوه جدید زندگی به مردم آموزش دهند.
اما تا به حال به ندرت از عامل مهم دیگری سخن به میان آمده است : شیوع مصرف داروهای روان درمانی که می تواند منجر به افزایش وزن قابل توجهی شود. این گونه داروها عبارتند از داروهای ضد افسردگی( مانند آمیتریپتیلین(1)، دوسکپین(2) و ایمی پرامین(3))، تثبیت کننده های رفتاری(مانند لیتیوم(4) و والپوریت(5)) و ضد روان پریشی( مانند کلوزاپین(6) ، اونزاپین(7) و کلروپرومازین(8)) که در بازار وجود دارند.به عنوان مثال، پس از 10 سال مصرف لیتیوم، بیماران حدود 10 کیلوگرم افزایش وزن پیدا کردند.در دسامبر 2006، مجله نیویورک تایمز براساس مدارک داخلی یک شرکت داروسازی به نام الی لیلی(9) مقاله ای منتشر کرد که نشان می داد این شرکت عمداً عوارض جانبی اولانزاپین را که تحت عنوان نام تجاری زیپرکسا(10) به بازار عرضه می شد کم اهمیت جلوه داده است.اطلاعات موجود در این شرکت نشان می داد دو سوم مصرف کنندگان این دارو پس از یک سال مصرف بیش از 10 کیلوگرم چاق شده اند و نیمی از این تعداد نیز حدود 30 کیلوگرم افزایش وزن داشته اند.
ساز و کار افزایش وزن ناشی از این گونه داروها بسیار پیچیده بوده و مطمئناً به سختی قابل درک است.برخی از این داروها ممکن است سیستم عصبی مرکزی را که بر کنترل انرژی دریافتی نظارت دارد مختل کنند؛ در نتیجه اشتهای بیمار افزایش می یابد.در حالی که برخی دیگر از داروها ممکن است سیستم متابولیسم بیمار را تغییر دهند.متأسفانه، پزشکان به نحو فزاینده ای داروهای متعدد روان درمانی را به طور همزمان برای یک بیمار تجویز می کنند در حالی که بسیاری از عوارض جانبی آنها - از جمله تأثیر بر وزن- بررسی نشده اند.
دقیقاً نمی دانیم مصرف این داروها چه مقدار بر سایز مردم آمریکا اثر گذاشته اما به طور قطع تعداد زیادی از مردم به عارضه افزایش وزن دچار شده اند.فقط تعداد نسخه های تجویز شده برای داروی زیپرکسا در ایالات متحده به میلیون ها عدد می رسد.در سال 2004، 32/6 میلیون نفر از آمریکایی ها داروهای ضد افسردگی، انگیزشی، ضد روان پریشی و آرام بخش خریداری کرده اند؛ در صورتی که این تعداد در سال 1997، رقمی بالغ بر 21 میلیون نفر بوده است.روی هم رفته، در حال حاضر تقریباً 50 میلیون آمریکایی- یک نفر از هر شش نفر- حداقل یک نوع داروی روان درمانی استفاده می کنند. به نظر می رسد که این گونه داروها به طور بالقوه عامل گسترش فزاینده و رو به رشد معضل چاقی در آمریکا هستند.
تعجب آور است که صاحب نظران به ندرت به ارتباط میان داروهای روان درمانی و معضل فراگیر چاقی اشاره می کنند.به عنوان مثال، در سال 2007، گزارشی(11) از شبکه تلویزیونی PBS پخش شد که در آن شیوه زندگی و طیف وسیعی از عوامل فیزیولوژیک مؤثر بر چاقی مطرح شد اما به داروهای روان درمانی اشاره ای نشد.
عامل دیگری که رسانه ها و دولت در اطلاع رسانی عمومی آن ناموفق بوده اند گسترش چاقی در نوجوانان و حتی کودکان در طی 10 تا 15 سال گذشته است. این اتفاق همزمان با رشد 5 برابری افزایش تجویز داروهای روان درمانی برای این گروه سنی رخ داده است در حالی که مصرف این گونه داروها در نوجوانان بیش از بزرگسالان موجب افزایش وزن می شود.
هر چند افزایش وزن ناشی از استفاده داروهای روان درمانی به صورت بالقوه یک معضل جهانی است اما نگرانی ها در ایالات متحده به دلیل فرهنگ خاص آنان بیشتر است.چرا که مردم آمریکا هرگونه احساسات منفی را نشانه بیماری روانی می دانند و سریعاً به مصرف دارو روی می آورند. علاوه بر این، معمولاً پزشکان به بیماران نمی گویند که داروهای تجویز شده برایشان ممکن است باعث افزایش اشتها شود و بیماران روانی هم به مرور زمان یاد می گیرند که تمام مشکلات- از جمله زیاد خوردن- را به اختلالات روحی خود نسبت دهند.در مقاله ای که در ماه می 2008 در ژورنال روان درمانی آمریکا به چاپ رسید، دو پزشک مدعی شدند که چاقی به عنوان یک بیماری روانی محسوب می شود! یکی از پیامدهای احتمالی چنین اظهار نظری افزایش مضاعف مصرف داروهاست که در پی آن، بدون شک آمار چاقی نیز به طور تصاعدی افزایش می یابد.باید توجه داشت بیمارانی که نگران افزایش وزن و عوارض ناشی از مصرف داروها هستند حق ندارند به یکباره و به طور ناگهانی درمان را قطع کنند چرا که عوارض چنین عمل حساب نشده ای به مراتب بیشتر خواهد بود.
همچنین باید گفت آنچه که برای یک بیمار کاهش تدریجی دارو محسوب می شود ممکن است برای بیمار دیگر سریع و خطرآفرین باشد. اما باید حداقل آگاهی لازم به فرد بیمار داده شود تا بتواند در طول دوره مصرف داروها با عوارض احتمالی آن برخورد مناسب داشته باشد.وظیفه دولت و رسانه ها، علاوه بر اطلاع رسانی دقیق، این است که شرکت های داروسازی را مکلف کنند در مورد تأثیر داروها بر افزایش وزن پنهان کاری نکنند.

پی‌نوشت‌ها:
 

1.amitriptyline
2.doxepin
3.imipiramine
4.lithium
5.valproate
6. clozapine
7.olanzapine
8.chlorpromazine
9.Eli Lilly
10.zyprexa
11.Fat:What no one is telling you
 

منبع:newscientist.com
دانشمند، شماره 557