جلوگیری از بارداری بدون اجازه شوهر
آیا زن می تواند بدون اجازه شوهر به وسیله دارویی که ضرر زیادی ندارد، از بارداری موقتاً جلوگیری نماید؟
امام خمینی(ره):
خیر. بدون رضایت شوهر جایز نیست.
(استفتائات، 1382، ج3، ص283، س7)
آیت الله بهجت(ره):
اگر نکاح مشروط به استیلاء(بچه دار شدن) بوده است، نمی تواند.
(استفتائات، 1386، ج4، ص77، س4842)
آیت الله تبریزی(ره):
اگر زن دارای فرزند باشد در صورتی که جلوگیری موقت بوده و ضرر زیادی نداشته باشد اجازه شوهر لازم نیست.
(استفتائات، 1386، ج4، ص77، س4842)
آیت الله خامنه ای(دام ظله):
محل اشکال است.(بنابراحتیاط بدون رضایت شوهر اقدام نکند.)
(اجوبة الاستفتائات، 1388، ص300، س 1259)
آیت الله خویی(ره):
در صورتی که جلوگیری موقت بوده و ضرر زیادی نداشته باشد، اجازه شوهر لازم نیست.
(صراط النجاة، 1425ه.ق، ج2، ص319، س1005 و منهاج الصالحین، 1410ه.ق، ج2، ص284، م1378)
آیت الله سیستانی(دام ظله):
در صورتی که ضرر زیادی نداشته باشد اجازه شوهر لازم نیست.
(منهاج الصالحین، 1427 ه.ق، ج3، ص116، م385 و ملحقات کتاب منهاج الصالحین، ص 217، س169)
آیت الله صافی گلپایگانی(دام ظله):
بنابر احتیاط واجب باید با اجازه شوهر باشد.
(جامع الاحکام، 1382، ج2، ص54، س1405)
آیت الله فاضل لنکرانی(ره):
اگر ضرر زیاد نداشته باشد، جایز است اگرچه شوهرش راضی نباشد.
(جامع المسائل، ج1، ص459، س1751 و همان، ج2، 1383، ص480، س1337)
آیت الله گلپایگانی(ره):
در صورتی که برای او ضرر ندارد و او را عقیم و نازا نکند(موقتی باشد) مانعی ندارد(ظاهراً اذن شوهر شرط نیست.)
(مجمع المسائل، 1412ه.ق، ج2، ص173، س486 و همان، ج3، 1409ه.ق، ص244، س70)
آیت الله مکارم شیرازی(دام ظله):
در صورتی که ضرر قابل ملاحظه ای نداشته باشد و همسر راضی باشد، مانعی ندارد.
(استفتائات جدید، 1384، ج2، ص610، با استفاده از س 1765
آیت الله نوری همدانی(دام ظله):
جلوگیری برای مدت طولانی جایز نیست و در صورت موقت با تذکر شوهر به عدم رضایت، جایز نیست.
(هزار و یک مسأله فقهی، 1383، ج1، ص280، س960 و ص281، با استفاده از س 962)
آیت الله وحید خراسانی(دام ظله):
در صورتی که ضرر زیادی نداشته باشد، اجازه شوهر لازم نیست.
(منهاج الصالحین، ج3، ص322، م1378)
حکم راه های جلوگیری از بارداری
حکم هر یک از موارد زیر چیست؟
الف) گذاشتن دستگاه IUD
ب) بستن لوله برای خانم ها
ج) بستن لوله برای آقایان
د) اگر در(موارد بالا) موجب لمس و نظر نامحرم باشد، حکم چیست؟
امام خمینی(ره):
الف) اگر دستگاه به وسیله کسی که جایز نیست لمس یا نظر به عورت او کند گذاشته می شود و مستلزم لمس و نظر است حرام است و در غیر این صورت مانع ندارد، مگر اینکه موجب عقیم شدن یا نقص عضو شود.
(استفتائات، 1382، ج3، ص284 س11)
ب و ج) اگر موجب نازایی و عقیم شدن دائمی نشود و ضرر به مزاج نرساند و همراه یا مستلزم محرّم خارجی نشود. اشکال ندارد
د) حرام است.
(استفتائات، 1382، ج3، ص283 س9 و با استفاده از س6)
آیت الله اراکی(ره):
الف و ب و ج)اگر بستن لوله ها قوه توالد را از بین ببرد جایز نیست و اما اگر ایجاد مانع کند با حفظ قوه توالد و هر وقت بخواهد مانع را بردارد بتواند یعنی به طور موقت باشد، مانعی ندارد و همچنین اگر حمل برای زن موجب خطر نفس یا حرج شدید باشد، بستن لوله ها مانعی ندارد، به شرط آن که راه دیگری نباشد.
د) حرام است.
(استفتائات، 1373، ص251، با استفاده از س13 و توضیح المسائل، 1414ه.ق، ص450 و 451، با استفاده از
م 2447، 2450، 2455 و 2456)
آیت الله بهجت(ره):
الف) بسمه تعالی. چون مستلزم نظر یا لمس حرام است جایز نیست.
ب و ج) بسمه تعالی. عقیم کردن دائمی جایز نیست.
د) بسمه تعالی. لمس و نظر نامحرم جایز نیست.
(استفتائات موجود در واحد پاسخ به سؤالات جامعة الزهرا سلام الله علیها)
آیت الله تبریزی(ره):
الف) چنانچه مستلزم نظر و لمس حرام باشد جایز نیست.
ب و ج) بستن لوله های مذکور چنانچه مستلزم نظر و لمس حرام باشد جایز نیست بلکه مطلقاً جایز نیست بنابراحتیاط، مگر اینکه زن مرضی داشته باشد که معالجه آن موقوف به ممانعت از حمل باشد و ممانعت از حمل بغیر از بستن لوله ها هم ممکن نباشد.
د) جلوگیری از حمل به نحوی که موجب ارتکاب حرام گردد، جایز نیست.
(استفتائات موجود در واحد پاسخ به سؤالات جامعة الزهرا سلام الله علیها)
آیت الله خامنه ای(دام ظله):
الف و ب و ج) باسمه تعالی. فی نفسه مانع ندارد و باید از لمس و نظر حرام اجتناب شود و در زن باید با اجازه شوهر باشد.
سؤال: حکم بستن لوله آقایان و خانم ها برای جلوگیری از حاملگی چیست؟
بسمه تعالی. بستن لوله برای جلوگیری از حمل اگر برای غرض عقلائی حلال و مصون از ضرر معتنی به باشد و در مورد زنها با اجازه شوهر باشد منع شرعی ندارد.
د) اگر موجب لمس و نظر نامحرم باشد حرام است مگر در حال ضرورت.
(اجوبةالاستفتائات، 1389، ص277، با استفاده ازس 1258 و استفتائات موجود در واحد پاسخ به سؤالات جامعة الزهرا سلام الله علیها)
آیت الله سیستانی(دام ظله):
الف) در صورتی که موجب تلف نطفه پس از انعقاد باشد به احتیاط واجب جایز نیست. و در غیر این صورت جایز است اگر مستلزم نگاه یا لمس حرام نباشد، و اگر باشد در صورتی جایز است که منع بارداری برای زن ضرورت داشته باشد و راهی دیگر نباشد، یا ضرر داشته باشد.
ب) جایز است مگر این که مستلزم نگاه یا لمس حرام باشد که در این صورت فقط در فرض مذکور در جواب قبل جایز است.
ج) مانند مورد قبل است.
د) جایز نیست.
(استفتائات موجود در واحد پاسخ به سؤالات جامعة الزهرا سلام الله علیها و فقه برای غرب نشینان، 1382، ص269، با استفاده از م412)
آیت الله صافی گلپایگانی(دام ظله):
الف) اگر مستلزم محرّم از قبیل مباشرت و نظر نامحرم نباشد و ضرری نیز نداشته باشد اشکال ندارد.
ب و ج) بستن لوله از مرد باشد و یا زن بطور دائمی جایز نیست و در موقت هم باید مستلزم حرامی نباشد
د) جایز نیست.
(جامع الاحکام،1382، ج2، ص55، م1406 و استفتائات موجود در واحد پاسخ به سؤالات جامعة الزهرا سلام الله علیها)
آیت الله فاضل لنکرانی(ره):
الف) اگر مستلزم کار حرامی چون نگاه به عورت دیگران و لمس و نظر نامحرم باشد جایز نیست هر چند فی نفسه مانعی ندارد.
ب و ج) اگر موجب عقیم شدن دائمی یا مستلزم کار حرامی چون لمس و نظر نامحرم باشد جایز نیست.
د) بسمه تعالی. جایز نیست.
(استفتائات موجود در واحد پاسخ به سؤالات جامعة الزهرا سلام الله علیها)
آیت الله گلپایگانی(ره):
الف و ب و ج) اگر جلوگیری از بارداری موجب نقص و فلج عضو و عقیم شدن شود جایز نیست،[i] بلی اگر حمل خطر یا ضرر بدنی برای زن داشته باشد می تواند مطلقا مادامی که ضرر دارد جلوگیری کند.
د) جایز نیست.
(مجمع المسائل، 1412ه.ق، ج2، ص173 س485 و توضیح المسائل، ص412، 413 و 414 با استفاده از م2442، 2450 و2451)
آیت الله مکارم شیرازی(دام ظله):
الف) ذاتاً اشکال ندارد ولی چون موجب نظر و لمس حرام است، تنها در مورد ضرورت جایز است
ب) اگر قابل بازگشت نباشد جایز نیست مگر در مورد ضرورت.
ج) مانند جواب سابق است.
د) جایز نیست مگر در مورد ضرورت.
(استفتائات موجود در واحد پاسخ به سؤالات جامعة الزهرا سلام الله علیها)
آیت الله نوری همدانی(دام ظله):
الف، ب و ج) در صورتی که موجب عقیم شدن دائمی گردد اشکال دارد و بستن لوله اگر مستلزم ارتکاب عمل حرامی(لمس و نظر) نشود اشکال ندارد.
د) در صورت عدم اضطرار جایز نیست.
(هزار و یک مسأله فقهی، 1383، ج2، ص285، س921 و ص287، س929 و931 و همان، ج1، ص282، با استفاده از س 966)
حکم جلوگیری از بارداری و حکم لمس و نظر
الف) در شرایط فعلی مملکت اسلامی، جلوگیری از بچه دار شدن برای مرد یا زن جایز است یا نه؟
ب) اگر موجب لمس و نظر نامحرم(زن نامحرم یا مرد) باشد حکم چیست؟
ج) اگر موجب عقیم شدن دائمی باشد، حکم چیست؟
امام خمینی(ره):
الف) جلوگیری زن بدون رضایت شوهر جایز نیست، ولی اگر مرد جلوگیری نماید مانع ندارد، اگرچه بدون رضایت زن«عزل» مکروه است.
ب) در صورتیکه مستلزم لمس و نظر(اجنبی) است حرام است.
ج) جلوگیری از حمل در صورتی که موجب عقیم شدن یا نقص و فساد عضو نشود اشکال ندارد.
(استفتائات،1382، ج3، ص282 283، س6، 7 و ص 284 با استفاده از س11)
آیت الله اراکی(ره):
الف) جلوگیری از بارداری اگر قوه توالد را از بین نبرد و بطور موقت باشد مانعی ندارد.
ب) حرام است.
ج) اگر قوه توالد را از بین ببرد جایز نیست مگر اینکه حمل برای زن موجب خطر نفس یا حرج شدید باشد و راه دیگری نباشد، مانعی ندارد.
(استفتائات، 1373، ص251، با استفاده از س 13 و توضیح المسائل، 1372، ص449،450 و451 با استفاده از م 2447، 2450، 2455)
آیت الله بهجت(ره):
الف) بسمه تعالی. جلوگیری اشکال ندارد.
ب) بسمه تعالی. لمس و نظر نامحرم جایز نیست
ج) بسمه تعالی. با این فرض اجتناب شود.
استفتائات موجود در واحد پاسخ به سؤالات
آیت الله تبریزی(ره):
الف) جلوگیری از حمل به وسیله عزل یا استعمال دارو امثال آن مانعی ندارد.
ب) جلوگیری از حمل به نحوی که موجب ارتکاب حرام گردد، جایز نیست.
ج) چنانچه عقیم کردن، جنایت و ظلم بر نفس حساب شود، جایز نیست.
(استفتائات موجود در واحد پاسخ به سؤالات جامعة الزهرا سلام الله علیها)
آیت الله خامنه ای(دام ظله):
الف) جلوگیری از بارداری فی نفسه اشکال ندارد اگر با یک غرض عقلائی صورت گیرد و ضرر قابل ملاحظه ای نداشته باشد.
ب) حرام است مگر در حال ضرورت.
ج) اگر با یک غرض عقلائی صورت بگیرد و ضرر قابل توجهی هم نداشته باشد و با اجازه شوهر باشد اشکال ندارد.
(اجوبة الاستفتائات، 1389، ص276، س1255، 1256 1257 و 1258 و همان، با استفاده از س1257)
آیت الله خویی(ره):
الف) در صورتی که ضرر معتنی به نباشد و موجب عقیم شدن دائمی نباشد مانعی ندارد.
ب) حرام است.
ج) جایز نیست اگرچه هر دو راضی باشند زن و شوهر.
(استفتائات، 1381، ص387، با استفاده از س1249 و س1250 و توضیح المسائل، 1422ه.ق ص 435 و 436، با استفاده از م 2442، 2445، 2450 و 2451 و استفتائات، 1381، ص387، س1248)
آیت الله سیستانی(دام ظله):
الف و ب) هر زنی می تواند با استفاده ازAUD و یا هر وسیله دیگر مانع از بارداری شود به شرط آن که استفاده از آن، موجب ضرر و زیان جدّی نگردد و قرار دادن آن، مستلزم فعل حرام نباشد مثل نگاه و لمس نامحرم به بدن زن و همچنین نگاه و لمس بدون دستکش توسط زنی که این دستگاه را در بدن زن دیگر قرار می دهد، که همه اینها فعل حرام می باشد و دیگر آنکه قرار دادن آن دستگاه موجب سقط جنین نشود.
ج) جایز است به شرط آنکه کار به دست زدن و نگاه نامحرم نکشد و موجب ضرر و زیان جدّی نگردد.
(فقه برای غرب نشینان، 1382، ص269،م 412 و همان، ص278، س436 و توضیح المسائل، 1430ه.ق، ص488، م72 و منهاج الصالحین،1430ه.ق، ج1، ص428 و 429، م72)
آیت... صافی گلپایگانی(دام ظله):
الف) جلوگیری موقت اگر مستلزم فعل حرامی نباشد جایز است. و عقیم کردن به طور دائم جایز نیست و احتیاط واجب اینست که زن با اذن شوهر انجام دهد.
ب) جایز نیست.
ج) جایز نیست.
(جامع الاحکام، 1382، ج2، ص54 و 55، س1405 و 1406)
آیت الله گلپایگانی(ره):
الف) اگر موجب نقص و فلج عضو و عقیم شدن نشود بلکه موقتاً جلوگیری از انعقاد نطفه شود مانع ندارد در صورتیکه ضرر دیگری برای بدن نداشته باشد بلی اگر حمل خطر یا ضرر بدنی برای زن داشته باشد می تواند مطلقاً مادامی که ضرر دارد جلوگیری کند.
ب) حرام است.
ج) جایز نیست.
(مجمع المسائل، 1412ه.ق، ج2، ص173، س485 و توضیح المسائل، 1372 ص412 و 413 و 414 با استفاده از م2442، 2450 و 2451)
آیت الله فاضل لنکرانی(ره):
الف) بسمه تعالی. جلوگیری به نحوی که موجب عقیم شدن دائمی نباشد با موافقت زوجین مانعی ندارد.
ب) بسمه تعالی. جایز نیست.
ج) بسمه تعالی. جایز نیست.
(استفتائات موجود در واحد پاسخ به سؤالات جامعة الزهرا سلام الله علیها)
آیت الله مکارم شیرازی(دام ظله):
الف) برای جلوگیری از انعقاد نطفه، هر وسیله مشروعی که بی ضرر باشد و باعث نقص مرد یا زن(مثل اینکه مرد یا زن برای همیشه از قابلیت تولید مثل ساقط شوند) نشود ذاتاً مجاز است و اگر مستلزم نظر و لمس نامشروع باشد تنها در صورت ضرورت فردی یا اجتماعی جایز است.
ب) از جواب بالا روشن شد.
ج) از جواب بالا روشن شد.
(استفتائات موجود در واحد پاسخ به سؤالات جامعة الزهرا سلام الله علیها)
آیت الله نوری همدانی(دام ظله):
الف) لازم است نظر شوهر و نداشتن ضرر و موجب عقیم شدن را در نظر بگیرند.
ب) حرام است.
ج) اگر بستن لوله موجب عقیم شدن دائم گردد اشکال دارد و جایز نیست.
(هزار و یک مسأله فقهی، 1383، ج1 ص280، س958 و همان، 1383، ج2، ص285، با استفاده از س921 و همان، ج2، ص287س931)
آیت الله وحید خراسانی(دام ظله):
بسمه تعالی.
الف) جایز است استعمال چیزی که مانع حمل شود در صورتی که متوقف بر حرامی نباشد و در آن ضرر زیادی نباشد.
ب) جایز نیست.
ج) جایز نمی باشد.
(استفتائات موجود در واحد پاسخ به سؤالات جامعة الزهرا سلام الله علیها)
بستن لوله برای جلوگیری از بارداری با وجود یک یا دو فرزند
سؤال: با توجه به فرهنگ استعماری و در شرایطی که تریبون صهیونیسم ها ملت ایران را به داشتن حداکثر 2 فرزند ترغیب، و اعلام می نماید که:«ما از آینده ایران هراسی نداریم چون جوانان آنها را در 8 سال جنگ کشته و نسل جوان آینده را با اشاعه تک فرزندی، تنظیم خانواده و ترس از فقر و تربیت، جمعیت شیعه را کنترل کردیم.» حال با توجه به کم شدن جمعیت شیعه، آیا آموزش های تنظیم خانواده و تجویز رایگان پیشگیری و تجویز وازکتومی و لوله بستن زنان را با داشتن یک یا دو فرزند جایز می دانید؟
آیت الله سیستانی(دام ظله):
بسمه تعالی. مانعی ندارد.
(استفتائات موجود در واحد پاسخ به سؤالات جامعة الزهرا سلام الله علیها)
آیت الله شبیری زنجانی(دام ظله):
باسمه تعالی. اموری که منجر به عقیم شدن مرد و زن شود، در غیر موارد ضرورت اشکال دارد.
(استفتائات موجود در واحد پاسخ به سؤالات جامعة الزهرا سلام الله علیها)
آیت الله سبحانی(دام ظله):
بسمه تعالی. ما نظر خود را کراراً در این مورد به مقامات گفتیم و قرآن می فرماید:«وامددناکم بأموال و بنین» اگر وضع به همین منوال برود نظام با مشکل مواجه خواهد شد.
(استفتائات موجود در واحد پاسخ به سؤالات جامعة الزهرا سلام الله علیها)
آیت الله مکارم شیرازی(دام ظله):
در شرایط فعلی هیچیک از این امور شرعاً جایز نیست باید با توطئه های دشمن در این زمینه مبارزه کرد.
(استفتائات موجود در واحد پاسخ به سؤالات جامعة الزهرا سلام الله علیها)
آیت الله وحید خراسانی(دام ظله):
عقیم کردن دائمی حرام است و عقیم کردن موقت(جلوگیری از بارداری به طور موقت) چنانچه ضرر مهمی نداشته باشد و متوقّف بر کار حرامی مثل لمس و نظر به عورت از غیر شوهر یا لمس و نظر به بدن بوسیله اجنبی نباشد اشکالی ندارد.
(منهاج الصالحین، ج3،(المعاملات)، کتاب نکاح، ص322، م 1378 و استفتائات موجود در واحد پاسخ به سؤالات جامعة الزهرا سلام الله علیها)
پی نوشت:
[i] . و اگر موجب فلج عضو نشود بلکه موقتاً جلوگیری از انعقاد نطفه شود مانع ندارد در صورتی که ضرر دیگری برای بدن نداشته باشد ولکن آن را ادامه ندهند زیرا کثرت نسل مسلمین مطلوب است.
