سال 95، سال خبرسازی برای کارگران مترو بود. تسریع در عملیات راهاندازی خطوط متروی شهری در سال جاری منجر به مصدومیت و کشتهشدن چندین کارگر شده که قربانی سرعتبخشی به کار و رعایتنکردن حداقلهای ایمنی شدهاند. خرداد امسال بود که مرگ دو کارگر متروی شهران بر اثر انفجار خطلوله گاز خبرساز شد و پس از آن در شهریور، ریزش سقف متروی کیانشهر، جان چهار کارگر را گرفت اما گویا حادثه برای کارگران مترو تمامی ندارد. فقط یک ماه مانده به پایان سال، دو خانواده کارگری دیگر از صدها خانواده کارگری مترو، عزادار ازدستدادن عضوی از اعضای خانوادهشان شدند. حادثه برای کارگران مترو، اینبار در قم اتفاق افتاد. ریزش دیواره مترو منجر به مصدومیت و کشتهشدن حداقل دو کارگر شد.
ریزش دیواره مترو و مفقودشدن کارگران
به گزارش به نقل از روزنامه وقایع اتفاقیه، «درباره ناامن بودن کارگاه، خیلی هشدار دادیم؛ روز قبل از حادثه هم به مسئولان شرکت پیمانکاری پروژه حفاری متروی قم، هشدارهایی داده شد اما افسوس که به سخن کارگران توجهی نکردند»؛ اینها حرفهای یکی از کارگران متروی قم است که از نزدیک شاهد حادثه ریزش تونل مترو در ایستگاه ولیعصر قم و بیرونکشیدن همکارش از زیر خروارها آوار بود. حوالی ساعت 12 ظهر پنجشنبه بود که خبر ریزش تونل مترو در ایستگاه ولیعصر قم در خبرگزاریهای منتشر شد. اطلاعات ضدونقیضی که ازسوی شاهدان عینی مطرح شده بود، نشان میداد، سه کارگر در این حادثه زیر آوار ماندهاند. بااینحال، مسئولان شهری قم با تأکید بر لزوم پرهیز از انتشار شایعه درباره تعداد مصدومین و کشتهشدهها، محل دقیق حادثه را ریزش دیواره تونل A در ایستگاه ولیعصر قم اعلام کردند. ضدونقیضها درباره تعداد کارگران زیر آوار مانده ادامه داشت که در حوالی ساعت 1:30 دقیقه ظهر، مدیرکل روابطعمومی اورژانس قم در گفتوگو با ایلنا از نجات یک نفر از محبوسشدگان در زیر آوار خبر داد و گفت: این مصدوم از کارگران مترو بوده است. به گفته او، دو نفر از امدادگران نیز که در حین امدادونجات مصدوم شده بودند، در همان زمان به بیمارستان منتقل شدند. اما با نجات یک نفر از محبوسشدگان، نگرانیها برای نجات جان کارگران دیگری که زیر آوار ماندهاند، بیشتر شد. بااینحال، مسئولان آتشنشانی قم، تعداد مصدومان احتمالی و زیرآوارماندگان را تا زمان آواربرداری کامل نامشخص اعلام کردند. تا اینکه انتقال دستگاههای زندهیاب به محل حادثه نشان داد، چهار نفر همچنان زیر آوار محبوس هستند. شاهین فتحی، معاون عملیات سازمان امدادونجات کشور با اشاره به اینکه این حادثه دقیقا ساعت 11:20 صبح رخ داده است، گفت: احتمال میدهیم سه تا چهار نفر زیر آوار محبوس مانده باشند. به گفته فتحی، یک تیم سگ زندهیاب از استان قم و یک تیم سگ زندهیاب از استان مرکزی، شامل دو قلاده سگ به همراه مربیان خود و همچنین 15 نفر تیم عملیاتی امدادونجات برای پیداکردن افراد محبوسشده در زیر آوار در محل حضور یافتند.
2 کارگر از زیر آوار زنده خارج نشدند
ساعت حوالی سه بعدازظهر پنجشنبه بود که اعلام شد دو کارگر در زیر آوار هستند. مهدی فراهانی، معاون اورژانس قم به ایلنا گفت: یکی از کارگرانی که در زیر آوار مانده بود، در دقایق اولیه بروز حادثه بیرون آورده شد و فقط دو کارگر زیر آوار ماندهاند. در همین حال، مسئولان استانی اعلام کردند که با توجه به حجم زیاد آوار ممکن است کار آواربرداری برای دو تا سه روز به طول بینجامد. سیدرضا طباطبایی، مدیرکل روابط عمومی استانداری قم نیز با بیان این مطلب که حجم آوار بالاست، گفت: همه نیروهای استانی بسیج شدهاند و تلاشها ادامه دارد. حوالی هشت شب بود که مهدی فراهانی، معاون اورژانس قم، خبر پیداشدن جسد یکی از کارگران محبوس را اعلام کرد و گفت: جسد اولین محبوسشده بهوسیله عوامل آتشنشانی حدود ساعت 19 پیدا شد و عملیات رهاسازی آن در حال انجام است. گزارشهای منتشرشده نشان میداد، خاک بسیار نرم محل حادثه و ریزش باران، گروه امداد را برای یافتن یک کارگر دیگر، با مشکل مواجه کرده است. در همین حال، پیداشدن یک جفت کفش در حین آواربرداری که به گفته کارگران متروی قم، مربوط به همان شخص مفقودشده بود، امیدها برای پیداشدن کارگر محبوسشده دوم را زنده کرد. بارندگی و شرایط نامساعد خاک، کار آواربرداری را با مشکل مواجه کرد اما تلاشها برای پیداکردن دومین محبوس، تمام شب ادامه داشت تا اینکه پس از ساعتها تلاش نیروهای امدادی، پیکر بیجان دومین کارگر متروی قم در نخستین ساعات بامداد جمعه از زیر آوار خارج شد و عملیات امدادونجات خاتمه یافت. با این حال، آواربرداری همچنان ادامه پیدا کرد.
بیتوجهی شهرداری و نظارتنداشتن بر شرکتهای پیمانکاری مترو
در همین حال، یک کارگر متروی قم در گفتوگو با ایلنا گفته است: دیوار خاکی با ارتفاعی نزدیک 20 متر، درحالت عادی خطرناک بوده و امکان ریزش دارد، چه برسد به اینکه یک جرثقیل عظیمالجثه و غولآسا که زمین را میلرزاند، در بالای این دیواره روشن باشد. او به جشن اختتامیه حفاری خط A متروی قم در هفتههای گذشته که ازسوی شهرداری قم برگزار شد، اشاره کرده بود و گفت: از زمان بهپایانرسیدن حفاری تونل خط A متروی قم، بهوسیله دستگاه بزرگ TBM، در محوطه بیرونی تونل، قطعات مختلف این دستگاه باز شده تا این قطعات بسیار سنگین، با جرثقیل عظیمالجثه و غولآسا به بیرون کشیده شوند. به گفته او درحالیکه بسیاری از قطعات این دستگاه به بیرون کشیده شده، بروز این اتفاق تلخ منجر به کشتهشدن دو کارگر در اثر ریزش دیوار مترو شد. به گفته او، شرکت پیمانکاری مذکور، به ایمنی محل حادثه متروی قم توجهی نداشت. کارگران میگویند، بیتوجهی شهرداری قم بهعنوان کارفرمای احداث تونل متروی قم، یکی از دلایل بروز این حادثه است. گرچه هنوز دلایل اصلی این اتفاق مشخص نیست اما به گفته کارگران، نظارتنداشتن بر شرکتهای پیمانکاری برای ایجاد ایمنی در کارگاه، ازجمله دلایلی بوده که کار در کارگاههای ساخت و راهاندازی مترو را با خطرات زیادی مواجه کرده است.