گفتگو با دکتر سعید کریمی
گاه به گاه نام‌های جدیدی شنیده میشود که فهرست داروهای محرک و مخدر را بیشتر می‌کند؛ داروهایی صنعتی که تخریب جسمانی بدن را هم به همراه دارد، تخریبی که به هیچ وجه قابل‌جبران نیست.
چندی است از ماده‌ای به نام کتامین یا هرویین توهم‌زا در میان چنین موادی یاد میشود. کتامین دارویی است که در بیهوشی‌ها و توسط متخصصان علم پزشکی استفاده میشود اما در آسیای شرقی از آن به‌عنوان محرکی در میهمانی‌ها و کلوپ‌ها استفاده میشود. دکتر سعید کریمی، عضو هیات علمی دانشگاه بهزیستی و توان‌بخشی، سال‌هاست که تحقیقات و مطالعات گسترده‌ای روی مخدرها دارد. او معتقد است سوءاستفاده از داروها، علم را به بیراهه می‌کشد و خدمات ارزشمند انسان‌ها را، گاه از بین می‌برد. در ادامه گفتگوی ما با ایشان را بخوانید.
کتامین به عنوان دارو چه استفاده‌ای در درمان‌های پزشکی دارد؟
کتامین یکی از انواع داروهای بیهوشی است. در حقیقت دارویی است که بیمار را در حالت بیدار‌باش نگه می‌دارد. این دارو به شکل آمپول‌های 50 میلی‌گرمی موجود است و وریدی و عضلانی برای بیهوشی‌های کم‌عمق مورد استفاده قرار می‌گیرد. افرادی که برای جراحی بیهوش شده‌اند با اثرات این دارو به خوبی آشنا هستند؛ حالتی است بین هوشیاری و بیهوشی که فرد میان زمین و هواست. صدای اطرافیان را می‌شنود و آنها را می‌بیند اما خیلی توان حرکت و گفتار ندارد. به نوعی بیمار رام و کرخت است. فرامین را گوش می‌دهد اما آنقدر به هوش نیست که بتواند راه برود. اگر پزشک به او بگوید دستت را تکان بده یا چشمانت را باز کن، می‌تواند این کارها را انجام دهد. البته کتامین بخشی از داروهای بیهوشی است که استفاده میشود و معمولا داروهای بیهوشی ترکیبی از چند دارواست. اطلاعات تکمیلی را متخصصان بیهوشی بهتر می‌دانند اما این دارو عوارض قلبی و تنفسی برای فرد به همراه دارد.
کتامین به‌عنوان یک مخدر چه تاثیری بر بدن انسان دارد؟
کتامین در حقیقت یک محرک است و حالت تخدیری برای فرد ایجاد نمی‌کند. این دارو به شدت وابستگی می‌آورد و می‌تواند عوارض خطرناکی برای افرادی که ناآگاهانه و ناخودآگاه از آن استفاده می‌کند به همراه داشته باشد. کتامین حالت تصعیدی دارد و با تنفس اثر می‌کند، چیزی شبیه به اتر هر چند که آن را به شکل تزریقی هم مورد سوءاستفاده قرار می‌دهند. فرد با استشمام این ماده از خود بیخود میشود و یک دوره زمانی دچار فراموشی میشود. به عنوان نمونه در میهمانی‌ها، دستمالی به فرد داده میشود که بو کند یا صورتش را خشک کند. اگر این دستمال آغشته به کتامین باشد، فرد به حالتی شبیه به افراد پس از عمل جراحی فرو‌می‌رود. به نوعی کرختی و سستی دچار میشود که در مقابل هیچ رفتاری، واکنش نشان نمی‌دهد و تلاشی برای رهایی نمی‌کند. بعد از آنکه اثر دارو هم از بین رفت هیچ‌چیز به خاطر نمی‌آورد. نه افراد را می‌شناسد و نه می‌داند چه بلایی بر سرش آمده است.
سوءمصرف کتامین تا به حال چه جرائمی را در کشور رقم زده است؟
متاسفانه در ایران از کتامین برای سوءاستفاده‌های جنسی استفاده می‌کنند. افراد در محیط‌های بسته، مانند میهمانی‌ها، یا خودروی افراد غریبه این ماده را ناخواسته بو می‌کنند که عواقبی ناخوشایند برای آنها به همراه دارد. در کشورهای دیگر، این دارو بیشتر ابزاری است برای اخذ اطلاعات! بدون آنکه نیازی به درگیری و کتک‌کاری باشد، فرد چنان از خود بیخود است که می‌تواند حتی شماره رمز حساب بانکی‌اش را تایید یا نفی کند. اثرات این دارو با توجه به شرایط جسمی هر فرد متفاوت است. من بیماری داشتم که می‌گفت حین عمل جراحی، به سقف چسبیده بود و مراحل جراحی را می‌دید. عوام و افراد ناآگاه شاید این را به جدایی جسم و روح تعبیر کنند اما این از اثرات کتامین است و نوعی اختلال در حافظه محسوب میشود. کتامین پیش از آنکه به عنوان یک محرک مورد نگرانی جامعه قرار بگیرد، باید نگران سوءاستفاده‌های اینچنین از آن بود. این کار تنها با اطلاع‌رسانی صحیح و دقیق امکان دارد. فرزندان ما باید بدانند که از چه راه‌هایی ممکن است دچار چنین مشکلات و معضلاتی شوند.
این حالت و بی‌خبری و بی‌اطلاعی چقدر ادامه دارد؟ ممکن است فرد برای یک روز در این حالت باقی بماند؟
این موضوع به دوز دارو بستگی دارد. دوز بالای کتامین می‌تواند باعث ایست قلبی و مرگ شود. اما دوزهای پایین تا کمتر از یک ساعت و حتی حدود یک ربع، کرختی و فراموشی را به همراه دارد. مهم‌ترین مشکل فراموشی است و ممکن است فرد تا مدت‌ها متوجه نشود چه مسایلی برای او پیش آمده است. این دارو حتی به شکل خوراکی هم مصرف میشود. اگر اخبار حوادث را مطالعه کنید با مواردی مواجه می‌شوید که می‌تواند نتیجه مصرف ناآگاهانه چنین موادی باشد. اینکه گفته میشود که راننده‌ای را با خوراندن آبمیوه بیهوش و خودرویش را به سرقت برده‌اند نتیجه خوراندن کتامین است. اخیرا مواردی هم مشاهده شده که کتامین را با اسید، نوعی حشیش، مخلوط و به شکل استنشاقی در میهمانی‌ها مصرف می‌کنند.
بی‌شک داروخانه‌ها چنین دارویی را در اختیار هر فردی قرار نمی‌دهند. چطور ماده‌ای چون کتامین که مصرفی صرفا دارویی دارد، به عنوان محرک در جامعه مطرح و مورد سوءاستفاده قرار گرفت؟
کتامین جزو داروهای دانشگاهی است و به هیچ‌وجه در داروخانه‌ها به فروش نمی‌رسد اما متاسفانه به شکل قاچاق و در ناصرخسرو موجود است. فردی که کمی از اثرات این دارو آگاهی داشته باشد، می‌تواند آن را به شکل قاچاق تهیه و استفاده کند. این‌گونه مصرف‌ها، سوءاستفاده از علم است. در غرب کشور مایعی به اسب‌ها داده میشود که تحمل سختی راه و سرما را برای قاچاق کالا داشته باشند. این مایع شکلی از شیشه است که تهیه آن بسیار راحت است و به لابراتوار مجهزی احتیاج ندارد. متاسفانه حتی فیلم آموزشی شکل و نحوه ساخت انواع مخدر در سایت‌های اینترنتی موجود است و خود من آنها را برای دانشجویان‌ام برده‌ام. داروهای زیادی وجود دارد که دارای قابلیت تبدیل هستند و می‌توان از آنها به شکلی نادرست استفاده کرد. کتامین داروست و ساخته دست بشر پس ماده‌ای صنعتی محسوب میشود. مصرف نادرست آن بی‌شک می‌تواند عوارض و مشکلاتی را به همراه بیاورد.
منبع:www.salamat.com
/ع
