تبلیغات در بهائیت از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است به گونه ای که اگر تبلیغ را از این تشکیلات جدا کنید رگ حیات بهائیت خشکیده می شود. به طور مثال در پیام بیت العدل در 26 ژوئن سال 2006، شدیداً تاکید به تبلیغ شده و تا آنجا پیش رفته که به اعضای بهائی گوشزد می کند «...اگر در تبلیغ سستی کنید رگ حیات تشکیلات قطع می شود در هر صورت باید تبلیغ کرد ولی با سیاست. اگر تبلیغ آشکار ممکن نشد در پنهان به جذب بپردازید...»
محیط های مورد تأکید بهائیت برای تبلیغ
شیوه های تبلیغی تشکیلات بهائیت بر اساس تمام تجارب جهانی آنها انجام می گیرد و آنها بر اساس قشرشناسی و متناسب با هر فرد و هر تفکر، امر تبلیغات را در پیش می گیرند. روش های تبیلغی بهائیت به این شکل است: محیط کاری، سیر آموزش های تبلیغی، آداب اجتماعی، فعالیت روستائی، فعالیت های توسعه اجتماعی با رویکرد تبلیغی، دوست یابی، تیم های ورزشی، دانشجویان، ایجاد سازمان های مردم نهاد (NGO)، همسایه ها، گزارش نویسی یا وقایع اتفاقیه توسط اعضاء. روش تبلیغ در بهائیت بیشتر در محیط های کاری و در پایگاه های اجتماعی صورت می گیرد و آنها بیشتر با افرادی که از نظر اعتقادات دینی سست و ضعیف هستند ارتباط می گیرند و با برخورد اخلاق حسنه که در بهائیت یک دستور تشکیلاتی است ارتباط دوستانه را کلید می زنند. نوک تیز پیکان تبلیغ بهائیت آداب اجتماعی و ارتباط دوستانه در جامعه است. آنها با روابط دوستانه ای که ایجاد می کنند اعتماد افراد را که آگاهی کمتری نسبت به مسائل دینی دارند به خود جلب می کنند و بعد با این روابط کم کم ایراداتی که جامعه نسبت به آموزه های بهائیت وارد نموده است را با توجیهاتی پاسخ می دهند.
روش بهائیت برای نفوذ در روستاهای کشور/ حضور فعال در مشارکت های شهری
در استان های مرزی و دیگر شهرستان ها، ردپای مبلغین بهائی به چشم می خورد. از آنجا که روستائیان نسبت به آموزه های دینی از تعصب بیشتری برخوردارند، مبلغین بهائیت با تدبیر بیشتری عمل می کنند یعنی در بدو ورود به آنها خدمات می دهند و بعد وارد گفتگوی سطحی با آنها می شوند و بعد که ارتباط دوستانه تری را با آنها بر قرار کردند؛ عقاید خود را در پس شبهات دینی به آنها القا می کنند و از آنجا که قشر روستایی جهت برطرف نمودن شبهات خود دسترسی به روحانیت، کتاب و یا رسانه ای مطمئن ندارند، مجبور به خواندن کتبی می شوند که توسط مبلغین بهائی در اختیار آنها گذاشته شده است.
بهائیت به تمام فضاهای تبلیغی خود به صورت کمی و کیفی نگاه می کند و عمدتا در شهرستان ها، روستاها، دانشگاه، سینما و پارکها فعالیت دارند. تشکیلات بهائیت شاید در دانشگاه بتواند یک نفر را جذب و در فعالیت های حقوق بشری و یا سیاسی در ضدیت با نظام درآورد که این امر ارزشش از جذب افراد در روستاها برایشان بیشتر است. یکی دیگر از فضاهایی که بهائیت بر آن انگشت گذاشته است، ورود به تیم های ورزشی و باشگاهی است. باشگاه های ورزشی، از مهم ترین مکان ها برای نفوذ در میان جوانان می باشد. تفاوت این نوع فعالیت با فعالیت دوست یابی در نحوه و اجراء آن می باشد. در دوست یابی محور تبلیغ، «فرد با فرد» است. ولی در محافل ورزشی سعی تشکیلات فرقه بر این است؛ تا با نفوذ افراد بهائی در یک تیم یا یک ورزشگاه، محل خاصی را تبدیل به پایگاه تبلیغ بهائیت کنند.
یکی از دستورات تشکیلاتی برای پیروان بهائیت در ارتباط با همسایگان است و برای آنها مسلمان و غیرمسلمان فرقی نمی کند و از بین همه افراد با هر دینی دست به جذب می زنند. یکی دیگر از فعالیت های اجتماعی آنها حضور فعال در مشارکتهای شهری است تا در محل های سکونت خود نقش آفرین باشند. در این قبیل امور، از مبلغین بهائیت خواسته می شود، برای آنکه وجهه اجتماعی مؤثری در محل خود پیدا کنند اقداماتی از قبیل ذیل را در دستور کار خود قرار دهند: مشارکت فعال در امور محله در طی درخواست از شهرداری های هر منطقه، جهت تهیه سطل های زباله و یا گُل کاری کوچه ها و خیابان ها و از این قبیل فعالیت ها که توسط افراد فرقه در مناطق مختلف کشور صورت می گیرد، تهیه بروشور برای حفاظت محیط زیست و ضرورت محافظت از آن و توزیع در سطح شهر، بازسازی مناطق بهایی نشین. فعالیت های توسعه در محله و کوچه، باعث جلب توجه همسایگان شده و تصویری مطلوب از فرد در ذهن همسایه ها پدید می آورد. مبلغین بهائیت در این مرحله از بروشورهای مخصوص خود استفاده می کنند. و در نتیجه، مرحله اول ارتباط، مرحله دوم اعتماد و در نهایت آشناسازی و تبلیغ مستقیم آغاز می شود. فعالیت در حوزه پارک ها و سینماها، فعالیتی مکمل شناخته می شود که در کنار فعالیت های دیگر در جهت تکمیل آنها مورد استفاده قرار می گیرد. تجربه فعالیت بهائیان در پارک ها نشان داده است که از هر 20 نفر سوژه هدف، تنها یک نفر جذب کامل شده و دورۀ «طرح روحی» را می گذراند. زیرا درجه اعتماد و عمق دوستی، در پارک ها به کندی پیش می رود و به جهت ایراد شبهات مناسب می باشد.
علل گرایش برخی از افراد جامعه ایران به تشکیلات بهائیت
عواملی همچون عدم آگاهی، دین گریزی، سستی در باورهای دینی، رفع مشکلات مالی، سوء استفاده افراد و...باعث جذب عده ای به این فرقه شده است. برخی برای گرفتن اقامت در خارج، یا ارتباط جنسی آزاد و یا رفع مشکلات مالی جذب بهائیت می شوند. بهائیت با جمع آوری افراد بی خانمان به آنها امکانات زندگی می دهد و پس از مدتی به عنوان مبلغ به دل جامعه می فرستد. NGO یکی از بهترین بسترهای پوششی برای فعالیت تشکلات بهائیت است. فعالیت های بهائیان در قالب این قبیل سازمان ها، پوششی مناسب برای تمامی فعالیت هایِ دیگر تبلیغیشان است. فعالیت های تبلیغی و جذبی، فعالیت های توسعه اجتماعی و اقتصادی می تواند در این قالب ساماندهی شود. در واقع بستر چنین سازمان هایی ظرفیت مناسب و ایده آلی برای فعالیت های جامعۀ بهائی است. برخی از فعالیت های این بخش، تهیه و پخش بروشورهای مختلف در جامعۀ هدف، تشکیل کلاس های سوادآموزی از طریق NGO و در لوای این پوشش تبلیغ آموزه های فرقه است. از این دست NGOها در بسیاری از نقاط مختلف کشور تشکیل شده و مشغول به فعالیت های خود هستند. یا با راه اندازی مهد کودک به ویژه مهد کودک های استثنایی که جذابیت و توجه بیشتری ایجاد می کند، دست به جذب می زنند و یا مراکزی برای افراد بی سرپرست و کودکان خیابانی راه اندازی می کنند و وقتی این افراد را تحت پوشش خود قرار دادند پس از چند سال به عنوان یک مبلغ به جامعه می فرستند. این تشکیلات به صراحت اذعان نموده است که هدف اصلی از این امر، ایجاد پایگاه های دائمی و مستحکم می باشد تا بعد از مدت نسبتاً طولانی به فعالیت تبلیغی مؤثری تبدیل شود. جامعۀ بهائی از اینگونه تبلیغ، ثمرات بسیاری دیده است و همواره آن را مد نظر قرار داده است.
طرح برنامه جامعۀ بهائی
در طرح برنامه جامعۀ بهائی، در یکی از شهرستان ها آمده است: «چون این کودکان نیازمند محبت هستند از طریق «یکپارچگی» و «وحدت»، می توان داخل قلب آنها نفوذ کرد و خانواده های آنها را تقدیم حضرت بهاء الله نمود و سپس آنها را به گروه های مطالعه، بعد از مدت طولانی دعوت نمود». میزان تراکم جمعیتی بهائیت در نقاط حاشیه تهران پررنگ تر است. مهمترین مسئله ای که مانع خروج افراد از تشکیلات بهائیت می شود، اقدامات هیئت صیانت در تشکیلاتِ بهائیت است که وظیفه این هیئت کنترل دائمی وضعیت قبل، حال و آینده افراد فرقه بهائیت است. این هیئت می بایست ارتباطات افراد بهائی را به طور مداوم بررسی کند تا مشخص شود آیا نسبت به معتقدات فرقه دگر اندیش بوده یا مطیع محض هستند؟ میزان وابستگی و تعلقشان به فرقه بهائیت چگونه است؟ با بیانی ساده می توان گفت کارکرد اصلی هیئت صیانت، حفظ افراد در درون ساختار تشکیلات است. خاطرات نجات یافتگان بهائیت نشان می دهد اگر فردی بخواهد مستقل و خارج از چارت تشکیلات از خود قدرت تصمیم گیری، به خرج دهد فوراً و به انواع مختلف سرکوب می شود. در وهله اول نسبت به فرد خاطی و طغیان گر، وی را سلبِ نسبت کرده و سعی می کنند تا فرد کاملاً احساس تنهائی و بی کسی کند، تا دیگر قادر نباشد اقدامی انجام دهد و در نهایت مجبور شود زیر سلطه تشکیلات قرار گیرد حتی بعد از اینکه فردی از بهائیت جدا شد، باز هم محافل وی را رها نمی کنند. به اشکال مختلف تهدید، تطمیع و... سعی می کنند وی را دوباره جذب کنند. این افراد همواره در مظان تنش و حوادث هستند. نجات یافتگان شهادت می دهند اصلاً بدین شکل نیست که محفل، امید خود را از دست بدهد.
ضرورت حمایت مادی و معنوی از نجات یافتگان
به نظر تشکیلات، جذب هر نجات یافته، حتی بعد از سال های زیادی که فرد از تشکیلات جدا شده، برای بهائیت کارائی دارد. محافل در برهه های زمانی خاص این موضوع را به شدت دنبال می کنند. در بسیاری از موارد تشابه زیادی بین فرقه بهائیت و فرقه منافقین وجود دارد. اگر رؤسای تشکیلات دستور دهند تروری انجام شود با کمال میل انجام می دهند. فعالیت های شبانه روزی و زیره ذره بین قرار دادن هیئت صیانت از یک طرف و ترس از اقدامات تهدید آمیز این هیئت از طرف دیگری باعث شده تا افرادی که تمایل به جدایی از فرقه بهائیت را دارند، قادر به جدایی و رهایی از تشکیلات منحوس بهائیت نباشند. این افراد نیاز به حمایت های مادی و معنوی دارند و نیاز است که شرایطی مهیا شود که این افراد تحت حمایتهای دولتی قرار گیرند. از طرفی فرد پس از آگاهی نسبت به تشکیلات بهائیت و جدا شدن از این فرقه با برخورد سرد مسلمانان مواجه می شود و جامعه هنوز او را به دید یک فرد بهائی می نگرد که ما باید جامعه را نسبت به این مسئله آگاه کنیم. مقام معظم رهبری در سخنانشان اشاره به این مسئله دارند که برای مقابله با جنگ نرم هر شیوه ای را که دشمن استفاده می کند؛ از همان روش جهت مقابله با آنها بهره بگیرید. پس وقتی بهائیت آداب اجتماعی و دوستی و رفاقت را سرلوحه کار تبلیغ خود قرار می دهد؛ چرا ما اینگونه عمل نکنیم. در حالیکه امام صادق علیه السلام می فرماید: «هل الدین الا الحب». [1]
هشدار نسبت به نفوذ برخی عوامل بهائی در ارگان های رسمی کشور
همان طور که تبلیغات مثبت برای بهائیت اهمیت دارد به اذعان خود این تشکیلات تبلیغ منفی هم برایشان تبعات سنگین دارد اما ما متأسفانه از افراد جدا شده از بهائیت اصلا استفاده نمی کنیم و در واقع عملیات روانی ما ضعیف است. ما بسیاری از جدا شدگان از بهائیت را داریم که فقط یکی دو نفر از آنها رسانه ای شدند در حالی که مثلا آقای قادری که از تشکیلات بهائیت جدا شد یکی از معتمدان تشکیلات بهائیت در ایران بود که رسانه ها از این فرصت برای رسوایی فرقه ضاله بهائیت استفاده نمی کنند. بررسی فرقه بهائیت از آن جهت قابل تأمل است که غرب همواره در تلاش بوده از ظرفیت های گروه های شبه عرفانی و انحرافی مذهبی، بهره برداری کند و با کمک های مستقیم مادی و معنوی آنها را به جریان هایی شبیه بهائیت تبدیل کند. این مسئله هوشیاری تمام مسئولان را در برخورد زود هنگام با موج اولیه نحله های شبه عرفانی می طلبد؛ تا مبادا این جریان های انحرافی با گذشت زمان گسترش یابند و هزینه های فراوانی بر جامعه و نظام اسلامی تحمیل نمایند.
بهائیت فرقه ای چند چهره ای است. چهره ای «صوری» مبتنی بر شعارهایی مزوّرانه و چهره ای «درونی» که همانند دیگر فرقه ها فشار معنوی و فیزیکی قابل توجهی بر اعضای خود وارد می کند تا آنها را وادار به تمکین خواسته های بیت العدل کند. این رفتارهای دوگانه در فرقه بهائیت بر مبنای یک عادت تبلیغی سامان دهی می شود. روابط عمومی به جهت ارائه چهره ای انسان دوستانه به عنوان مهم ترین ابزار تبلیغ در این فرقه شمرده می شود. تبلیغ چنان ریشه در ماهیت تشکیلات بهائی دارد که شناخت روند تبشیر، همان شناخت ماهیت بهائیت می باشد.
پی نوشت:
[1] مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار(ط - بیروت)، ج27، ص 95.
