در عالم هستی هیچ کتابی در فضیلت و برتری به پایة قرآن نمیرسد؛ زیرا نه تنها قرآن خلاصه و عصارة تعلیمات همة انبیاء الهی است، بلکه از همة موجودات آفرینش برتر و والاتر است.
پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ در این باره فرمود:
القُرْآنُ اَفْضَلُ کَلِّ شَیءٍ دُونَ الله؛ فضیلت قرآن به جز خدا از همه چیز برتر و بالاتر است.[1]
فضیلت قرآن از همه کتابهای آسمانی بیشتر و بالاتر است؛ زیرا کتابهای دیگر آسمانی برای برههای از زمان و مردم خاصّی فرود آمده بود. امّا قرآن برای همة زمانها تا روز قیامت و برای همه انسانها در همه مکانها حتی برای غیر انسانها مانند جنّ نازل شده و همه موظّف هستند به دستورات آن عمل کنند.
قرآن بهترین کلام و هدیه اوست، و نیز تکلم خدا با بشر است. انسان عاقل و فهمیده به هیچ عنوان حاضر نیست بین او و قرآن فاصله بیفتد. مگر نه این است که گوش و چشم انسان میخواهند لذت ببرند. چرا لذّت را با شنیدن و دیدن آیات و کلام الهی تأمین نکنند تا بخواهند از راه باطل چشم و گوش را به لذّت مادّی سرگرم کنند.
اگر برای انسان، روشن و واضح شد که قرآن، هم کلام الهی و هم تکلم خداوند با بشر است ، چرا به استقبال آن نمیشتابد!
اگر کسی مزاج روحی خود را با گناه مسموم کند از شهد و شیرینی قرآن لذّت نمیبرد. همان طور که انسان معتادی که مزاجش را مسموم کرده است، نمیتواند از عسل لذّت ببرد و فقط از آن سمّ، لذت میبرد لذا کسی هم که مزاج روحی خود را مسموم کند از تلاوت قرآن لذّت نمیبرد؛ چرا که گناهان مانع میشوند وی طعم گوارای کلام الهی را بچشد.
قرآن اثر جود و بخشش الهی است که بر قلب بهترین افراد بشر نازل شده است، و پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ هم در رساندن این بخشش الهی کوتاهی نکرده، بلکه همة آن عطایا و مواهب الهی را به انسانهای مستعد و قابل، ابلاغ کرده است.
قرآن به منزلة یک تکلیف محض نیست، بلکه عطای خاص الهی است و چون آن حضرت در رساندن بخشش و بذل خداوند کوتاهی نکرده است، شما هم در پذیرش و فهمیدن آن کوتاهی نورزید.
پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود:
قرآن در گمراهی، مایة هدایت و در نابینایی، مایة روشنی و موجب بخشش لغزشها است. قرآن انسان را از نابودی حفظ میکند و از انحراف رهایی میبخشد، فتنهها را روشن میسازد، آدمی را از دنیا به آخرت میرساند، و کمال دین در آن نهفته است. هر کس از قرآن فاصله گرفت در آتش افتاده است.[2]
قرآن همان قانون خدایی و ناموس آسمانی است که اصلاح دین و دنیای مردم را به عهده گرفته و سعادت جاودانی آنان را تضمین کرده است.
آیات آن سرچشمة هدایت، راهنمایی و کلماتش معدن ارشاد و رحمت است. کسی که به سعادت همیشگی علاقمند است، و سعادت و خوشبختی هر دو جهان را میخواهد داشته باشد، بر وی لازم است که روز و شب با قرآن تجدید عهد کرده و ارتباطش را با آن محکم و استوارتر سازد، و آیاتش را به حافظة خود سپرده و با مغز و فکر خویش در آمیزد تا در پرتو آن کتاب آسمانی، به سوی رستگاری و سعادت جاودانی رهنمون شود.
پی نوشت
[1]. مستدرک الوسایل، ج 4، ص 236.
[2]. مستدرک حاکم، ج 1، ص 571.