در تابستان، محافظت از چشم ها دشوارتر و ضروری تر به نظر می رسد، چون به واسطه ی کارهای گلخانه یی و آلودگی هوا، لایه ی محافظت کننده جو زمین ضعیف تر می شود و امواج فرابنفش مضر خورشید راحت تر به چشم آسیب می زنند. قرمزی و التهاب چشم، خشکی چشم، ناخنک و آب مروارید همگی محصول آفتاب تابستان هستند. در زیر با عوارض تابش آفتاب در تابستان و راه های مقابله با این بیماری ها بیشتر آشنا می شویم.
برنزه شدن و مخاطرات چشمی
برنزه شدن سفیدی چشم و ایجاد حلقه ی برنزه دور سیاهی چشم بیشتر در افرادی با پوست گندمی و تیره و بر اثر نور خورشید به وجود می آید. در این عارضه کلاً رنگ سفیدی چشم و جلای آن به زرد کاهی تبدیل می شود، مصرف عینک آفتابی استاندارد در تمام مواقع روز تا حد زیادی از ابتلا به این عارضه جلوگیری می کند.
پیرچشمی زودرس
نور شدید و گرمای خورشید بخصوص در مناطق حاره باعث سفت شدن و از دست دادن آب عدسی چشم به طور دایم می شود و پیرچشمی زودرس را به دنبال دارد. در این حالت شخص نمی تواند در فاصله ی نزدیک مطالعه ی معمولی انجام دهد و باید دست خود را دورتر ببرد تا تصاویر را واضح ببیند. استفاده از عینک آفتابی مناسب، مصرف ویتامین ها و آنتی اکسیدان های مفید و عینک مطالعه برای این افراد ضروری است.
آب مروارید
در این بیماری عدسی چشم به تدریج کدر می شود و جلو دید انسان را به طور کامل می گیرد. در این عارضه ابتدا دید دچار مشکل شده و سپس ناراحتی های دیگری مثل سوزش چشم هنگام تماشای تلویزیون، سوزش موقع مطالعه، پخش شدن نور آفتاب در صبح جلو چشم، احساس دیدن دود در مسیر تصاویر و در نهایت کدورت دید ایجاد می شود. یکی از دلایل اصلی ایجاد آب مروارید، اشعه ی ماورای بنفش خورشید است.
آسیب های چشمی ناشی از کامپیوتر
در تابستان متاسفانه خیلی ها به واسطه ی اینکه برنامه ریزی مناسبی برای ورزش یا سایر فعالیت ها ندارند، به سراغ بازی های کامپیوتری می روند که متاسفانه عوارض زیادی در پی دارد، از خشکی، خستگی و سوزش چشم گرفته تا سردرد، گردن درد، درد شانه، بروز تیک در پلک ها و حتی صورت، گردن و شانه، تشنج، کاهش رشد قدی به دلیل عدم تحرک و افزایش وزن و عوارض بسیار متعاقب آن در سال های بعد، به هر حال زدن عینک ضد اشعه جلو مانیتورهای قدیمی (غیراز LCD)، استراحت در بین ساعات استفاده از کامپیوتر و گاهی استفاده از قطره ی اشکی بدون ماده ی نگه دارنده در رفع خشکی چشم ناشی از کار با کامپیوتر مؤثر است. موضوع ثابت شده ی دیگر این است که نگاه مستمر به نزدیک یا انجام کارهای مداوم، به چشم فشار می آورد، عضلات چشم را خسته می کند و علاوه بر آن نزدیک بینی پیشرونده ایجاد شده و عدسی چشم را نیز تغییر حالت می دهد. معمولاً پیشرفت ضعف بینایی از نوع نزدیک بینی تا هجده سالگی ادامه می یابد. البته زمینه ی ژنتیکی مساعد نیز رکن مهم این ضعف است. لذا مراقبت از چشم ها قبل از ایجاد چنین عوارضی لازم است.
ناخنک
بر اثر نور خورشید ابتدا برجستگی زرد رنگی در نزدیک سیاهی چشم در طرف داخل ایجاد می شود که به تدریج اطرافش رگ های قرمز به وجود می آید، التهاب پیدا می کند، سپس مانند یک ضایعه گوشتی برجسته که تمایل دارد به طرف وسط سیاهی چشم برود، درمی آید و در نهایت جلو دید را می گیرد. در این موقع اگر عمل جراحی هم بشود، دید خیلی افت می کند و معمولاً برنمی گردد. بهترین موقع عمل همان ابتدای ورود ناخنک به سیاهی چشم است، آن هم با تکنیک های خاص و مصرف قطره های ضد عود ناخنک.
خشکی چشم
در خشکی چشم، قرمزی چشم ها، سوزش و وجود جسم خارجی در چشم (مثل وجود مژه یا شن و خاک) احساس می شود. خشکی چشم در افراد زیر بیشتر رخ می دهد:
-آنهایی که زمینه ی ژنتیکی دارند، مثل مبتلایان به انواع بیماری های مفصلی و رماتیسمی (که البته در زنان شایع تر است).
-کسانی که انواع خاصی از داروهای اعصاب یا داروهای ویژه ی دیگری مصرف می کنند.
-کسانی که بیش از حد با کامپیوتر کار می کنند.
-کسانی که کشیک شب دارند یا بی خواب هستند. خوابیدن برای درمان خشکی چشم بسیار لازم است. پلک ها حداقل شش ساعت در شب چشم را مثل پانسمان می پوشانند و باعث می شوند که در صبح چشم به راحتی باز شود. در درمان خشکی چشم از بین بردن عوامل زمینه ساز، مصرف عینک آفتابی و عینک حتی در داخل خانه، مصرف مداوم قطره های اشکی (نوع بدون ماده ی نگه دارنده ارجح است) و ژل و پماد در شب و موقع خواب ضروری است. مصرف منظم کپسول های امگا3 در بهبودی عوارض خشکی چشم ثابت شده است. این کپسول ها تبخیر سطحی اشک را کمتر می کند.
خطر پوسیدگی مرکز بینایی در ته چشم
اگر در افراد مسن دید مرکزی از بین برود، شخص در هنگام رو به رو شدن با فردی دیگر فقط اطراف محیط صورت او را می بیند، ولی چشم و ابرو و دهان طرف مقابل برایش قابل رؤیت نیست. در افرادی با رنگ چشم روشن (آبی، سبز و عسلی) چون میزان بیشتری از اشعه ی ماورای بنفش خورشید در طی سالیان مدید به تدریج روی مرکز دید آنها ایجاد پوسیدگی و تحلیل مرکز دید می کند، این اتفاق بیشتر می افتد (البته زمینه های ژنتیک یا چربی خون بالا نیز در بروز آن مؤثر گزارش شده است). در این جا نیز مصرف عینک آفتابی استاندارد ضروری است. عینک آفتابی استاندارد و مناسب عینکی است که به خوبی جلوی چشم ها را بپوشاند و قوس زیاد نداشته باشد، چون باعث خستگی چشم و سرگیجه به علت ایجاد منشور می شود. رنگ قهوه یی یا خاکستری مناسب ترین رنگ برای عینک است. باید رنگ تصاویر آن سوی عینک طبیعی دیده شود و هیچ فشاری روی دید یا حتی بینی احساس نشود و سردرد به دنبال نداشته باشد و تا چهارصد نانومتر اشعه ی مضر فرابنفش را بپوشاند. اگر عینک دارای لایه ی آنتی رفلکس از طرف داخل باشد، باعث رفع خستگی چشم نیز می شود. این گونه عینک ها لزوماً نباید حتماً مارک دار باشند. حتی یک عینک با قیمت زیر صد هزار تومان هم می تواند همین شرایط را داشته باشد.
استخر و مخاطرات چشمی
اگر فردی قصد ورود به استخر را دارد، نباید از لنز استفاده کند. استفاده از لنز داخل آب موجب عوارض چشمی و خرابی لنز می شود. توصیه می شود حتماً از عینک های شنای مخصوص، استاندارد و مناسب استفاده شود؛ عینکی که آب از بغل آن داخل نشود، بخار نکند و دیدی طبیعی بیرون از آب و در زیر آب داشته باشد. متاسفانه بیشتر عینک های موجود در بازار از نوع غیراستاندارد و ارزان قیمت است و هیچ خاصیتی ندارد. در آب بعضی استخرها ممکن است غیر از کلر مواد افزودنی نامشخص دیگری نیز وجود داشته باشد که عوارض گوناگونی برای چشم دارد، پس لازم است کلیه ی افراد از باز نگه داشتن چشم زیر آب بدون عینک پرهیز کنند، چون باعث ورم لایه ی اول قرنیه (اپی تلیوم) می شود. در این عارضه پس از خروج از استخر، شخص همه جا را مه آلود و دور چراغ ها هاله های رنگی می بیند. یکی از عفونت های شایع چشمی از آب استخر ناسالم ایجاد می شود که به درمان دارویی توسط چشم پزشک نیاز دارد.
منبع: نشریه 7 روز زندگی، شماره 103