درباره رژیم غذایی پرسروتونین و آثار آرام‌بخش آن، خیلی صریح باید بگویم موضوعی که به این شکل مطرح می‌شود و باعث می‌شود یک یا چند ماده‌غذایی ناگهان به این صورت پررنگ شود، جنبه تجاری آن از جنبه علمی‌اش بیشتر است! وقتی شما تیتر می‌زنید: «رژیم پرسروتونین»؛ مقاله‌تان بیش از آنکه علمی باشد، تجاری است. واقعیت این است که تولید سروتونین در بدن به‌صورت دقیقی تنظیم می‌شود. توجه به این موضوع که غذا خوردن ما سبب شود میزان سروتونین از حد خود بالاتر برود و بتواند بر خلق و خو و رفتارمان تاثیر بگذارد، چندان علمی نیست.
سروتونین در بدن از اسید‌آمینه تریپتوفان ساخته می‌شود و عوامل مغذی مختلفی در این سنتز دخالت دارند، بنابراین اگر کمبود هر یک از آنها وجود داشته باشد، این امر می‌تواند به شکل قابل‌توجهی در سنتز این واسطه شیمیایی اثر بگذارد. مثلا اگر شخصی به طور قابل توجهی دچار کمبود ویتامین B6 (منابع آن عبارت‌اند از جگر گوساله، سیب زمینی، موز، عدس و اسفناج) شود این موضوع می‌تواند در سنتز سروتونین اثر مثبت بگذارد و از آنجا که سنتز سروتونین به ویژه در یک فرد بالغ به طور بسیار دقیقی تنظیم می‌شود، خوردن یک ماده غذایی دارای تریپتوفان بالا می‌تواند سروتونین بیش از حد مورد نیاز بدن تولید کرده و سطح آن را در بدن افزایش دهد.
به عبارت ساده‌تر این موضوعی است که یک طرفه مصداق دارد، یعنی کمبود موادمغذی که در سنتز سروتونین نقش دارند می‌توانند بر سنتز سروتونین تاثیر بگذارند ولی افزایش موادی که در سنتز سروتونین نقش دارند نمی‌تواند الزاما موجب افزایش تولید این ترکیب در بدن شوند، یعنی اینکه اگر تیتر را بگذاریم: «رژیم غذایی‌ای که سروتونین را افزایش می‌دهد»، این موضوع از نظر فیزیولوژیک بدن، سنتز سروتونین را دقیقا تنظیم می‌کند، علمی نیست؛ چون بدن یک فرد سالم، سنتز سروتونین را به شکلی کاملا تنظیم شده کنترل می‌کند و همان مقداری را که لازم داریم، می‌سازد و مورد استفاده قرار می‌دهد. پس اگر به طور مثال غذاهایی مصرف کنیم که پرپروتئین هستند، این پروتئین در بدن هضم و جذب می‌شود و تریپتوفان، پیش ساز تولید سروتونین آماده مصرف خواهد بود. پس در صورتی که کمبودی در مصرف منابع این ماده مغذی احساس شود، اصلاح این عادت مفید خواهد بود.
فواید رژیم متعادل
واقعیت قضیه این است که سروتونین یک واسطه شیمیایی است که سبب بروز حالت ریلکسیشن یا آرامش و استراحت در بدن می‌شود، بنابراین اگر بدن در شرایط سوء تغذیه دچار کمبود سروتونین شود چون تعادل بین واسطه‌های شیمیایی که سبب تحریک می‌شوند مثل آدرنالین و این حامل عصبی که آرام‌کننده است به هم می‌خورد، نهایتا حالت‌های حساسیت، تحریک‌پذیری و بی‌قراری در فرد به وجود می‌آید، بنابراین تمام داستان به این ترتیب خلاصه می‌شود که اگر ما تغذیه سالم و متعادلی داشته باشیم و از الگوی صحیح غذایی پیروی کنیم نهایتا هم ویتامین‌ها و املاح و پیش سازهای لازم برای سنتز سروتونین در بدن فراهم می‌شود و هم پیش‌سازهای لازم برای واسطه‌های شیمیایی که حالت‌های تحریک‌کنندگی در بدن به وجود می‌آورند مثل آدرنالین و نورآدرنالین و تعادل برقرار می‌شود و خلق و خو و عملکردهای سریع و صحیح ذهنی و مغزی هم به جای خود برخواهند گشت و ولی افرادی که حالت‌های تحریک‌پذیری و حساسیت زیادی دارند، شاید با این تصور که غذای پرپروتئین بخورند یا غذایی بخورند که به طور طبیعی تریپتوفان بالایی داشته یا پیش‌سازهای طبیعی سنتز سروتونین مثل موز یا شیر و لبنیات یا مواد تخمیری مثل دوغ و ماست مصرف کنند، بتواند کمک شان کند، اگر مساله سوءتغذیه یا کمبود پروتئین یا موادمغذی دخیل در سنتز سروتونین باشد، این موضوع می‌تواند مؤثر باشد، در غیر این صورت همان‌طور که بارها گفته‌ایم اگر کمبودی وجود نداشته باشد مصرف بیشتر منابع غذایی پیش‌سازهای سنتز سروتونین سبب افزایش تولید این ترکیب و آرامش بیشتر نمی‌شود. جالب است بدانید که مواد غذایی پروتئینی، برخی میوه‌ها مثل موز و میوه‌های گرمسیری، لبنیات به ویژه لبنیات تخمیری مثل ماست و دوغ(البته از نوع کم چرب) به طور طبیعی پیش‌سازهای سنتز سروتونین را دارند. شاید به همین دلیل است که بلافاصله بعد از خوردن دوغ احساس خواب آلودگی می‌کنیم. در شکلات هم مقداری ترکیبات آمینی وجود دارد که می‌تواند به‌عنوان پیش ساز سروتونین مورد استفاده قرار گیرد و در نهایت موجب آرامش بیشتر شود، البته این موضوع برای همه انواع آن صادق نیست.
آثار عکس شکلات
حتی مصرف متعادل کربوهیدرات‌ها و قندهای ساده نیز می‌تواند سبب افزایش حالت آرامش شود ولی اینکه برخی ترکیبات می‌توانند سبب تحریک‌پذیری شوند، برمی‌گردد به اینکه برخی ترکیبات آمینی مثل تیرامین که در شکلات (به خصوص نوع تلخ آن) وجود دارد می‌تواند سبب بروز حالات تحریک‌پذیری شود، بنابراین افرادی که اغلب تحریک پذیر هستند، بهتر است از این محصولات استفاده نکنند. در ضمن، منابع کربوهیدرات های ساده به دلیل خاصیت چاق‌کنندگی بهتر است هر چه محدودتر مصرف شده و از منابع غذایی کم کالری تر به منظور آرامش بیشتر استفاده شود.
خلاصه این که
برای رفع ناآرامی و دلشوره و استرس، به جای روآوردن به رژیم‌های پرسروتونین باید از یک رژیم‌غذایی صحیح و متعادل کمک گرفت. سوءتغذیه و کمبود موادمغذی که به عنوان پیش‌ساز در سنتز سروتونین نقش دارند، می‌تواند تعادل بین واسطه‌های شیمیایی را به هم زده و سبب تغییر در خلق و خو، مود و حالت‌های حساسیت‌زا در افراد مختلف شود. پس، از همه گروه‌های غذایی باید به اندازه خورد تا از هر نظر سالم بود.
منبع: http://www.salamat.com
/ن
