-*رضا معینی: اصل کلمه پارکبان از ١٠سال قبل طبق توافق راهنمایی‌ورانندگی و شهرداری تهران ایجاد شد.
به گزارش ، شهروند نوشت: این طرح برای توزیع عادلانه جای پارک خودروها انجام گرفت. مهمترین مشکلی که مردم با این موضوع دست به گریبان بودند، دریافت پول و پول اضافی توسط پارکبان‌ها بود و همواره پلیس راهنمایی‌ورانندگی اعلام کرده است که دریافت وجه دستی غیرقانونی است. پلیس راهنمایی‌ورانندگی، شهرداری و نهادهای نظارتی در اصل با دریافت این وجه مشکلی ندارند و تنها بحث‌های بین شهرداری و راهنمایی‌ورانندگی این است که این وجه به دلیل سوءاستفاده‌هایی که انجام می‌شود، نباید دستی دریافت شود و صرفا باید به وسیله دستگاه‌های اخذ الکترونیکی یا همان پارکومترها انجام شود.
متولی اصلی پارکبان‌ها فعلا شورای شهر و معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران هستند. شورای شهر نیز اعلام می‌کند که دید دیگری از آیین‌نامه استفاده از پارکبان را ابلاغ کرده‌ایم، اما الان نگاه از آن نگاه نظم‌دهنده و سامان‌دهندگی به پارک خودروها، نگاه شغلی شده است. معاونت حمل‌ونقل شهرداری تهران هم همین نظر را دارد و طبق گفته خودشان نزدیک به ٢سال است که پیمانکاران هیچ قراردادی با آنها ندارند.
مهمتر از این موارد این است که برخی از مراکز عمومی، مانند رستوران‌ها یا پاساژها، مخصوصا مناطق شمال تهران، خودشان پارکبان‌هایی را در خیابان و جلوی مغازه‌ها استخدام کرده‌اند که آنها هم وجهی از صاحبان خودرو دریافت و از فضای مقابل مجتمع یا مغازه‌شان بهره‌برداری می‌کنند و آن را اجاره می‌‌دهند. لفظ اجاره دادن این مکان‌ها بارها به گوش شهروندان رسیده است، به‌عنوان مثال پارکبان‌ها بارها گفته‌اند که خیابان را از شهرداری اجاره کرده‌اند. در صورتی که خیابان‌ها متعلق به شهرداری نیست که بخواهند آنها را به پارکبان‌ها اجاره بدهند. این موضوع باعث شده است تا پارکبان‌های خصوصی نیز شده‌اند.
مبنای قانونی وجود پارکبان‌ها ماده ١٥ قانون رسیدگی به تخلفات راهنمایی‌ورانندگی مصوب سال ١٣٨٩ است و آیین‌نامه هیأت وزیران در سال ٩١ که درباره این موضوع تصویب کردند. در این مصوبات سه اصل برای پارکبان‌ها در نظر گرفته شده است: ١.کنترل مستمر تجهیزات و اطمینان از سالم بودن آنها ٢.کنترل نحوه پارک وسایل نقلیه در محل‌های تعیین‌شده ٣.راهنمایی رانندگان به استفاده صحیح از تجهیزات و نحوه محاسبه حق توقف.
نمونه بارز استفاده صحیح از پارکبان‌ها را امروزه در سطح شهر تهران در ایستگاه‌های بی‌آر‌تی مشاهده می‌کنیم. مامورانی که بر کارت زدن شهروندان نظارت دارند و حق اخذ وجه نقد را از شهروندان ندارند و صرفا مراجعان را راهنمایی می‌کنند و بر کارت‌زدن آنها نیز نظارت دارند تا وجه کافی در کارت‌های آنها موجود باشد. فلسفه اصلی و ذاتی پارکبان‌ها باید همین موضوع باشد و نباید وجه نقد از شهروندان دریافت کنند. وظیفه پارکبان‌ها صرفا راهنمایی و هدایت شهروندان برای بهتر انجام‌شدن کارشان و ایجاد فرهنگ‌سازی است. پارکبان‌ها باید بتوانند این وظیفه را انجام دهند تا شهروندان با دستگاه‌های پارکومتر آشنا شوند و از آنها استفاه کنند. طبق آمارهایی که وجود دارد ٧٠درصد از صاحبان خودروها به منظور پارک از دستگاه‌های پارکومتر استفاده نمی‌کنند. برخی از آنها با کار این دستگاه‌ها آشنایی ندارند و برخی دیگر نیز آنها را نمی‌شناسند. البته که برخی از شهروندان هم اصلا به این دستگاه‌ها توجهی نمی‌کنند.
برخی اوقات دیده شده است که ماموران راهنمایی‌ورانندگی دستگاه‌های پارکومتر را بررسی می‌کنند و در صورتی که مبالغ پرداخت نشده باشد، خودروهای موجود در محل را جریمه می‌کنند. اما برخی از مردم هستند که در همان محل‌های پارکومتر به دلیل آن‌که آشنایی لازم را با این دستگاه‌ها ندارند به پارکبانان وجه نقد می‌پردازند تا به اصطلاح اجازه پارک خودروی خود را داشته باشند. در صورتی که از این نکته بی‌اطلاع هستند که ماموران راهنمایی‌ورانندگی به قبض‌های پارکبان‌ها توجهی نمی‌کنند و تنها شارژ دستگاه پارکومتر را در نظر می‌گیرند. مردم هم باید توجه داشته باشند که به جای پرداخت وجه نقد به پارکبان‌ها باید دستگاه‌های پارکومتر را شارژ کنند. در آیین‌نامه هیأت وزیران نیز ذکر شده است که دقیقا در مکان‌هایی که پارکومتر وجود دارد، پارکبان‌ها نباید وجه نقد دریافت کنند و تنها حضور آنها برای راهنمایی شهروندان و نظارت محاسبه حق توقف است.
به‌عنوان مثال پارکبان‌ها در آن محل‌ها باید به شهروندان بگویند که نیم ساعت نخست پارک رایگان است و زمان باقی مانده بعد را باید وارد دستگاه کنند و تنها مبلغ آن را بپردازند که معمولا این اتفاق در هیچ کجای تهران رخ نمی‌دهد. نکته دیگری که وجود دارد این است که شارژ پارکومترها تنها از ساعت ٧ صبح تا ٩ شب الزامی است، در صورتی که بارها و بارها دیده شده است که پارکبان‌ها در ساعات پایانی شب مانند ١١ شب نیز از شهروندان برای پارک مبالغی را دریافت می‌کنند. تعیین مبلغ حق توقف نیز به پیشنهاد شورای شهر و تصویب شخص وزیر کشور هر ساله انجام می‌گیرد. در صورتی که بارها توسط پارکبان‌ها مبالغ ضد و نقیض به شهروندان گفته شده است.
مسأله دیگری که وجود دارد عنوان مناطق پرترافیک در ماده ٢ قانون تخلفات راهنمایی‌ورانندگی است. درواقع دستگاه‌های پارکومتر و پارکبان‌ها طبق این ماده باید در کنار اماکن تفریحی، درمانی، آموزشی، رفاهی و اماکن عمومی پرتردد باشد. اما همین کلمه مناطق پرترافیک باعث شده است که جلوی بسیاری از مغازه‌ها پارکبان‌ها حضور دارند. این هم موضوعی است که باید بیشتر به آن توجه شود.
هزینه‌هایی که پارکبان‌ها به صورت غیرقانونی دریافت می‌کنند و وجوهی که از طریق دستگاه‌های پارکومتر از شهروندان دریافت می‌شود، صرفا باید به حساب خزانه‌داری وارد شود و از آن حساب به حساب شهرداری واریز شود. شهرداری نیز باید این مبالغ را در همان شهر صرف ساخت پارکینگ کند.
برخی از پارکبان‌ها از اعتماد شهروندان نیز سوءاستفاده می‌کنند و با اخذ وجه نقد از آنها، قبضی به آنها نمی‌‌دهند. این موضوع نیز بی‌قانونی دیگری در کار و اعمال غیرقانونی پارکبان‌هاست. در صورتی که این قبض‌ها به شهروندان تسلیم نشود، پارکبان‌ها به صورت خصوصی این مبالغ را دریافت می‌کنند و سرنوشت این وجوه نامشخص است.
*مدرس و استاد دانشگاه
