«... و شب را برای آرامش قرار دادیم.» اما کدام آرامش! وقتی تا چشم‌تان گرم می‌شود، یک اجبار و اضطرار فوری و مقاومت‌ناپذیر برای از جا بلند شدن، پا کوبیدن و راه رفتن احساس می‌کنید، وقتی خوابتان به دوره‌های کوتاه و متعدد شبانه قطعه‌قطعه می‌شود، در طول روز چشمانی سرخ و اعصابی تحریک‌پذیر و ذهنی خسته و غیرمتمرکز دارید و به خوبی می‌دانید که در شب پیش رو هم محکوم به عذاب شب گذشته هستید، توصیف مناسب برای حال و روزتان «بی‌قراری» است، نه آرامش. این بی‌قراری تقصیر پای شماست که مبتلا به «نشانگان پای بی‌قرار» شده است و نام این سندرم خود گویای ماهیت آن است. پا هم که بی‌قرار شد، آرامش کل وجودتان را ترک می‌کند، که فرموده «...دگر عضوها را نماند قرار». ببینیم درباره چه چیزی حرف می‌زنیم؟
نشانگان پای بی قرار (RLS) یک بیماری مربوط به حس و حرکت می‌باشد. مبتلایان وقتی دراز می‌کشند احساس نامطبوعی در پایشان دارند و اضطرار شدیدی برای حرکت دادن پایشان حس می‌کنند. گاهی حرکت دادن پا حالشان را بهتر می‌کند اما تکرار این مساله در طول شب خوابیدن و استراحت کافی را غیرممکن می‌سازد و مشکلاتی در روز آتی ایجاد می‌کند.
چه چیزی باعث RLS می‌شود؟
معمولا علت روشنی برای این نشانگان یافت نمی‌شود. این بیماری اغلب به طور خانوادگی دیده می‌شود. گاهی بیماران کمبود آهن دارند که با تجویز آهن علایم برطرف میشوند و گاهی بی‌قراری پا در زنان باردار دیده می‌شود که پس از زایمان، علایم بهبود می‌یابند. مشکلات دیگری که گاهی با RLS مرتبط‌اند عبارت‌اند از: نارسایی کلیوی، روماتویید آرتریت، دیابت، آسیب عصبی (نوروپاتی)، آنمی و پارکینسون. اما اکثر افرادی که در پی درمان برمی‌آیند هیچ یک از این مشکلات را ندارند.
< class="bb">RLS چه علایمی دارد؟
RLS باعث می‌شود که بخواهید پایتان را حرکت دهید. این حالت‌ها اغلب به شکل احساس قلقلک، سوزن سوزن شدن، تیر کشیدن، کشیدن پا یا حالت خزیدن توصیف میشوند.
حرکت دادن پا، حداقل برای مدتی کوتاه، باعث بهبودی این احساس می‌شود. این مشکل معمولا هنگام شب و هنگامی که سعی در شل کردن پا برای خواب دارید، پیش می‌آید.
پس از به خواب رفتن بیمار، پاها ممکن است شروع به پریدن یا حرکت کردن کنند. این حرکات، حرکات پریودیک اندام نامیده میشوند و می‌توانند شما را از خواب بیدار کرده و باعث بروز خستگی در طول روز شوند. هرچند این حرکات یک وضعیت مجزا و مستقل در نظر گرفته میشوند اما اغلب برای افراد مبتلا به RLS اتفاق می‌افتند.
RLS چگونه تشخیص داده می‌شود؟
یکی از مشکل‌ترین قسمت‌های مربوط به RLS، تشخیص آن است. پزشکان اغلب در مورد خواب یا علایم RLS سوال نمی‌پرسند. پس اگر خوب نمی‌خوابید یا احساس می‌کنید پای بی‌قرار دارید، به پزشکتان اطلاع دهید. ممکن است برای رد برخی از علل ایجادکننده علایم‌تان، آزمایش خون یا تست‌های مربوط به اعصاب توسط پزشک درخواست شود. ممکن است تستی به نام پلی‌سومنوگرافی درخواست شود که تناوب حرکات پاها را در طول خواب ثبت نماید.
RLS چگونه درمان می‌شود؟
اگر علایم خفیف باشند، تغییراتی در عادات و شیوه زندگی می‌توانند کمک‌کننده باشند از جمله عدم استفاده از سیگار، الکل و کافئین، خنک و ساکت نگه داشتن اتاق خواب، ورزش منظم، ماساژ دست و پا یا امتحان از کمپرس سرد یا گرم و ...
اگر علایم شدیدتر باشند، می‌توان برای کنترل حرکات پا و کمک به خواب از داروهای مختلفی کمک گرفت. همچنین داروهایی هستند که می‌توانند علایم را بدتر کنند و باید از آنها اجتناب کرد. از جمله این داروها می‌توان از ضدافسردگی‌ها، آنتی‌هیستامین‌ها، داروهای مصرفی در سرماخوردگی و سینوزیت، داروهای آنتی‌سایکوتیک و انواع خاصی از داروهای ضدتهوع (مثل متوکلوپرامید یا پروکلوپرازین) نام برد. پس حتما داروهای مصرفی خود را برای پزشکتان شرح دهید.
درمان آغازین- تغییر روال روزانه زندگی می‌تواند در کنترل علایم کمک‌کننده باشد. حرکات کششی، پیاده‌روی و ورزش منظم، دوش آب‌گرم یا سرد، ماساژ، پرهیز از سیگار و کافئین می‌تواند علایم را کنترل کند.
اگر علایم به علت یک مشکل طبی مثل دیابت یا آنمی فقر آهن ایجاد شده باشند، آن مشکلات را ابتدا باید بررسی و برطرف نمود. مثلا تجویز مکمل‌های آهن برای مبتلایان به آنمی فقر‌آهن دارای RLS کمک‌کننده است.
RLS ناشی از بارداری، خیلی زود پس از زایمان برطرف می‌شود و ممکن است پزشک درمان محافظه‌کارانه را توصیه نماید. اگر پس از زایمان، RLS برطرف نشود، باید علایم و سوابق مجددا بررسی شوند. کودکانی که مبتلا به RLS هستند از همان ابتدا با دارو درمان نمی‌شوند. در عوض، ورزش ملایم و منظم و برنامه‌ریزی منظم برای خواب امتحان میشوند. اگر این درمان موثر نبود، ممکن است داروهایی مثل لوودوپا یا آگونیست‌های دوپامین تجویز شوند. این داروها حرکات غیرارادی پاها را در طول شب کاهش می‌دهند. کلونیدین که به عنوان یک داروی ضدفشارخون استفاده می‌شود، نیز برای درمان RLS در کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
درمان نگه‌دارنده- همان‌طور که در درمان آغازین هم ذکر شد تغییر در روال و روش زندگی و درمان شرایط همراه (مثل دیابت، آنمی و ...) برای کنترل و درمان RLS به کار گرفته می‌شود و در صورت عدم تاثیر از داروها کمک گرفته می‌شود. از داروهای دوپامینی که در ایران شایع است می‌توان از لوودوپا (Sinemet) نام برد. همچنین داروهای ضدتشنج مثل گاباپنتین و یا مخدرهایی مثل اکس‌کدون و ترامادول هم تجویز میشوند.
درمان در زمان بدتر شدن علایم
اگر علی‌رغم درمان دارویی و ورزش منظم، رژیم غذایی مناسب و ترک سیگار و کافئین، علایم بیمار ادامه یابند، شاید نیاز به بررسی مجدد باشد. شرایط عدیده دیگری هم می‌توانند احساس‌ها و حالت‌هایی که در RLS یافت میشوند را ایجاد نمایند. از جمله این شرایط می‌توان کمبود بعضی از ویتامین‌ها و مواد معدنی را نام برد.
منبع:www.salamat.com
/م
