گفتگو با دکتر غلامرضا میرسپاسی درباره بیماران مانیک
روان‌پزشکان به چه بیماری لفظ مانیک را اطلاق می‌کنند؟
بیماری مانیا از بیماری‌های عمده روانپزشکی است که در طبقه‌بندی بین‌المللی جزو بیماری‌های به اصطلاح دوقطبی طبقه‌بندی می‌شود و روان‌پزشکان به بیمار مبتلا به مانیا می‌گویند: مانیک.علایم آن شامل خلق شاد، پرحرکتی، پرفعالیتی، کاهش نیاز به خواب، افزایش تمایلات جنسی، تمایل بیش از حد برای خریدن و خرج کردن بدون دلیل منطقی و کافی و گاهی بذل و بخشش‌های بی‌مورد است البته در موارد شدید بیماری مانیا می‌توان توهم و حالات هذیانی به ویژه هذیان بزرگ منشی را مشاهده کرد.
چطور می‌توانیم بین خلق بالا در بیماری مانیا و شادمانی طبیعی تفاوت بگذاریم؟
شادمانی، خلق بالاست که به دنبال یک علت کافی به وجود می‌آید و پس از برطرف شدن علت، شادمانی نیز کاهش می‌یابد و برطرف می‌شود. معمولا شدت شادمانی کمتر از حالت مانیاست و مدت آن نیز محدودتر است. مانیا در عملکرد روزانه فرد اختلال ایجاد می‌کند و اطرافیان از رفتارهای بیمار خسته می‌شوند در صورتی که در شادمانی چنین نیست و گاهی اطرافیان نه تنها از رفتارهای فرد خسته نمی‌شوند بلکه برایشان خوشایند و سرگرم‌کننده است.
یکی از مهم‌ترین عواملی که در بیماری‌های روانپزشکی بررسی می‌شود و در تشخیص نیز کمک‌کننده است نوع لباس پوشیدن افراد است. وضع ظاهری این بیماران چگونه است؟
وضع ظاهری بیماران دچار حالت مانیا متفاوت است. معمولا لباس‌های زرق و برق دار می‌پوشند. آرایش بیش از اندازه می‌کنند و لباس پوشیدن و آرایش آنها با سن و وضعیت اجتماعی‌شان هماهنگی ندارد.
رفتار این بیماران چگونه است؟
این بیماران طیف بسیار گسترده‌ای از رفتارهای مختلف دارند. پرخاشگری، تحریک‌پذیری، پرحرکتی، تمایل به انجام چندین کار مختلف در آن واحد از رفتارهای شایع آنهاست. تمایلات جنسی در این بیماران به طور بارز و مشخص افزایش می‌یابد و این مساله می‌تواند یکی از دلایل مراجعات همسران این بیماران برای یافتن راه‌حل به روان‌پزشکان باشد.
درباره خواب، تکلم و نحوه اندیشیدن این بیماران نیز توضیح می‌دهید؟
میزان خواب معمولا در این بیماران کاهش می‌یابد. نکته مهم این است که بیمار از این کاهش ناراحت نیست و از آن شکایت نمی‌کند بلکه نیازی به خوابیدن در خود احساس نمی‌کند. تکلم در این بیماران به شکل فشار کلمات، پرحرفی، تند صحبت کردن و بلاانقطاع حرف زدن است. فرآیند اندیشیدن این بیماران نیز متفاوت است و بستگی به نوع و شدت بیماری دارد. افکار بیش‌بها داده شده مانند احساس افزایش توانایی‌های فرد در مقایسه با گذشته می‌تواند به عنوان علامت مطرح باشد و در موارد شدید بیماری، هذیان‌های کاملا بیمارگونه مانند داشتن توانایی‌های غیرمعمول دیده می‌شود.
علت بروز بیماری شیدایی چیست؟
علت این بیماری نیز مانند سایر بیماری‌های روانپزشکی ناشی از تداخل علل زیستی، روانشناختی و جامعه‌شناختی است. به عبارت دیگر نگرش زیستی، روانی، جامعه شناختی یا به زعم غربی‌ها «بایوسایکوسوشیال» در اینجا نیز حاکم است. لازم به ذکر است که معمولا بیماری مانیا به دلیل ارث و تغییرات بارز بیوشیمیایی در فرد ایجاد می‌شود.
چطور می‌توانیم این بیماران را تشخیص دهیم؟
تشخیص براساس گرفتن شرح حال دقیق از بیمار و بستگان و معاینه و مشاهده رفتارهای بیمار است. در صورت مشاهده علایم بارز بیماری توصیه می‌شود پزشک عمومی، بیمار را برای بررسی دقیق‌تر به روان‌پزشک ارجاع دهد.
آیا شیدایی قابل درمان است؟
خوشبختانه این بیماری قابل درمان است. داروها در کنترل و جلوگیری از عود بیماری بسیار موثر هستند. از جمله داروهای موثر داروهای تنظیم‌کننده خلق نظیر کربنات لیتیوم، سدیم والپرایت، کار با مازپین و لاموتریژن است.
چه زمانی باید این افراد در بیمارستان بستری شوند؟
در موارد شدید بیماری که آسایش و آرامش اطرافیان به هم می‌خورد یا در صورتی که بیمار داروی خود را درست مصرف نکند و یا اینکه در محیط کار دچار درگیری شود باید بیمار بستری شود.
خانواده‌ها چه نقشی در مراقبت از این بیماران دارند؟
نقش خانواده بسیار با اهمیت است. خانواده در شناخت و درک بیماری، حمایت از بیمار و در مورد پیگیری و جلوگیری از عود بیماری نقش به سزایی دارد. روان‌پزشکان باید برای آموزش بهداشت روانی به خانواده و خود بیمار اهمیت بسیار قایل شوند، آموزش بستگان بیمار به ویژه برای دقت در مصرف دارو و پیگیری انجام آزمایش‌های لازم بسیار موثر است.
منبع:www.salamat.com
/ک
