گفتگو با دکتر ایرج خسرونیا، رئیس جامعه متخصصان داخلی ایران
یکی از مشکلات شایع دستگاه گوارش، یبوست است. هر انسانی در طول زندگی خود دست‌کم یک بار این مشکل را تجربه می‌کند. بنابراین توصیه می‌کنیم گفتگوی ما با دکتر ایرج خسرونیا رییس جامعه متخصصان داخلی ایران را بخوانید تا با این مشکل و راه‌های درمان آن بیشتر آشنا شوید.
تعریف متخصصان داخلی از یبوست چیست؟
یبوست یکی از شایع‌ترین شکایات گوارشی است. طبق تعریف، یبوست عبارت است از اجابت مزاج کمتر از سه بار در هفته که به طور معمول مدفوع سفت و خشک و همراه با ناراحتی هنگام دفع است و در برخی موارد همراه با احساس پری و سنگینی است.
برخی تصور می‌کنند اگر روزی یک بار اجابت مزاج نداشته باشند، غیرطبیعی است. نظر شما چیست؟
تصور غلطی است زیرا تعداد دفعات اجابت مزاج در هر فرد بسته به میزان و نوع مواد غذایی مصرفی و میزان فعالیت متفاوت است. مطالعات نشان داده که هر انسانی در طول زندگی خود یبوست را به نوعی تجربه می‌کند ولی اغلب این موارد گذرا و قابل چشم‌پوشی است.
نقش رژیم غذایی در یبوست چیست؟
برای جلوگیری از ایجاد یبوست، باید از غذاهایی که فیبر بالایی دارند مانند سبزی‌ها، میوه‌ها و غلات بیشتر استفاده کرد. مصرف غذاهای فیبردار سبب می‌شود که مدفوع حجیم و نرم شود اما باید توجه داشت که افزایش مصرف غذاهای فیبردار باید به آهستگی صورت گیرد تا بدن به آنها عادت کند، در غیر این صورت فرد دچار نفخ شکم و دل‌پیچه خواهد شد. همچنین حتی‌الامکان باید از غذاهایی که فیبر اندک دارند مانند بستنی، پنیر، گوشت، چیپس و سیب‌زمینی سرخ‌کرده، پیتزا، غذاهای کنسروی و غذاهای چرب مانند آبگوشت و کله‌پاچه پرهیز کرد.
میزان مصرف آب و مایعات چه تاثیری در یبوست دارد؟
متاسفانه بسیاری از مواقع ما به علت مشکلات کاری فراموش می‌کنیم که به میزان کافی آب مصرف کنیم و این موضوع سبب خشکی دستگاه گوارش و در نتیجه خشکی و سفتی مدفوع می‌شود. یکی از توصیه‌های مهم برای مبارزه با یبوست، مصرف مایعات به خصوص آب یا آب‌میوه‌ها به میزان کافی است.
مصرف روزانه حداقل سه لیتر مایعات برای مبارزه با یبوست بسیار مفید است. توجه کنید که در این راستا از مایعات کافئین‌دار مانند قهوه، نوشابه و چای پررنگ یا نوشابه‌های الکلی باید جدا پرهیز شود زیرا سبب خشکی دستگاه گوارش و اثر معکوس می‌شوند.
برخی افراد می‌گویند با تحرک و ورزش کردن، یبوست‌شان برطرف می‌شود. نظر شما چیست؟
تحرک کافی یکی از کارهای بسیار مفید برای مبارزه با یبوست است. البته نیازی نیست که حتما ورزشکار باشید بلکه روزانه حداقل 20 تا 30 دقیقه پیاده‌روی که تداوم داشته باشد، بسیار موثر خواهد بود.
آیا در خصوص شیوه اجابت مزاج نیز توصیه‌ای دارید؟
صرف وقت کافی برای اجابت مزاج از نکات بسیار مهم است. بیشتر مواقع به علت شتاب و عجله به زمان اجابت مزاج توجه و دقت کافی نمی‌شود که این یکی از علل مهم بروز یبوست است. بنابراین توصیه می‌شود که حتما ساعت معینی از روز به اجابت مزاج اختصاص داده شود و در هنگام اجابت مزاج نیز این عمل را با حوصله انجام داد. حتی اگر فرد در ساعت فوق احساس اجابت مزاج ندارد حتما برای اجابت مزاج به دست‌شویی مراجعه کند. نکته مهم دیگر این است که هرگز نباید احساس اجابت مزاج را تنها به دلیل دوری از منزل یا کار داشتن نادیده گرفت.
برخی از افراد برای رهایی از یبوست به داروهای ملین یا داروهای گیاهی روی می‌آورند. آیا این رفتار می‌تواند آثار سویی داشته باشد؟
باید از مصرف هر نوع ملین چه گیاهی و چه دارویی بدون تجویز پزشک پرهیز کرد. با اینکه مصرف کوتاه مدت ملین‌ها برای مبارزه با یبوست ضروری است، مصرف بی‌رویه آنها می‌تواند مشکلاتی را به همراه داشته باشد. برخی از مردم تصور می‌کنند که مصرف ملین‌های گیاهی بی‌ضرر است در صورتی که همیشه چنین نیست و می‌تواند مشکلات زیادی را به همراه داشته باشد.
از طرفی، برخی داروها سبب یبوست می‌شوند. برای مثال برخی داروهای قلبی، قرص ادالات، قرص کلسیم، داروهای کدئین‌دار، شربت‌های آنتی‌اسید، قرص آهن و داروهای ضد افسردگی از جمله داروهایی هستند که می‌توانند سبب یبوست شوند.
آیا یبوست فقط مختص سالمندان است؟
هر فردی می‌تواند به یبوست مبتلا شود به طوری که می‌توان ادعا کرد هر انسانی در طول زندگی خود حداقل یک بار یبوست و مشکلات آن را تجربه کرده است. یک نکته را نیز اضافه کنم که بسیاری از افراد فکر می‌کنند که یبوست دارند اما در واقع یبوست ندارند. همچنین به موضوع مهم دیگری اشاره می‌کنم که افراد باید میزان مصرف فیبر غذایی و مایعات را افزایش دهند. انجام فعالیت‌های ورزشی و توجه و صرف زمان کافی برای اجابت مزاج در اغلب موارد موجب مرتفع شدن یبوست می‌شوند و در نهایت توصیه می‌کنم که در صورت مرتفع نشدن یبوست با راهکارهایی که اشاره شد حتما به پزشک مراجعه کنید.
منبع:http://www.salamat.com
/ن
