این یک باور غلط است که باکتریها همیشه برای بدن انسان مضر هستند. باکتریهایی وجود دارند که برای بدن مفید هستند و به افزایش سلامتی کمک میکنند. در این مقاله به بحث دربارهی باکتریهای مفید میپردازیم.
باکتریها موجودات زندهی تک سلولی و میکروسکوپی هستند که در زیستگاه و هر سطحی شامل دستگاه گوارش انسانها وجود دارند. اگر چه باکتریها معمولاً با بیماریها مرتبط هستند ولی تعدادی از آنها نیز وجود دارند که میتوانند برای سلامت ما مفید باشند.
در آغاز قرن بیستم نشانههایی از وجود باکتریهای مفید در بدن انسانها کشف شد. این باکتریهای مفید پروبیوتیکها نامیده میشوند و به دستگاه ایمنی برای مقابله با بیماریهای خاص کمک میکنند.
در ادامهی مقاله فهرستی از تعدادی از این باکتریهای مفید به همراه فواید و منابع آنها ارائه شده است.
لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس
لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس یک باکتری اسید لاکتیک میلهای شکل است که در روده ، دهان و واژن انسانها و حیوانات یافت میشود. اکثر گونههای باکتریها قادر هستند در روده زنده بمانند زیرا نسبت به صفرا و آنزیمهای گوارشی مقاوم هستند. گونههای مختلف این باکتریها در محلهای گوناگون یافت میشوند.
لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس به کاهش تأثیر مشکلات معده و روده و عفونت واژن و تقویت دستگاه ایمنی کمک میکند. این باکتری همچنین عدم تحمل لاکتوز را از بین میبرد.
منابع لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس عبارتند از کپسولهای پروبیوتیک ، ماست و شیر
باسیلوس سوبتیلیس
باسیلوس سوبتیلیس باکتری میلهای شکل است که اغلب در خارج از بدن انسان و عمدتاً در خاک یافت میشود. تحقیقات نشان میدهند که باسیلوس سوبتیلیس در رودهی انسان نیز وجود دارد. معروفترین مورد استفاده از این باکتری به سال 1941 باز میگردد که ارتش نازی از آن برای درمان اسهال خونی در اردوگاه های نظامی آفریقای شمالی استفاده کردند.
باسیلوس سوبتیلیس به مقابله با اسهال کمک میکند.
منابع باسیلوس سوبتیلیس عبارتند از دانهی سویا ، شیر ، بستنی ، ماست و پنیر
انیمالیس بیفیدوباکتریوم
این نوع باکتری میلهای شکل در رودهی بزرگ انسان یافت میشود ولی در خارج از بدن انسان نیز میتواند رشد کند. انیمالیس بیفیدوباکتریوم خاصیت متصل کردن خود به دیوارهی روده و به موجب آن محدود کردن مواد مغذی در دسترس برای باکتریهای مضر را داراست.
انیمالیس بیفیدوباکتریوم به فرآیند گوارش و از بین بردن علایم سندروم رودهی تحریکپذیر یا یبوست مزمن کمک میکند.
منابع انیمالیس بیفیدوباکتریوم عبارتند از مکملهای پروبیوتیک ، ماست ، بستنی ، شیر و پنیر.
استرپتوکوک ترموفیلوس
استرپتوکوک ترموفیلوس باکتری پروبیوتیک است که به دستهی اسید لاکتیک تعلق دارد. یکی از اصلیترین خواص استرپتوکوک ترموفیلوس آن است که در محیطهای گرم از بین نمیرود و توانایی این را دارد که تا دمای 212 درجهی فارنهایت مقاومت کند. از اینرو، استرپتوکوک ترموفیلوس حتی بعد از گرما دادن شیر نیز زنده باقی میماند.
استرپتوکوک ترموفیلوس به تقویت دستگاه ایمنی و حفظ سلامت روده کمک میکند.
منابع استرپتوکوک ترموفیلوس عبارتند از پنیر موزارلا ، ماست و شیر
روتری لاکتوباسیلوس
روتری لاکتوباسیلوس باکتری متعلق به دستهی اسید لاکتیک است که در رودهی انسان یافت میشود ولی در همهی انسانها وجود ندارد. بر خلاف برخی از باکتریهایی که در بدن انسان برای مدت زمان خاص وجود دارند و بعداً از بین میروند، روتری لاکتوباسیلوس بدن انسان را ترک نمیکند. روتری لاکتوباسیلوس همچنین در شیر مادر نیز یافت میشود. روتری لاکتوباسیلوس به تقویت دستگاه ایمنی کمک میکند و دارای خواص ضد گاز است.
منابع روتری لاکتوباسیلوس عبارتند از کپسولها ، ماست ، شیر مادر و پنیر
علاوه بر اینها، باکتریهای دیگری نیز وجود دارند که برای انسانها و همچنین محیط زیست مفید هستند.
استفاده از باکتریهای مفید در محیط زیست
ریزوبیوم
ریزوبیوم نیتروژن را با اکسیژن ترکیب میکند تا آمونیاک تولید کند آمونیاک برای انجام فرآیند فتوسنتز ضروری است.
متانوتروف
متانوتروف از مس موجود در محیط زیست برای متابولیزه کردن متان استفاده میکند. متان گاز گلخانهای خطرناکی است که در نتیجهی فرآیندهای صنعنی و تجزیهی مواد زاید آزاد میشود.
باکتری نفت خوار
این باکتری از نفت تغذیه میکند. از باکتری نفت خوار برای پاکسازی فضاهایی که به خاطر نشت نفت آلوده شدهاند استفاده میشود.
پزشکان مصرف پروبیوتیکها بعد از دورهی درمان با آنتی بیوتیکها را توصیه میکنند زیرا، آنتی بیوتیکها علاوه بر از بین بردن باکتریها باعث از بین رفتن برخی باکتریهای مفید روده نیز میشوند. باکتریهای پروبیوتیک همچنین به درمان ورم مخاط رودهی بزرگ ، کاهش فشار خون ، کاهش کلسترول و حتی بهبود جذب مواد معدنی در بدن کمک میکنند. همچنین، گفته میشود که این باکتریها برای افرادی که از آلرژی رنج میبرند مفید هستند.