در سال 1335 خورشیدی اداره کل فرهنگ آذربایجان شرقی به فکر ایجاد موزه‌ای برآمد و چون ساختمان مناسبی برای استفاده آماده نبود، با گذاردن 200 قطعه آثار تاریخی در تالار یکی از آموزشگاه‌های دولتی واقع در جنب کتابخانه ملی تبریز، به طور موقت، اساس موزه آذربایجان گذاشته شد. در اوایل سال 1337 خورشیدی کلنگ ساختمان زده شد و ساختمان سه باب تالار در سال 1341 خورشیدی به پایان رسید و در مهرماه همان سال افتتاح شد. این موزه دارای تالار مردم‌شناسی، تالار باستان‌شناسی و تالار مشروطیت است. طبقه اول مربوط به اشیای قدیمی است که قدمت آن‌ها به پیش از تاریخ تا زمان قاجار بازمی‌گردد. در طبقه دوم اشیای قدیمی و نیز گنجینه سکه قرار دارد. در بخش مردم‌شناسی نحوه زندگی، شیوه معیشت، پوشاک و آداب و رسوم مردم گوشه و کنار کشور به نمایش گذاشته شده است. بخش مشروطیت شامل عکس‌ها و مدارک مربوط به انقلاب مشروطه همراه با آثاری از ستارخان و باقرخان (سرداران ملی ایران) است.
در حال حاضر 11 هزار قطعه شیء فرهنگی ثبت شده در موزه آذربایجان نگهداری می‌شود که به دلیل کمبود امکانات تنها 2300 قطعه از آن‌ها در معرض دید قرار دارد. برخی از آثار این موزه حاصل حفاری‌های انجام شده در موشلان و حسنلو و قره تپه و خسروشاه و مارلیک و … است که پیشینه برخی از آن‌ها به 4000 سال پیش از میلاد می‌رسد.
همچنین در طبقه زیرین این موزه مجسمه‌های احد حسینی که زندگی انسان در عصر حاضر را نشان می‌دهد، به نمایش گذاشته شده است.
